علی رهبری
| علی رهبری | |
|---|---|
 علی رهبری در جشنواره اشپیلبرک، برنو جمهوری چک ۲۰۰۲ | |
| اطلاعات پس‌زمینه | |
| نام(های) دیگر | الکساندر |
| زاده | ۵ خرداد ۱۳۲۷ تهران(۷۶ سالگی) |
| ژانر | موسیقی کلاسیک |
| ساز(ها) | ویولن، پیانو |
| دانشگاه | آکادمی موسیقی وین |
| استاد(ها) | تارخانیان، رحمت‌الله بدیعی و حسین دهلوی در ایران و در اتریش گوتفرید فون اینم، هانس سواروفسکی، اوسترایشر |
| علت سرشناسی | برنده در ۲ مسابقه جهانی رهبری ارکستر و دستیاری هربرت فون کارایان |
| آلبوم پرآوازه | بیش از ۲۵۰ آلبوم در بازار جهانی |
| جایزه(ها) | مدال طلا در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در فرانسه (بزانسون) و مدال نقره در ژنو |
| وبگاه | |
علی رهبری (زادهٔ ۵ خرداد ۱۳۲۷[۱] در تهران)، موسیقی‌دان و رهبر ارکستر ایرانی است. او که در اتریش با نام الکساندر مشهور است، با رهبری بیش از ۱۲۰ ارکستر مطرح دنیا و ضبط حدود ۲۵۰ آلبوم اثر موسیقی کلاسیک جهانی با مهم‌ترین ارکسترها و اپراهای دنیا یکی از مطرح‌ترین چهره‌های موسیقی ایران است.
زندگی
[ویرایش]کودکی و نوجوانی
[ویرایش]علی رهبری در سال ۱۳۲۷ در تهران زاده شد. پدرش پزشکیار بیمارستان فیروزآبادی شهرری بود.[۲] و از کودکی با موسیقی مطربی روحوضی آشنا شد و برنامه‌هایی را در سینماهای کشور و رویال تهران اجرا کرد.[۳] او برای تحصیل در رشته موسیقی به هنرستان موسیقی ملی رفت و زیر نظر تارخانیان، رحمت‌الله بدیعی و حسین دهلوی موسیقی را به‌طور جدی و علمی پیگیری کرد.[۴] در ۱۷ سالگی نوازنده ویلن ارکستر صبا شد. رهبری در ۱۸ سالگی برای ادامه تحصیل و با استفاده از بورسیه دولتی به اتریش عزیمت کرد.[۵] و دوره آهنگسازی را در آکادمی موسیقی وین طی سه سال به اتمام رسانید. پس از فارغ‌التحصیلی آکادمی وین او را به‌عنوان دستیار در رشته آهنگسازی استخدام کرد.[۶]
بازگشت به ایران
[ویرایش]۲۴ ساله بود که به دعوت مهرداد پهلبد وزیر وقت فرهنگ و هنر به ایران بازگشت و به عنوان جایگزین مصطفی پورتراب به مدیریت هنرستان عالی موسیقی و کنسرواتوار ایران رسید. وی در این مدت توانست ارکستر هنرجویان هنرستان و پس از آن ارکستر سمفونیک جوانان را تشکیل دهد ولی پس از ۳ سال و با اعتراض به وضع موجود و با انتقاد از شیوه مدیریت اداره وزارت فرهنگ و هنر که به زعم وی بی‌توجهی مسئولان به مسائل پایه‌ای موسیقی و پرداختن به ظواهر بود، استعفاء و ایران را ترک کرد.[۷]
همکاری با هربرت فون کارایان
[ویرایش]
در سال ۱۹۷۹ هربرت فون کارایان رهبر ارکستر نامدار از رهبری برای پذیرش دستیاری خود در ارکستر فیلارمونیک برلین و رهبر ذخیره دعوت به عمل آورد. این تعامل و همکاری در سال‌های ۱۹۸۰، ۱۹۸۲ و ۱۹۸۴ ادامه داشت.[۸] در طول بعضی از اجراهای ارکستر فیلارمونیک برلین با هدایت علی رهبری، فون کارایان به عنوان بیننده از ابتدا تا انتهای کنسرت در سالن می‌ماند (رفتاری که معمولاً انجام نمی‌داد).[۲] همکاری با فون کرایان نقطه عطفی در مسیر زندگی حرفه‌ای او بود. پس از این همکاری نام رهبری در محافل موسیقی به عنوان رهبر ارکستری توانمند مطرح شد و این سرآغازی برای همکاری با بخشی از مهم‌ترین ارکسترهای جهان شد.[۳]
