حمله اکتبر ۲۰۲۴ اسرائیل به ایران
در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴ (۵ آبان ۱۴۰۳)، اسرائیل سه موج حملهٔ هوایی با نام عملیات روزهای توبه (به عبری: מבצע ימי תשובה) به ایران انجام داد. این حملات در طول شب تا سپیدهدم در چند استان ایران ادامه یافت و موجب خسارتهایی «قابل توجه» به چند مرکز حساس نظامی شد.[۱۲] به گفتهٔ اسرائیل، این حملات در پاسخ به «ماهها حملات مستمر» از سوی ایران و گروههای نیابتیاش و نیز حمله اکتبر ۲۰۲۴ ایران به اسرائیل انجام شد.[۱۳][۱۴][۱۵]
حمله اکتبر ۲۰۲۴ اسرائیل به ایران (عملیات روزهای توبه) | |
---|---|
بخشی از درگیری ۲۰۲۴ ایران و اسرائیل و بحران خاورمیانه (۲۰۲۳–اکنون) | |
گونه | حمله هوایی |
مکان | ایران، عراق، سوریه |
برنامهریز | ستاد کل نیروهای دفاعی اسرائیل |
هدف | پایگاههای موشکی، کارخانههای ساخت موشک و پهپاد و سامانههای پدافند هوایی |
اجرا | ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴ (۵ آبان ۱۴۰۳) |
نیروی اجرایی | نیروی هوایی اسرائیل |
نتیجه | ادعای آمریکا و اسرائیل:
ادعای ایران:
خسارتها:
|
تلفات و صدمات | کشتهشدن ۴ تن از کادر نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران[۱۰] کشته شدن یک نگهبان ایرانی[۱۱] |
اسرائیل چند ساعت پیش از حمله به مقامات ایرانی پیام داد که تنها «اهداف نظامی» در این مرحله مورد حمله قرار خواهند گرفت و به ایران نسبت به واکنش متقابل هشدار داد.[۱۶][۱۷][۱۸] این حمله شامل بیش از ۱۰۰ هواگرد، از جمله جنگندههای اف-۱۶ فایتینگ فالکن، اف-۱۵ ایگل و اف-۳۵ لایتنینگ ۲، و طی کردن ۲٫۰۰۰ کیلومتر (۱۲۰۰ مایل) با استفاده از موشکهای بالستیک هواپایه بود. گزارش شده است که حملهای پیش از آن به سوریه، خطوط دفاعی راداری آن کشور را هدف قرار داده است.[۱۹][۲۰][۲۱] اسرائیل مدعی است که برخی از جنگندهها وارد حریم هوایی ایران شدند.[۲۲] ساعاتی بعد موج دوم این حملات آغاز شد و شلیک پدافند هوایی ارتش در تهران دیده و شنیده شد.[۲۳][۲۴] به گفتهٔ نیروهای دفاعی اسرائیل، در این حملات پایگاههای نظامی ایران — شامل آتشبارهای پدافند هوایی، یک کارخانه پهپادی و تأسیسات تولید موشک — هدف حمله قرار گرفته و همهٔ هواگردهای اسرائیلی به سلامت بازگشتند. یک خبرگزاری ایرانی وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گزارش داد که تأسیسات نظامی در غرب و جنوب غرب تهران و همچنین پایگاههایی در استانهای ایلام و خوزستان مورد حمله قرار گرفتند.[۲۵] چهار تن از کادر ارتش ایران و یک نگهبان کشته شدند.[۱۱][۱۰]
