میرزا هاشم آملی

میرزا هاشم آملی
نام هنگام تولد	هاشم اردشیر لاریجانی
زادهٔ	۷ اسفند ۱۲۷۷ روستای پردمه، لاریجان، شهرستان آمل، استان مازندران، ایران[۱]
درگذشت	۷ اسفند ۱۳۷۱ (۹۴ سال) قم، ایران
مدفن	حرم فاطمه معصومه
فرزندان	فاضله محمدجواد فاضل علی صادق محمدباقر [۲]

هاشم اردشیر لاریجانی معروف به میرزا هاشم آملی (۷ اسفند ۱۲۷۷ – ۷ اسفند ۱۳۷۱) روحانی شیعه اهل ایران و استاد فقه و اصول در حوزه علمیه قم و نجف بود.^[۳] او پدر برادران لاریجانی است.^[۴]

میرزا هاشم آملی لاریجانی، در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی در روستای پردمه لاریجان، در هفتاد کیلومتری شهر آمل به دنیا آمد. وی در دوران کودکی، به فراگیری ادبیات عرب و جامع المقدمات نزد سید تاج و احمد آملی پرداخت و تا مرحله سطوح حوزه را در آمل فراگرفت.^[۱]

در سیزده سالگی، برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه سپهسالار در تهران که زیر نظر سید حسن مدرس اداره می‌شد رفت و تا ۲۵ سالگی در آنجا به فراگیری علوم دینی پرداخت.^[۱] محمدرضا فقیه لاریجانی، سید محمد تنکابنی، یدالله پاک‌نظر کجوری، محمدعلی لواسانی، آقا میرزا طاهر تنکابنی، ابوالحسن شعرانی و محمدعلی شاه‌آبادی از استادان وی در این مدت بودند.^[۱]

او در سال ۱۳۰۵ به قم رفت و در آنجا در درس عبدالکریم حائری یزدی، سید محمد حجت کوه‌کمری، محمدعلی شاه‌آبادی و محمدعلی حائری قمی حاضر شد و در مدت شش سال از آنان بهره برد. وی در این مدت دروس فقه، اصول فقه، رجال، حدیث، فلسفه اسلامی و عرفان اسلامی را فرا گرفت.^[۱]

وی پس از دریافت اجازه اجتهاد از عبدالکریم حائری یزدی و محمد حجت کوه‌کمری، به حوزهٔ نجف مهاجرت کرد.^[۵]

میرزا هاشم آملی در سال ۱۳۵۱ در مدرسه علمیه آخوند ساکن و در درس فقه و اصول سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی و محمدحسین نائینی حاضر شد.^[۵]

• کتاب الطهارة
• کتاب الصلاة
• مناسک حج
• توضیح المسائل
• بدایع الافکار
• تقریرات درس اصول محقق عراقی^[۶]
• حاشیه بر التحصیل بهمنیار
• کتاب الرهن و الاجارة
• کتاب البیع
• خیارات
• رسالة فی النیة
• تقریرات درس صلاة عبدالکریم حائری یزدی
• تقریرات درس فقه آقا ضیاءالدین عراقی (صلاة، اجاره، غصب، بیع و قضا)
• حاشیه بر العروةالوثقی
• تقریرات درس اصول سید ابوالحسن اصفهانی
• حاشیه بر شرح جغمینی در هیئت
• حاشیه بر التحصیل بهمنیار در حکمت و منطق

وی در طول حیات خود، به خصوص بعد از انقلاب ۱۳۵۷ فعالیت سیاسی آشکاری نداشت. میرزا هاشم آملی پس از تصویب تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی ولایتی در مهر ۱۳۴۱ و اعتراض مراجع تقلید، یکی از چهره‌های سرشناس مبارز روحانیت بود. نام وی همواره ذیل اعلامیه‌های دسته‌جمعی مراجع تقلید دیده می‌شد.^[۷]

وی از نخستین کسانی بود که دولت منتخب سید روح‌الله خمینی را تأیید کرد. علی‌اکبر ناطق نوری در این زمینه می‌گوید:^[۷]

ایشان در دوران انقلاب از جمله فقها و آیاتی بودند که همواره از امام عالیقدر به عنوان رهبری انقلاب و مقام امامت یاد می‌کردند و همراه و همگام با امام در دوران مبارزه و انقلاب بودند و اعلامیه‌های باقی‌مانده از آن عالم بزرگوار شاهد بر این مدعاست.

پس از مرگ و تشییع سید روح‌الله خمینی و انتخاب سید علی خامنه‌ای به مقام رهبری، وی طی نامه‌ای بیعت خود را با او اعلام و تأکید کرد:^[۷]

انتخاب شایسته حضرتعالی که فردی دانشمند و اسلام‌شناس و صاحب درایت هستید از جانب مجلس خبرگان، مایه امیدواری و تسکین است.

وی در ایجاد ساختمان‌های عام‌المنفعه نیز به فعالیت پرداخت، که نمونه آن حوزه علمیه حضرت ولی‌عصر در قم است، که این مدرسه با مساحتی نزدیک به هفتصد متر و داشتن بیش از چهل حجره و چند مدرسه و کتابخانه است. همچنین وی در بنای ده‌ها مسجد و مدرسه در گوشه و کنار استان مازندران با کمک‌های مالی خود شرکت کرد.^[۸][۹]

• بزرگ‌ترین فرزند وی، فاضله لاریجانی (همسر سید مصطفی محقق داماد)، و پس از او پنج فرزند پسر است که به ترتیب زیر متولد شدند:
• محمدجواد لاریجانی (زاده ۱۳۳۰ در نجف)، استاد دانشگاه، عضو شورای عالی امنیت ملی کشور، عضو سابق کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس و رئیس کنونی مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات.
• فاضل لاریجانی (زاده ۱۳۳۲ در نجف)، عضو کمیسیون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی.
• علی لاریجانی (زاده ۱۳۳۶ در نجف)، سیاستمدار و رئیس سابق مجلس شورای اسلامی، داماد مرتضی مطهری.
• صادق لاریجانی (زادهٔ ۱۳۳۹ در نجف)، استاد حوزه علمیه قم و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، داماد حسین وحید خراسانی.
• باقر لاریجانی (زاده ۱۳۴۰ در قم)، پزشک و فوق‌تخصص غدد، استادیار دانشگاه تهران و رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، داماد حسن حسن‌زاده آملی.

میرزا هاشم آملی در سن ۹۳ سالگی پس از پشت سر گذاشتن چند سکته ناقص و یک دوره بیماری، در عصر روز جمعه ۷ اسفند ۱۳۷۱ درگذشت و در عصر شنبه ۸ اسفند ۱۳۷۱، پس از اقامه نماز توسط حسین وحید خراسانی، در حرم فاطمه معصومه دفن شد.^[۱۰][۷] شفیعی مازندرانی دربارهٔ مرگ او این شعر را سروده است:^[۵]

• زندگی‌نامه
• ویژگی‌های اخلاقی و فعالیت‌ها
• شبکه اطلاع‌رسانی اجتهاد
• وبگاه حوزه‌نت