فعالیت در آفریقای جنوبی
[ویرایش]در سال ۱۹۸۴ رهبری قطعه‌ای به نام نیمه‌ماه را برای سیاهپوستان آفریقای جنوبی ساخت و در شهر ژوهانسبورگ اجرا کرد. این قطعه در زمان حکومت آپارتاید وقتی که حضور سیاهان در تالارهای اجرای موسیقی محدود و اجرای موسیقی توسط آنها محدود بود، اجرا شد. این قطعه که با ارکستری متشکل از سیاهان و سفیدان اجرا شده بود، به سرعت شهرت یافت و در بسیاری از شهرهای آفریقای جنوبی به روی صحنه رفت.[۳]
ارکستر فیلارمونیک بین‌المللی ایرانی
[ویرایش]علی رهبری در سال ۱۹۹۷ با دعوت از ده‌ها تن از نوازندگان ایرانی مقیم اروپا و آمریکا، ارکستر فیلارمونیک بین‌المللی ایرانی (Persian Int'l Philharmonic) را تشکیل داد و با رهبری این ارکستر آثاری از کورساکف، خاچاتوریان و خودش را اجرا کرد.[۳] این ارکستر به علت مشکلات مادی نتوانست به فعالیت خود ادامه دهد.[۴]
بازگشت مجدد به ایران
[ویرایش]در سال ۲۰۰۵ و پس از سال‌ها دوری، علی رهبری به دعوت فریدون ناصری به ایران بازگشت و رهبر ارکستر سمفونیک تهران شد. ارکستر سمفونیک تهران پس از سال‌ها توانست اجرای قابل قبولی تحت رهبری او داشته باشد و کیفیت صدادهی ارکستر هنگام اجرای سمفونی ۹ بتهوون با رهبری او تعریف و تمجید بسیاری از کارشناسان و منتقدان و نوازندگان را به دنبال داشت.[۹] وی پس از چند ماه با نوشتن نامه‌ای سرگشاده به محمد حسین صفار هرندی وزیر وقت ارشاد با انتقادهایی شدید مبنی بر عدم توجه مسئولان به موسیقی و تأکید بر این که با تنگناهایی که در شرایط فعلی برای ارتقاء کیفی ارکستر و گروه کر وجود دارد (به ویژه از جهت حقوق و وضعیت معیشتی آنان) شرایط لازم برای خدمت مؤثر وجود ندارد، ایران را ترک کرد.[۱۰][۱۱]
انتقادهارا
[ویرایش]
پس از انتشار نامه رهبری به وزیر ارشاد، از سوی برخی روزنامه‌ها و وبگاه‌ها انتقادها و اتهاماتی چون تغییر نام از علی به الکساندر، مسیحی شدن، ارتباط همسر اول با دربار پهلوی و وابستگی همسر دوم به رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی و ارتباط با اسرائیل دربارهٔ وی مطرح شد.[۱۲] وی طی یک نامه سرگشاده و چند مصاحبه به اتهامات پاسخ گفت.[۷]
پیشنهاد برگزاری " گرامیداشت موسیقایی " به یاد قاسم سلیمانی
[ویرایش]الکساندر رهبری در مصاحبه‌ای با علی سعیدی خبرنگار خبرگزاری مهر که به تاریخ ۱ دی ماه ۱۳۹۹ شمسی در تارنمای خبرگزاری مهر به چاپ رسید، پیشنهاد برگزاری " گرامیداشت موسیقایی به یاد قاسم سلیمانی " را به بنیاد رودکی و ارکستر سمفونیک تهران مطرح کرد که با برخورد شدید موسیقیدانهای ایرانی مواجه شد.