مقامات آمریکایی تأیید کردند که ایالات متحده از پیش در جریان قرار گرفته بود اما در عملیات شرکت نکرد.[۲۶][۲۷] رسانههای وابسته به سپاه پاسداران در ایران بهسرعت تصمیم گرفتند این حملات را کماهمیت جلوه دهند،[۲۸][۲۹] پوشش رسانهای بسیار ناچیزی ارائه دادند و ضمن سانسور شدید اخبار شهروندان را تهدید کرد درصورتی که شواهدی از حملات را در اختیار رسانههای خارجی[۳۰] قرار دهند به زندان محکوم میشوند.[۳۱] به باور تحلیلگران، این کار احتمالاً برای «حفظ شان و جایگاه» نظام جمهوری اسلامی[۳۲] و جلوگیری از تشدید بیشتر انجام شده است.[۲۸]
به گفتهٔ یک مقام اسرائیلی، در پی حملاتی که به پایگاههای پدافند هوایی و موشک بالستیک ایران وارد شد، ارتش اسرائیل اکنون میتواند با آزادی بیشتر و قدرت بالاتری در حریم هوایی ایران وارد عمل شود.[۳۳] براساس ارزیابی ایالات متحده، این حملات توانایی تولید موشک سپاه پاسداران را مختل کرد و برآورد آنها نشان داد دستکم یک سال طول میکشد تا قطعات تخریبشده لازم برای ازسرگیری تولید موشک را بازسازی کند.[۲] مقامات آمریکایی و اسرائیلی گزارش دادند که بخش بزرگی از شبکه پدافند هوایی ایران، ازجمله تقریباً تمام سامانههای اس-۳۰۰، منهدم شدند و راه برای حملات هوایی احتمالی اسرائیل در آینده هموار شده است.[۳][۴]
پیش زمینه
درگیریهای قبلی
ایران و اسرائیل سالهاست که درگیر یک جنگ پنهانی هستند.[۳۴] ایران از «محور مقاومت»، شبکهای از گروههای شبهنظامی تحت حمایت ایران، برای هدف قرار دادن منافع اسرائیل استفاده کرده است،[۳۴][۳۵][۳۶] در حالی که اسرائیل بهطور گزارششده اقدام به ترور مقامات بلندپایه نظامی جمهوری اسلامی و دانشمندان هستهای و حملات سایبری علیه ایران کرده است.[۳۴][۳۷] اسرائیل ایران را بهعنوان تهدید اصلی خود میبیند بهدلیل اظهارات رهبری ایران که خواستار نابودی اسرائیل است، حمایت آنها از سازمانهای شبهنظامی و برنامه هستهای کشور.
تنشها بین این کشورها پساز حمله ۷ اکتبر به رهبری حماس به اسرائیل بیشتر شده است.[۳۸][۳۹][۴۰] پساز این حمله، جناحهایی در محور «مقاومت»، بهویژه حزبالله در لبنان و جنبش حوثی یمن، حملاتی به اسرائیل و کشتیرانی در دریای سرخ انجام دادند که منجر به درگیری حزبالله و اسرائیل و بحران دریای سرخ شد. ایران منابع قابلتوجهی را برای تقویت تواناییهای نظامی این گروهها و ایجاد همبستگی صرف کرده است، با هدف تلاش هماهنگ محور برای نابودی دولت یهودی در هرگونه درگیری بزرگ با اسرائیل.[۴۱][۴۲]
در ۱ آوریل ۲۰۲۴، اسرائیل یک ساختمان کنسولی در مجتمع سفارت ایران در دمشق، سوریه را بمباران کرد. این حمله ۱۶ نفر را کشت، ازجمله چندین افسر ایرانی و جنگجویان نیابتی. بهویژه، محمدرضا زاهدی، فرمانده نیروی قدس، در این حمله هوایی کشته شد.[۴۳] مقامات ایرانی در ساختمان ظاهراً در حال ملاقات با رهبران شبهنظامی فلسطینی در زمان حمله بودند.[۴۴] در پاسخ، ایران و نیروهای نیابتی آن در ۱۳ آوریل به اسرائیل حمله کردند و پایگاههای نظامی را هدف قرار دادند.[۴۵] در ۱۹ آوریل، اسرائیل به یک تأسیسات دفاع هوایی در اصفهان، ایران در تلافی حمله کرد.[۴۶] این حملات محدود بودند و تنشها را کاهش دادند.[۴۷]
