بهشت فضل

بهشت فضل نام مهم‌ترین آرامستان های شهرستان نیشابور و از جمله معروف‌ترین گورستان‌های ایران^[۱] که در حومهٔ جنوب خاوری شهر نیشابور قرار گرفته‌است.^[۲] این مجموعهٔ تاریخی-آرامگاهی که به خاطر در میان گرفتن آرامگاه فضل بن شاذان نیشابوری (محدث، متکلم و فقیه قرن سوم هجری)، به نام‌های شافضل و شاه‌فضل نیز شهرت دارد،^[۳] دربرگیرندهٔ چهاربخش عمدهٔ «باغ آرامگاه فضل بن شاذان نیشابوری»، «آرامستان بهشت فضل»، «گلزار شهدا» و «بوستان و گلخانه فضل» است.^[۴]

آرامستان بهشت فضل، در موقعیت جغرافیایی "۲۹′۰۹°۳۶ شمالی و "۰۰′۵۱°۵۸ شرقی؛ در حومهٔ جنوب خاوری شهر نیشابور و در فاصله ۲٫۵ کیلومتری میدان پروفسور صادقی (واقع در منطقه گردشگری خیام) قرار گرفته‌است.^[۵] این مجموعه که در دهستان دربقاضی بخش مرکزی شهرستان نیشابور واقع شده، با فاصله‌ای در جبهه جنوبی با روستاهای محمودآباد فضل و حکیم‌آباد، و در جبهه غربی با تلخک، در جبهه شرقی با دستگرد و در جبهه شمالی با خطوط راه‌آهن و روستای لک‌لک‌آشیان همجوار است.^[۶][۷][۸]

گورستان بهشت فضل در کنار آرامگاه فضل بن شاذان نیشابوری (محدث، متکلم و فقیه قرن سوم هجری) سامان یافته‌است و از همین روی این گورستان به نام‌های شافضل و شاه‌فضل نیز شهرت دارد.^[۹] مجموعه آرامگاهی-تاریخی بهشت فضل دارای چهاربخش عمده می‌باشد:

• باغ آرامگاه فضل بن شاذان نیشابوری؛ در بخش میانی مجموعه؛ بقعهٔ آرامگاه فضل بن شاذان نیشابوری، در ظلع جنوبی باغ قرار دارد. دورتادور ضلع‌های شرقی، غربی و شمالی محوطهٔ باغ را آرامگاه‌های خاندانی در میان گرفته‌است. در ضلع شرقی در کنار بقعهٔ فضل بن شاذان، آرامگاه‌های چندین تن از شخصیت‌های سرشناس حوزه علمی دینی قرار دارد.^[۱۰] همچنین آرامجای مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری، از شخصیت‌های معروف علم حدیث و نویسنده کتاب صحیح مسلم در نزدیکی آرامگاه فضل بن شاذان نیشابوری است.^[۱۱]

• آرامستان و فضاهای وابسته به آن؛ در بخش شرقی مجموعه؛ این بخش، دارای سردرب ورودی متمایز و به شکل یک دروازه با ورودی‌های پیاده‌رو و سواره‌رو است. سالن برگزاری مراسم، گلفروشی، فروشگاه و حجاری است که در محوطهٔ ورودی قرار دارند. قطعهٔ مربوط به درگذشتگان اهالی فرهنگ و هنر، در ضلع شمال غربی آرامستان قرار دارد.
• گلزار شهدا؛ در بخش غربی مجموعه، که محوطهٔ روباز ویژهٔ همایش‌های عمومی و بنای یادمان نورعلی شوشتری، در ضلع شمالی و همجوار با بوستان فضل قرار دارد.
• بوستان و گلخانه فضل؛ در شمال مجموعه.

سه بخش باغ آرامگاه فضل بن شاذان، آرامستان بهشت فضل و گلزار شهدا دارای ورودی‌های جداگانه می‌باشند و از ضلع شمالی هر سه بخش یادشده به بوستان فضل، راه دسترسی، وجود دارد.^[۱۲]

• نیشابور
• شهرستان نیشابور
• فهرست گورستان‌های مشهور ایران
• فهرست گورستان‌های مشهور جهان
• فضل بن شاذان

• ایسنا (۷ فروردین ۱۳۹۳). «معروفترین گورستان‌های ایران کدامند؟». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). دریافت‌شده در ١٣٩۶/۰۳/۲۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ دسترسی= را بررسی کنید (کمک)
• دفتر نقشه و اطلاعات مکانی مرکز آمار ایران، دفتر آمار و اطلاعات استانداری خراسان رضوی (۱۳۹۰). «نقشه دهستان دربقاضی بخش مرکزی شهرستان نیشابور». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ١٣٩۶/۰۳/۲۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ دسترسی= را بررسی کنید (کمک)
• پیام روزنه (۱۲ شهریور ۱۳۹۳). «بهشت فضل، در فهرست معروف‌ترین‌های ایران». روزنه؛ پورتال جامع اطلاع‌رسانی نیشابور. دریافت‌شده در ١٣٩۶/۰۳/۲۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ دسترسی= را بررسی کنید (کمک)
• گوگل‌مپس (۲۰۱۷ میلادی). «تصویر ماهوراه‌ای ناحیه بهشت فضل بن شاذان». Google Maps. دریافت‌شده در ١٣٩۶/۰۳/۲۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ دسترسی=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
• محمود، سمیر (۲۱ تیر ۱۳۹۵). ترجمهٔ سجاد باغبان ماهر. «رنگ و عرفان». وبگاه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. دریافت‌شده در ١٣٩۶/۰۳/۲۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ دسترسی= را بررسی کنید (کمک)
• مرکز آمار ایران (۱۳۹۶). «تقسیمات کشوری سال ۱۳۹۴». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ١٣٩۶/۰۳/۲۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ دسترسی= را بررسی کنید (کمک)