به دنبال این عکس العمل‌ها نسبت به این پیشنهاد، علی سعیدی به دستور الکساندر رهبری تیتر مقاله درج شده در وبسایت خبرگزاری مهر را تغییر و به " ملاحظاتی در باب تکریم موسیقایی اسطوره‌های ملی مانند سردار سلیمانی " عوض کرد که این بار خود علی سعیدی با برخورد شدید خبرنگاران حوزه موسیقی مواجه شد.[نیازمند منبع]
علی سعیدی در پاسخ به انتقاد همکاران و خبرنگاران حوزه موسیقی اذعان داشت که تیتر مصاحبه و متن آن، سطر به سطر زیر نظر مستقیم خود الکساندر رهبری انجام شده و به دلیل بازخورد شدید اهالی موسیقی و دیگر هنرمندان ایران، به دستور خود الکساندر رهبری تن به تغییر تیتر مصاحبه داده‌است.[۱۳] وی برای اثبات دفاعیات خود تمامی ایمیل‌های رد و بدل شده بین الکساندر رهبری و خود را به خبرنگاران موسیقی ارائه داد.
مدیر هنری ارکستر سمفونیک تهران
[ویرایش]در اسفند ۱۳۹۳ علی رهبری با حکم علی مرادخانی، معاون امور هنری وزیر ارشاد به‌عنوان مدیر هنری ارکستر سمفونیک تهران منصوب شد.[۱۴]
رهبری پس از یکسال همکاری پیش از اتمام قراردادش با بنیاد رودکی در اسفند ۱۳۹۴ از سمت مدیر هنری ارکستر سمفونیک تهران استعفا داد[۱۵] که استعفای او توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نوروز ۹۵ پذیرفته نشد.[۱۶] علی رهبری در نامه‌ای سرگشاده خطاب به رئیس‌جمهور وقت حسن روحانی از مشکلات ارکستر و تعطیل شدن برنامهٔ سالیانهٔ آن موسوم به «مهر تا مهر» پرداخت.[۱۷] با خروج علی رهبری از ایران، پروژه ضبط آثار سمفونیک آهنگسازان ایرانی برای انتشارات ناکسوس[۱۸] و پروژهٔ ارکستر سازهای ملی که با همراهی سجاد پورقناد[۱۹]در جریان بود نیز متوقف شد.
دعوت به عنوان رهبر مهمان دائم به اپرای مارینسکی
[ویرایش]علی رهبری در سال ۱۴۰۱ به دعوت والری گرگیف، رهبر ارکستر شهیر روس، به عنوان رهبر مهمان دائم به اپرای مارینسکی شهر سن‌پترزبورگ روسیه پیوست. با توجه به جنگ روسیه و اوکراین، این اقدام او واکنش‌هایی در پی داشت. او در مصاحبه اختصاصی با یورونیوز به انتقادات پاسخ داد. "من فکر می‌کنم از ابتدا با تحریم مخالف بودم. اصولا از هنرمندانی هستم که فکر می‌کنم اگر کسی با شکنجه مخالف است، با تحریم هم، به هر صورت باید مخالف باشد. وقتی حتی مملکتی را تحریم می‌کنید، آن‌هایی که هدف شما هستند تحریم نمی‌شوند، بلکه مشتی انسان بی‌چاره تحریم می‌شوند. الان هم، اولا هیچ دلیلی نمی‌دیدم که نروم، چون آقای گرگیف تحریم نشده‌است. من هم دلیلی نداشته که موزیسین‌های روسیه را تحریم کنم. اصولا بدترین کاری که یک هنرمند می‌تواند بکند، تحریم هنرمند دیگر است. بعد هم همان طور که شنیدید من گفته‌ام به فرض هم اگر ما باید به تحریم احترام می‌گذاشتیم برای کسی بود که کار خلافی کرده‌است، مثل جنایتکار جنگی یا… اگر راستش را بخواهید از ۴۵ سال گذشته باید بسیاری، انگلیسی، آمریکایی و اصولا ناتو را که در افغانستان به روستاهایی حمله کرده‌اند و خدا می‌داند چه تعداد بی‌گناه کشته شده‌اند، به بغداد بی دلیل حمله کرده‌اند که نه مرزی و نه مشکلی با آنها داشتند، تحریم می‌کردیم. پس به این ترتیب باید همه فیلم‌های هالیوود را هم تحریم می‌کردیم":[۲۰]