در ۳۱ ژوئیه، اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، در پایتخت ایران، تهران، توسط یک حمله احتمالاً اسرائیلی ترور شد.[۴۸] ایران اسرائیل را به این ترور متهم کرد و قول داد که تلافی کند.[۴۹]
در ۱۷ سپتامبر، اسرائیل یک هدف جنگی جدید را اتخاذ کرد: بازگرداندن غیرنظامیان آواره شده توسط حزبالله به خانههایشان در شمال اسرائیل.[۵۰]
در همان روز و روز بعد، هزاران دستگاه ارتباطی (ازجمله پیجرها و واکیتاکیها) بهطور همزمان در سراسر لبنان و سوریه منفجر شدند، با هدف اسرائیل برای حمله به اعضای حزبالله. این حمله ۴۲ نفر را کشت و بیشاز ۳۵۰۰ تن را زخمی کرد.[۵۱] در پاسخ، حزبالله در ۲۲ سپتامبر حملات موشکی به شهرها و شهرکهای شمالی اسرائیل، از جمله ناصره، انجام داد.[۵۲] در ۲۳ سپتامبر، اسرائیل دو تن از فرماندهان ارشد حزبالله، ابراهیم عقیل و احمد وهبه، را در ضاحیه، جنوب بیروت، کشت.[۵۳] در ۲۳ سپتامبر، اسرائیل حملات جدیدی را در جنوب لبنان آغاز کرد.[۵۴]
در ۲۷ سپتامبر، یک حمله هوایی اسرائیل در ضاحیه حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله، را کشت.[۵۵][۵۶] این حمله همچنین علی کرکی، فرمانده جبهه جنوبی حزبالله[۵۶] و عباس نیلفروشان، معاون فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده نیروی قدس در لبنان را کشت.[۵۷]
در پاسخ به قتلهای هنیه، نیلفروشان و نصرالله، ایران به اسرائیل حمله کرد و پایگاههای نظامی را آسیب زد،[۵۸] که بزرگترین حمله در درگیری ایران و اسرائیل در سال ۲۰۲۴ بود.[۵۹] اسرائیل گفت که بیشتر موشکها را سرنگون کرده و به تواناییهای نیروی هوایی آن آسیبی نرسیده است.[۶۰][۶۱] نیروی دریایی ایالات متحده و اردن نیز گزارش دادند که موشکها را رهگیری کردهاند.[۶۲] دو کشته ناشی از این حملات یک مرد فلسطینی که مستقیماً توسط بقایای موشک کشته شد و یک مرد اسرائیلی بهطور غیرمستقیم بودند.[۶۳] بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، آن را «اشتباه بزرگ» خواند و قول داد که ایران «بهای آن را خواهد پرداخت».[۶۴]
به گفته مقامات آمریکایی که بهطور ناشناس با رسانهها صحبت کردند، اسرائیل به دولت بایدن اطمینان داد که از هدف قرار دادن تأسیسات هستهای و نفتی ایران خودداری خواهد کرد و بهجای آن بر سایتهای نظامی تمرکز خواهد کرد. با نزدیک شدن به انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۴، مقامات آمریکایی نگران بودند که به یک درگیری گستردهتر در خاورمیانه کشیده شوند.[۶۵] جو بایدن، رئیسجمهور ایالات متحده، از نتانیاهو خواست تا یک تلافیجویی را برنامهریزی کند که «حملات بیشتر علیه اسرائیل را بازدارنده کند و در عین حال خطرات تشدید بیشتر را کاهش دهد.»[۶۶]
نشت اطلاعات دربارهٔ حمله
