دشت اوباتو

دشت اوباتو بان هەوەتوو
کشور	ایران
استان	کردستان
شهرستان	دیواندره
بخش	کرفتو
جغرافیای طبیعی
مساحت	۲۱۰۵ کیلومترمربع[۱]
ارتفاع	۲٬۰۰۰ تا ۲۴۹۰ متر[۲]
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۴ درجهٔ سانتی‌گراد[۳]
میانگین بارش سالانه	۴۵۲ میلی‌متر[۴]
روزهای یخبندان سالانه	۲۵۲ روز[۵]
پانویس	اوباتو نگین برفی ایران[۶]
دشت اوباتو روی نقشه ایران ۳۶°۱۹′۱۴″شمالی ۴۶°۵۹′۵۳″شرقی / ۳۶٫۳۲۰۵۹۶°شمالی ۴۶٫۹۹۸۱۹۳°شرقی / 36.320596; 46.998193

دشت اوباتو(به کردی:بان هەوەتوو) مرتفع ترین دشت ایران و خاورمیانه است(ارتفاع ٢٠٠٠ تا ۲۴۹۰ متر) که در استان کردستان در غرب کشور قرار دارد.^[۷][۸][۹]

دشت اوباتو بزرگترین دشت استان کردستان است که در شمال این استان در محدوده شهرستان های دیواندره ، سقز و بیجار قرار گرفته است.^{[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]}

دشت اوباتو سرد ترین نقطه کشور است، به گونه ای که شهرهای زرینه اوباتو و دیواندره که در این دشت واقع شده اند رتبه های اول و دوم سردترین شهرهای کشور را دارا می باشند.^[۱۵]

این دشت ارتفاعی بین ۲۰۰۰ تا ۲۴۹۰ متر را دارد که مرتفع ترین نقطه آن گردنه معروف کلکه جار اوباتو می باشد که ۲۴۹۰ متر ارتفاع دارد و سخت ترین و برف گیرترین گردنه کشور است به نحوی که ۸ ماه از سال دارای برف و کولاک شدید و یخبندان است.^{[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]}

دشت اوباتو مرز بین کردستان و آذربایجان غربی است که با مساحت ۲۱۰۵ کیلومتر مربع ۷/۲ درصد از مساحت استان کردستان را در بر می گیرد.^[۲۰]

دشت اوباتو در محدوده شهرستان های دیواندره ، سقز و بیجار قرار گرفته است، این دشت ۵۲/۲ درصد از مساحت شهرستان دیواندره ، ۵ درصد از مساحت شهرستان بیجار و ۴/۵ درصد از مساحت شهرستان سقز را در بر می گیرد.^[۲۱][۲۲]

دشت اوباتو از مراکز اصلی تولید گندم و نخود دیم و دامداری در استان کردستان و کشور است که به سرزمین گندم هم معروف است.^{[۲۳][۲۴][۲۵]}

۳۱ درصد کل گندم استان کردستان و ۴ درصد گندم کشور را دشت اوباتو تامین می کند.^{[۲۶][۲۷][۲۸]}

دشت اوباتو محل زندگی انواعی از گونه های جانوری است مانند:انواع پرندگان،خزندگان(مار)،گرگ خاکستری،خرس،کفتار،شغال،روباه،گربه وحشی،پلنگ ایرانی،انواع عقاب ها،کبک،خرگوش،آهو،بزکوهی،گراز و ... که با محیط سرد و خشن اوباتو سازگار شده اند.^[۲۹]

همچنین به دلیل سردی زیاد و برفی بودن، این دشت محل زندگی تعداد زیادی گرگ خاکستری است که در سراسر این دشت پراکنده اند.