زندگی شخصی
[ویرایش]علی رهبری سه بار ازدواج کرده و پدر ۷ فرزند است. همسر اولش لاله جوادی‌پور نام داشت. همسر دومش از آفریقای جنوبی بود. او برای سومین بار با یک نوازنده ویلن اهل کشور کرواسی به نام پائولا (بعد از ازدواج پائولا رهبری) ازدواج کرد.[۲۱] پائولا رهبری، به‌عنوانِ تک‌نواز ویولن، در قطعهٔ «نوحه خوان» علی رهبری، منتشر شده توسط انتشارات ناکسوس، حضور داشته‌است.[۲۲]
آثار
[ویرایش]- خون ایرانی روی سُل ۱۹۶۹
- نوحه خوان برای ویلن و ارکستر ۱۹۷۱
- موسیقی برای حقوق بشر
- نیمه‌ماه ۱۹۸۴
- بیروت ۱۹۸۵
- باله ایرانی
- چنین گفت زرتشت
- اپرای غمنامه ایرانیان
- مرشد
اجراها و ضبط
[ویرایش]رهبری در ایران با ارکسترهای ژونس موزیکال، ارکستر هنرستان عالی موسیقی، ارکستر مجلسی رادیو و تلویزیون و ارکستر سمفونیک تهران کنسرت‌هایی را رهبری و برگزار کرد.[۲۳] وی همچنین بیش از ۱۲۰ ارکستر در سراسر جهان از جمله ارکستر فیلارمونیک برلین، ارکستر ملی فرانسه، ارکستر فیلارمونیک لندن، ارکستر رادیو تلویزیون بلژیک (مدیر هنری) و ارکستر فیلارمونیک زاگرب (مدیر هنری) را رهبری کرده و حدود ۲۰۰ اثر موسیقی کلاسیک جهانی را ضبط کرده‌است.[۶]
قطعه چنین گفت زرتشت برای اولین بار با صدای رضا فکری همراه با ارکستر فیلارمونیک زاگرب ضبط و اجرا شد و پس از آن دوبار همراه با ارکستر سمفونیک اپرای مارینسکی در روسیه همراه با این خواننده به روی صحنه رفت .[۲۴][۲۵][۲۶]
همچنین اپرای غمنامه ایرانیان همراه با ارکستر خلمینسکی اوکراین با صدای رضا فکری در نقش خشایارشا برای کمپانی ناکسوس ضبط شده است.[۲۷]
قطعه مرشد نیز از دیگر آثار علی رهبری است که با صدای رضا فکری و در کمپانی ناکسوس منشر شده است.[۲۸]
جوایز
[ویرایش]- مدال طلای حقوق بشر در سال ۱۳۵۴[۲۹]
- نشان طلای مسابقات جهانی بهترین رهبر جوان ارکستر در سال ۱۹۷۷ در بزانسون فرانسه[۸]
- نشان دورژاک به خاطر همکاری با ارکستر فیلارمونیک چک در سال ۱۹۸۵[۸]
- جایزه شیر طلایی آکادمی جهانی هنر، ادبیات و رسانه بوداپست مجارستان در سال ۲۰۰۶
منابع
[ویرایش]- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ گلایه‌ها و پاسخ علی رهبری به اتهام‌ها، روزنامه شرق شماره ۲۰۱۰، ۱۷اردیبهشت ۹۳
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ مصاحبه تصویری رهبری با بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «کامیابی‌ها و ناکامی‌های علی رهبری، رادیو زمانه ۹ اسفند ۱۳۹۱». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۵.
