ابن کثیر فرغانی
ابوالعباس احمد ابن محمد ابن کثیر فَرغانی (۸۰۰–۸۷۰ میلادی) در غرب: Alfraganus ستاره‌شناس مسلمان و اهل خراسان در قرن نهم میلادی بود.[۱][۲] او با همکاری گروهی از دانشمندان بدستور خلیفه مأمون اقدام به محاسبه قوس یک درجه زمین و تعیین مایل عباسی کرد.
محاسبات او مورد استفاده کوپرنیک و کلمب قرارگرفته است.
یکی از دهانه‌های برخوردی کره ماه بنام او دهانه فرغانی نام‌گذاری شده‌است.
پیش از رگیومونتانوس (۷۶–۱۴۳۶) کتاب فرغانی فی جوامع االعلم النجوم از کتاب‌های درسی رایج ستاره‌شناسی در اروپا بود و چاپ‌ها و ترجمه‌های متعدد از آن منتشر شد.
پیشینه
[ویرایش]فرغانی، از مردم فَرغانهٔ فرارود، در خدمت مأمون بود و شاید همان کسی باشد که به گفتهٔ ابن ابی اصیبعة[۳]
آثار
[ویرایش]کتاب او به نام «جوامع علم النجوم و الحرکات السماویة» در سده دوازدهم میلادی توسط گراردوس کرمونایی و یوحنای اشبیلی به لاتینی ترجمه شد. ترجمهٔ یوحنا به سال ۱۴۹۳ در فرار او به سال ۱۵۳۷ در نورمبرگ و به سال ۱۵۴۶ در پاریس و به سال ۱۹۴۳ در برکلی به چاپ رسیده‌است و ترجمهٔ گراردوس را کامپانی به سال ۱۹۱۰ در ایتالیا انتشار داد.
یاکوب گولیوس به سال ۱۶۶۹ در آمستردام متن عربی کتاب را با ترجمهٔ لاتینی و تفسیر بسیار مفصلی منتشر کرد.
فرغانی دو کتاب دیگر به نام‌های الکامل فی الاسطرلاب و فی صناعة الاسطرلاب نیز داشته که نسخه‌هایی از این کتاب اخیر در کتابخانه‌های ملی برلن و پاریس موجود است. ابن ندیم در الفهرست (چاپ افست بیروت ۱۹۶۴، ص ۲۷۹) کتاب دیگری به نام کتاب عمل الرخامات به او نسبت داده‌است که بعضی آن را مربوط به ساختن شاخص آفتابی دانسته‌اند.
کارهای مهندسی
[ویرایش]ساخت نیل سنج بدستور خلیفه متوکل برای اندازه‌گیری میزان آب و شفافیت آن[۴][۵]
همکاری با بنوموسی در ایجاد کانال جعفری در مصر بدستور خلیفه متوکل
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Sir Patrick Moore, The Data Book of Astronomy,CRC Press,2000,BG 48ref Henry Corbin, The Voyage and the Messenger: Iran and Philosophy, North Atlantic Books, 1998, pg 44
- ↑ Texts, Documents and Artefacts: Islamic Studies in Honour of D.S. Richards. Edited by Chase F. Robinson, Brill Academic Publishers, BG 25.
- ↑ طبقات الاطباء، چاپ مصر ۱۲۹۹ هـ، ج ۱، ص ۲۰۷
- ↑ Abdukhalimov, Bahrom (1999). "Ahmad al-Farghani and His "Compendium of Astronomy"". Journal of Islamic Studies. 10 (2): 142–158. doi:10.1093/jis/10.2.142. ISSN 0955-2340. JSTOR 26198032.
- ↑ Complete Dictionary of Scientific Biography. Detroit, MI: Charles Scribner's Sons. 2007.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «ابوالعباس احمد ابن محمد ابن کثیر فرغانی». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵/۱ /۲۰۱۲.
- آرام، احمد: ترجمه «سی فصل فرغانی» (کتاب محمد بن کیثر فرغانی در حرکات آسمانی و کلیات علم نجوم). در نشریه: معارف اسلامی (سازمان اوقاف)» آبان ۱۳۴۶ - شماره ۴. (از صفحه ۷۱ تا ۱۰۵)
.jpg)
- اخترشناسان اسلام قرون وسطی
- اخترشناسان اهل ایران
- اخترشناسان فارسیزبان قرون وسطی
- اهالی ایران در سده ۹ (میلادی)
- اهالی خراسان
- اهالی فرغانه
- درگذشتگان سده ۹ (میلادی)
- ریاضیدانان اسلام قرون وسطی
- ریاضیدانان اهل ایران در قرون وسطی
- ریاضیدانان اهل ایران
- ستارهشناسان سده ۹ (میلادی)
- عربهای سده ۹ (میلادی)
- مسلمانان سده ۹ (میلادی)