یک هفته پیش از حمله اسرائیل، اسنادی از سازمانهای اطلاعاتی آمریکا منتشر شد که اهداف و برنامه نظامی اسرائیل را لو میداد. این افشاگریها به تعویق حملات اسرائیل و تغییر برنامه ختم شد. روزنامه تایمز هند نوشت که ایران با یک حرکت نقشه اسرائیل را منهدم کرد.[۶۷]
چندی پیشاز این حمله، سازمان مجاهدین خلق طی افشاگری منتشر شده در رسانهها مدعی شد که یکی از انبارهای موشک جمهوری اسلامی ایران در منطقهای کوهستانی در خارج از شهر اشتهارد قرار دارد و طی ماههای اخیر فعالیتها در این سایت افزایش پیدا کرده است.[۶۸]
حملات
بر اساس گزارشها حدود ساعت سه بامداد روز ۵ آبان ماه ۱۴۰۳، صدای مهیب چندین انفجار ابتدا در شمال و شرق تهران شنیده شد و سپس دانیل هاگاری سخنگوی ارتش اسرائیل، خبر از حمله جنگندههای این کشور به برخی مواضع نظامی در چندین شهر ایران داد. این حملات در دو مرحله انجام گرفته است.[۶۹][۷۰][۷۱] این حملات تا سپیدهدم در ایران ادامه داشت و اولین حملهای بود که اسرائیل بهطور علنی به ایران انجام داد. این اولین بار از زمان جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰–۱۹۸۸) بود که ایران با چنین حمله طولانیمدتی از سوی یک دشمن خارجی مواجه شد.[۷۲][۷۳]
بخش راستیآزمایی بیبیسی نیز با بررسی تصاویر و گزارشهای ارسالی شهروندان ایرانی دیده شدن شعلههای آتش و دود سیاه غلیظ در جنوب تهران و در یک پایگاه پدافند هوایی را تأیید کرده است.[۷۴] روزنامه جروزالم پست گزارش داد که بیش از ۱۰۰ هواگرد، ازجمله جنگندههای پنهانکار اف-۳۵ لایتنینگ ۲، برای حمله بهکار رفته و مهمات سنگین با پشتیبانی گسترده سوختگیری و نیروی جستجو و نجات IAF واحد ۶۶۹ در حالت آمادهباش مستقر کردند. طبق گزارش سیانان در این حمله تعدادی از جنگندههای اسرائیلی وارد حریم هوایی ایران شدند.[۷۵][۷۶] یک عملیات پیشین در سایتهای راداری در سوریه مانع از کسب اطلاعات ایران دربارهٔ نیتهای اسرائیل شد.[۷۷] مختاری، از فرماندهان ارتش ایران گفت که در حمله اسرائیل ۶۰۰ موشک[۷۸] بهسمت ایران پرتاب شد. روابط عمومی ارتش ایران گفتههای مختاری را تکذیب کرد.[۷۹]
از ساعت ۱:۴۸ بامداد به وقت محلی، آژیرها و هشدارها به مدت ۳۰ دقیقه بهطور مداوم در محله عنکاوا اربیل، عراق به صدا درآمدند و بلندگوهای پایگاه نظامی فرودگاه اربیل کلمه «پناهگاهها» را تکرار کردند.[۸۰] تلویزیون دولتی ایران گزارشهایی از صدای انفجارها در سراسر تهران منتشر کرد. دو مقام عرب اعلام کردند که به نظر میرسد حمله به یک انبار تسلیحات و یک دفتر یا پادگان نظامی هدف قرار گرفته است.[۸۱] انفجارهایی نیز در شهر کرج، واقع در غرب تهران،[۸۲] و نزدیک فرودگاه بینالمللی امام خمینی، مشهد، کرمانشاه و زنجان گزارش شد.[۸۳][۸۴][۸۵][۸۶] الجزیره ویدئویی منتشر کرد که فعال شدن دفاع هوایی ایران در آسمان تهران را نشان میداد.[۸۷] تلویزیون العربی خسارات ناشی از حملات اسرائیل به یک کارخانه پهپاد نظامی در شمسآباد، جنوب تهران را نشان داد.[۸۸] ایران بعداً تأیید کرد که حملاتی نیز در استان ایلام و خوزستان رخ داده است.[۸۹]