منطقه شکار ممنوع زرینه اوباتو Zarineh Obato hunting prohibited region که در زبان کردی به آن "زەرینه هەوەتوو" می ‌گویند، در بخش کرفتو شهرستان دیواندره کردستان و در ۱۲۵ کیلومتری جاده سنندج به سقز قرار دارد و از لحاظ زیست محیطی از مناطق ارزشمند و خوش آب و هوای دیواندره به شمار می ‌رود که در آن گونه ‌های جانوری مختلفی زندگی می‌ کنند و محل رویش گونه‌ های گیاهی نادر است. جالب است بدانید که این منطقه با ارتفاع ۲۲۰۰ متر از سطح دریا جزء نقاط مرتفع و سرد ایران به حساب می ‌آید. مساحت منطقه شکار ممنوع زرینه اوباتو حدود ۲۴۰۰۰ هکتار است و بیشتر مساحت آن زیر کشت گندم است. زرینه اوباتو با داشتن چشم ‌اندازهایی بی ‌نظیر از مراتع سرسبز و کوهستان ‌های مرتفع، مکانی عالی برای استراحت و تجدید قوا به خصوص در تعطیلات و آخر هفته‌ ها محسوب می ‌شود.^[۳۰][۳۱]

از گونه ‌های نادر جانوری که در منطقه شکار ممنوع زرینه اوباتو نیز زندگی می ‌کند، میش مرغ با نام علمی Otis tarda نام دارد که از بزرگ‌ ترین پرندگان ایران به شمار می‌ رود و در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت در طبقه آسیب‌ پذیرها (VU) قرار گرفته است، همچنین این پرنده در ایران از سوی سازمان حفاظت محیط زیست جزء حیوانات "حمایت شده" اعلام گردید. این پرنده زیبا و ارزشمند در فصول بهار، تابستان و پاییز در این منطقه دیده می ‌شود و گاهی نیز جوجه آوری در بین آ‌نها صورت می‌ گیرد. مزارع نخود از مهم‌ ترین جاهایی است که مرغ میش‌ ها در آن تخم ‌گذاری می ‌کنند و متأسفانه برخی کشاورزان بدون آگاهی با جمع ‌آوری تخم ‌ها و جوجه‌ ها و یا جا به جا کردن آنها خسارت زیادی به جمعیت گونه مرغ میش‌ ها می ‌زنند. به‌طور کلی، هر‌چه از شمال غربی ایران به سمت غرب می‌ رویم از تعداد میش ‌مرغ‌ ها کاسته می ‌شود؛ یعنی دشت ‌های آذربایجان بیش از دشت‌ های کردستان، کرمانشاه و همدان میش ‌مرغ ‌ها را در خود جای داده و می‌ دهد. میش مرغ از پرندگان نادر ایران در سال ۱۳۴۶ از سوی کانون شکار و صید آن زمان و سازمان حفاظت محیط‌ زیست فعلی «حمایت شده» اعلام شد. از مهم‌ ترین محل ‌های تجمع و تخمگذاری میش ‌مرغ ‌ها در ایران دشت ‌های اطراف شهرستان بوکان است که جمعیت قابل‌ توجهی از میش‌ مرغ ‌ها را حمایت می‌ کند. علاوه بر مرغ میش، پرندگانی نظیر درنا، کوکر شکم سیاه، کبوتر چاهی، دلیجه و غیره نیز در این منطقه زندگی می‌ کنند.^[۳۲][۳۳]

دشت اوباتو به بهشت گیاهان دارویی معروف است و تعداد زیادی از انواع گیاهان دارویی در این دشت وجود دارد که در فصل بهار روییده می شوند و مورد استفاده مردم منطقه قرار می گیرند.^[۳۴][۳۵]

1. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
2. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
3. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
4. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
5. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
6. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
7. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
8. ↑ https://www.topomap.ir/?r=6556583&l=osm
9. ↑ https://www.isna.ir/news/kordestan-23573/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF
10. ↑ https://www.topomap.ir/?r=6556583&l=osm
11. ↑ https://www.topomap.ir/?r=241546&l=osm
12. ↑ https://www.topomap.ir/?r=6555030&l=osm
13. ↑ https://www.topomap.ir/?r=6554955&l=osm
14. ↑ https://www.isna.ir/news/kordestan-23573/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF
15. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
16. ↑ https://www.google.com/maps/@36.3184823,46.9979491,15z/data=!5m1!1e4?hl=en
17. ↑ https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
18. ↑ https://www.tabnak.ir/fa/news/878641/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B3%D8%AF%D9%88%D8%AF-%DA%A9%D8%B1%D8%AF
19. ↑ https://kurdpress.com/fa/news/25404/%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B3%D8%AF%D9%88%D8%AF-%D8%B4%D8%AF/
20. ↑ https://www.topomap.ir/?r=241546&l=osm
21. ↑ https://www.topomap.ir/?r=6555030&l=osm
22. ↑ https://www.topomap.ir/?r=6554955&l=osm
23. ↑ https://www.isna.ir/news/kordestan-23573/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF
24. ↑ https://www.farsnews.ir/kordestan/news/14000611000070/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-500-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B2
25. ↑ https://baraninews.ir/1395/05/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-120-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B9-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%87/
26. ↑ https://www.isna.ir/news/kordestan-23573/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF
27. ↑ https://www.farsnews.ir/kordestan/news/14000611000070/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-500-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B2
28. ↑ https://baraninews.ir/1395/05/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-120-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B9-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%87/
29. ↑ https://www.irna.ir/news/82888479/%D8%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%8A-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%8A-%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A-%D9%85%D9%8A%D8%B4-%D9%85%D8%B1%D8%BA
30. ↑ https://www.alaedin.travel/attractions/iran/divandarreh/zarrine-obato-protected-area
31. ↑ https://jazebeha.com/1398/05/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88/
32. ↑ https://www.alaedin.travel/attractions/iran/divandarreh/zarrine-obato-protected-area
33. ↑ https://jazebeha.com/1398/05/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88/
34. ↑ https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_7319_8a9dac8521d8c5af40a6de59f64ccd9b.pdf
35. ↑ https://www.farsnews.ir/news/13970622000144/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-2200-%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%DB%8C%DA%86-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7

https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_7319_8a9dac8521d8c5af40a6de59f64ccd9b.pdf

https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/

https://www.topomap.ir/?r=6556583&l=osm

https://www.isna.ir/news/kordestan-23573/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF

https://www.topomap.ir/?r=6556583&l=osm

https://www.topomap.ir/?r=241546&l=osm

https://www.topomap.ir/?r=6555030&l=osm

https://www.topomap.ir/?r=6554955&l=osm

https://www.isna.ir/news/kordestan-23573/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF

https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/

https://www.google.com/maps/@36.3184823,46.9979491,15z/data=!5m1!1e4?hl=en

https://barzannews.ir/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/

https://www.tabnak.ir/fa/news/878641/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B3%D8%AF%D9%88%D8%AF-%DA%A9%D8%B1%D8%AF

https://kurdpress.com/fa/news/25404/%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B3%D8%AF%D9%88%D8%AF-%D8%B4%D8%AF/

https://www.topomap.ir/?r=241546&l=osm

https://www.topomap.ir/?r=6555030&l=osm

https://www.topomap.ir/?r=6554955&l=osm

https://www.isna.ir/news/kordestan-23573/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF

https://www.farsnews.ir/kordestan/news/14000611000070/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-500-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B2

https://baraninews.ir/1395/05/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-120-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B9-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%87/

https://www.isna.ir/news/kordestan-23573/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF

https://www.farsnews.ir/kordestan/news/14000611000070/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-500-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B2

https://baraninews.ir/1395/05/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-120-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B9-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%87/

https://www.irna.ir/news/82888479/%D8%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%8A-%D9%83%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%8A-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%8A-%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A-%D9%85%D9%8A%D8%B4-%D9%85%D8%B1%D8%BA

https://www.alaedin.travel/attractions/iran/divandarreh/zarrine-obato-protected-area

https://jazebeha.com/1398/05/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88/

https://www.alaedin.travel/attractions/iran/divandarreh/zarrine-obato-protected-area

https://jazebeha.com/1398/05/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9-%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88/

https://www.farsnews.ir/news/13970622000144/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-2200-%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%DB%8C%DA%86-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7