- ↑ «علی رهبری و ارکستر سمفونیک ایران». آوانما. دریافت‌شده در ۷ مارس ۲۰۰۷.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «در آرزوی بازگشت به ایران هستم، روزنامه شرق ۹دی ۹۳». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ نامه سرگشاده علی رهبری به حسین شریعتمداری از شهر وین، ایلنا، ۲۳ دی ۱۳۹۳
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ زندگینامه علی رهبری، وبگاه رسمی
- ↑ رهبری علی رهبری (در حاشیه کنسرت ارکستر سمفونیک تهران در تالار وحدت)، مقام موسیقایی، آبان ۱۳۸۴ شماره ۴۳
- ↑ نامه سر گشاده علی رهبری به وزیر فرهنگ و ارشاد
- ↑ «نامه سر گشاده علی رهبری به وزیر فرهنگ و ارشاد». گفتگوی هارمونیک. ۳ آذر ۱۳۸۴.
- ↑ دعوت-فردی-معلوم-الحال اصرار مبهم بر دعوت فردی معلوم‌الحال!، کیهان ۸آذر۱۳۹۳
- ↑ https://www.mehrnews.com/news/5101011/ملاحظاتی-در-باب-تکریم-موسیقایی-اسطوره-های-ملی-مانند-سردار-سلیمانی
- ↑ مدیر هنری ارکستر سمفونیک تهران تعیین شد
- ↑ «علی رهبری استعفا داد». ایلنا. ۱۱ اسفند ۱۳۹۴.
- ↑ «بازگشت علی رهبری به ارکستر سمفونیک تهران». ایسنا. ۹ فروردین ۱۳۹۵.
- ↑ «نامه سرگشاده علی رهبری به حسن روحانی». ژورنال گفتگوی هارمونیک.
- ↑ «رهبری: از سرنوشت آثار ضبط شده آهنگسازان ایرانی در بنیاد رودکی خبری نیست!». ژورنال گفتگوی هارمونیک.
- ↑ «ارکستر سازهای ملی ایران به یاد حسین دهلوی نواخت». خبرگزاری مهر.
- ↑ «رهبری در گفتگوی اختصاصی با یورونیوز: صلاحیت دخالت در سیاست را ندارم». یورونیوز.
- ↑ «علی رهبری». ریتم آهنگ.
- ↑ «ناکسوس اولین آلبوم آهنگسازی علی رهبری را منتشر کرد». ژورنال گفتگوی هارمونیک.
- ↑ «علی رهبری و موسیقی صلح». گفتگوی هارمونیک. ۱۷ ژوئیه ۲۰۰۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ فوریه ۲۰۰۸.
- ↑ «ZAGREBAČKA FILHARMONIJA: CRVENI CIKLUS ALEXANDER RAHBARI, dirigent REZA FEKRI, tenor». Lisinski. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ «Rahbari. Also sprach Zarathustra Spitama». www.mariinsky.ru. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ «Rahbari. Symphonic poems from My Mother Persia». www.mariinsky.ru. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ «خبر».
- ↑ «آلبوم».
- ↑ «علی رهبری و موسیقی صلح». گفتگوی هارمونیک. ۱۷ ژوئیه، ۲۰۰۵. بایگانی‌شده از اصلی در 26 فوریه 2008. دریافت‌شده در ۷ مارس ۲۰۰۷. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)
پیوند به بیرون
[ویرایش]
- آهنگسازان اهل ایران
- آهنگسازان کلاسیک اهل ایران
- افراد زنده
- اهالی تهران
- برندگان جایزه حقوق بشر
- دانشآموختگان دانشگاه موسیقی و هنرهای نمایشی وین
- رهبران ارکستر اهل ایران
- رهبران ارکستر سده ۲۰ (میلادی)
- رهبران ارکستر سده ۲۱ (میلادی)
- رهبران ارکستر مرد اهل ایران
- زادگان ۱۳۲۷
- زادگان ۱۹۴۸ (میلادی)
- موسیقیدانان اهل ایران
- موسیقیدانان مرد سده ۲۰ (میلادی)
- موسیقیدانان مرد سده ۲۱ (میلادی)
- موسیقیدانان موسیقی سنتی ایرانی
- موسیقیدانان اهل تهران