یدیعوت اخرونوت گزارش داد که اسرائیل یک کارخانه پهپاد ایرانی و همچنین یک پایگاه مخفی در تهران را هدف قرار داده است. همچنین گزارش شد که سامانههای اس-۳۰۰ ساخت روسیه و همچنین پایگاههای موشکهای بالستیک مورد حمله قرار گرفتند.[۹۰] به گفته دو مقام ایرانی که یکی از آنها وابسته به سپاه پاسداران بود، حملات اسرائیل در استان تهران، پایگاههای دفاعی کلیدی ازجمله سامانه پدافند هوایی اس-۳۰۰ در فرودگاه بینالمللی امام خمینی را هدف قرار داد. این سامانه به حفاظت از پایتخت کمک میکند.[۹۱]
مقامات گزارش دادند که چندین پایگاه موشکی سپاه پاسداران در استان مورد حمله قرار گرفتند و بهدنبال آن موج دوم حملات پهپادی به مجتمع نظامی پارچین در حومه تهران انجام شد که یک پهپاد بهطور گزارش شده به پایگاه رسید.[۹۲] این سایت مدتهاست که توسط اسرائیل بهعنوان مکانی از فعالیتهای مشکوک مرتبط با سلاحهای هستهای ذکر شده است و آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) گزارش داده که در سال ۲۰۱۶ شواهد مرتبطی در آنجا پیدا کرده است.[۹۳] دیوید آلبرایت، بازرس سابق سلاحهای هستهای سازمان ملل، اشاره کرد که تصاویر ماهوارهای تجاری (اگرچه با وضوح پایین) نشان میدهند که سه ساختمان در پارچین آسیب دیدهاند، ازجمله دو ساختمان که در مخلوط کردن سوخت جامد برای موتورهای موشک بالستیک دخیل بودند.[۹۴]
«ما به شدت به سامانههای دفاعی ایران و توانایی آن برای صادرات موشک آسیب رساندیم. اینها دستگاههای معمولی نبودند که هدف حمله قرار گرفتند، بلکه کارخانههای صنعتی مرگ بودند که ضربات سختی بر آنها وارد کردیم.»
از سخنرانی بنیامین نتانیاهو، در کنست.[۹۵]
تعداد کشتهشدگان نیروی پدافند هوایی ارتش ۴ نفر اعلام شد. از آنجایی که سامانههای پدافندی اس ۳۰۰ هدف قرار گرفتند، احتمال آسیبپذیری ایران در برابر حملات آینده افزایش یافت.[۹۶]
در جریان این حمله، تأسیسات سری در پارچین که ایران در آن تحقیقات تسلیحات هستهای را انجام میداد، تخریب شد. تصاویر ماهوارهای با وضوح بالا خسارت وارد شده به تأسیسات را نشان میدهد - چهار ساختمان تخریب شدند. یکی از این تأسیسات پیشتر در اوایل دهه ۲۰۰۰ در چارچوب طرح «عماد» ایران در توسعه سلاحهای هستهای دخیل بود.[۹۷] سه ساختمان دیگر مربوط به تولید موشکهای ایران بودند که در آنها ترکیب سوختهای پیشران برای موتورهای راکت سوخت جامد انجام میشد. حمله به این تأسیسات به طور قابل توجهی به تلاشهای ایران برای پیشرفت در این زمینه آسیب زد و همچنین مقاصد واقعی این کشور را که مغایر با اظهاراتش مبنی بر عدم تمایل به دستیابی به سلاح هستهای بود، آشکار کرد.[۹۸][۹۹][۱۰۰]
به گفتهٔ مقامات آمریکایی، اسرائیل زیرساختهای مهم ساخت موشکهای بالستیک ایران را هدف حمله قرار داده و همه میکسرهای سیارهای (planetary mixer) ضروری برای تولید موشکهای سوخت جامد را منهدم کرده است؛ بنابراین توانایی ایران برای بازسازی ذخایر موشکی خود مختل میشود. مقامات آمریکایی افزودند که حداقل یک سال طول میکشد تا ایران تولید موشکی خود را از سر بگیرد.[۲][۱۰۱]
پدافند ایران
قرارگاه پدافند هوایی ایران اعلام کرد اسرائیل بامداد ۵ آبان ۱۴۰۳ نقاطی از مراکز نظامی در استانهای تهران، خوزستان و ایلام را مورد هجوم قرار داد و پدافند هوایی با موفقیت آنها را رهگیری و با آنها مقابله کرد. همچنین خبر از آسیبهای محدودی در برخی نقاط را داد.[۱۰۲][۱۰۳][۱۰۴]
ستاد کل نیروهایهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در بیانیهای گفت: «با آمادگی پدافند هوایی کشور تعداد قابل توجهی از موشکها ردگیری و رهگیری شده و از ورود هواپیماهای دشمن به حریم هوایی کشور جلوگیری به عمل آمده است.»[۱۰۵] همچنین اعلام کرد؛ اسرائیل با استفاده از فضای در اختیار ارتش آمریکا در عراق در یکصد کیلومتری مرزهای ایران و از راه دور، تعدادی موشک دوربردِ هواپایه که دارای سر جنگی بسیار سبک در حدود یک پنجم کلاهک موشکهای بالستیک ایرانی میباشد را بهسمت برخی از رادارهای مرزی در استانهای ایلام، خوزستان و اطراف استان تهران پرتاب نموده که در پی عملکرد بهموقع پدافند هوایی کشور، خسارت محدود و کماثری را وارد کرد و چند سامانه راداری آسیبدیده که تعدادی بلافاصله ترمیم و برخی نیز درحال ترمیم هستند.[۱۰۶]
خسارت و تلفات
ارتش جمهوری اسلامی ایران خبر از کشته شدن چهار تن از رزمندگان خود در جریان حملات اسرائیل را داد.[۱۰۷] نام این چهار نظامی سرگرد جهاندیده، استوار شاهرخیفر، سجاد منصوری و مهدی نقوی است.[۱۰۸]
سخنگوی دولت ایران نیز از خسارات محدود در ایران خبر داد.[۱۰۹]
پیامدها
در ایران
- بلافاصله بعد حمله قیمت دلار در ایران تا ۶۶ هزار تومان برای هر دلار کاهش پیدا کرد.[۱۱۰]
- بورس ایران نیز سبز شد.[۱۱۱]
- پروازهای ایران از آغاز حملات اسرائیل تا ساعت ۹ صبح به حالت تعلیق درآمد.[۱۱۲]
در اسرائیل
دیگر کشورها
- در عراق که پروازها از شروع حملات اسرائیل پروازها به حالت تعلیق درآمده بود پروازها در ساعت ۱۰ صبح به حالت عادی برگشت.[۱۱۳]
واکنشها
واکنش کارشناسان
- مارک استون در تحلیلی در اسکای نیوز معتقد است عدم حمله اسرائیل به تأسیسات نفتی و هستهای در ایران نشان داده است که فشارهای آمریکا مؤثر بوده است.[۱۱۴]
- واشینگتنپست مدعی شد که حملات اسرائیل با هدف به حداقل رساندن تلفات و جلوگیری از تشدید تنش طراحی شد.[۱۱۵]
- رهبران اپوزیسیون اسرائیل ارتش کشورشان را بهخاطر پاسخ نظامی «پرقدرت» و «دقیق» به حمله موشکی اخیر ایران به اسرائیل مورد ستایش قرار دادند، اما از بنیامین نتانیاهو شدیداً انتقاد کردند که چرا تنها اهداف نظامی جمهوری اسلامی ایران را برای این عملیات انتخاب کرد.[۱۱۶]
- الستیر کروک، عضو ارشد بازنشسته سرویس جاسوسی بریتانیا(MI6)، در برنامهای به مجریگری اندرو ناپولیتانو، بیان میدارد که حمله اسرائیل به ایران قرار بوده موج دوم و سومی نیز در پی داشته باشد اما اسرائیلیها پس از انجام موج اول دستور به اتمام عملیات دادهاند. وی در پاسخ به این سوال مجری که آیا حمله اسرائیل خرابی معناداری برای ایران به بار داشته، با اعلام اینکه چنین موضوعی صحت ندارد، بیان میدارد که قرار بر این بود موج اول حمله، دفاع ضدهوایی را نابود کند تا آنکه هواپیماهای اسرائیلی بتوانند وارد آسمان ایران شده و اهداف از پیش تعیین شده را مورد اصابت قرار دهند. اما ورود به آسمان ایران تنها زمانی میسر میشد که این هواپیماها احساس امنیت کافی را بنمایند که این گونه نشد. چرا که دفاع ضدهواپیمایی ایران به اندازه کافی در موج اول تضعیف نشد. به گفته کروک، آنچه که به نظر میآید اتفاق افتاده این است که هواپیماهای اسرائیلی احساس کردند یک سامانه دفاع ضدهوایی ناشناخته روی آنها قفل کرده و در نتیجه آنها را ترسانده و از ادامه عملیات منصرف کردهاست. کروک این مساله که یک سامانه دفاع هوایی ناشناخته در استان تهران در حین حمله شناسایی شده است را از یک منبع اسرائیلی نقل مینماید.[۱۱۷][۱۱۸][۱۱۹]
داخلی
- ایران: وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران حمله اسرائیل علیه چند مرکز نظامی در ایران را بهعنوان نقض آشکار حقوق بینالملل و منشور سازمان ملل متحد، بهویژه اصل منع تهدید یا توسل به زور علیه تمامیت سرزمینی و حاکمیت ملی کشورها، دانسته و به شدیدترین وجه محکوم میکند.[۱۲۰] نمایندگی ایران در سازمان ملل در ژنو در حساب اکس خود نوشت:[۱۲۱]
ایران دارای حق ذاتی برای دفاع از خود است که در ماده ۵۱ منشور سازمان ملل ذکر شده و از هیچ اقدامی در دفاع از امنیت و تمامیت ارضی خود دریغ نمیکند.
ستاد کل نیروهایهای مسلح ایران نیز اعلام کرد؛ جمهوری اسلامی ایران ضمن محفوظ دانستن حق پاسخ قانونی و مشروع خود در وقت مقتضی، برقراری آتشبس پایدار در غزه و لبنان برای جلوگیری از کشتار مردم بیپناه و مظلوم را مورد تأکید قرار میدهد.[۱۲۲]
بینالمللی
- سازمان ملل متحد: استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل روز در بیانیه ای تصریح کرد: «در پی حملات شبانه ارتش اسرائیل به اهدافی در ایران، دبیرکل سازمان ملل از ادامه تشدید تنش در خاورمیانه به شدت نگران است. همه اقدامات تشدیدکننده محکوم هستند و باید متوقف شوند.»[۱۲۳]
- اتحادیه اروپا: در واکنش به حمله اسرائیل به ایران، سرویس اقدام خارجی اروپا خواستار کاهش تنشها شد و طرفین را به خویشتنداری دعوت کرد.[۱۲۴]
- سازمان همکاری اسلامی: سازمان همکاری اسلامی تجاوز روز گذشته رژیم اسرائیل به ایران را به شدت محکوم کرده و آن را نقض آشکار حاکمیت و قوانین بینالمللی توصیف کرده است.[۱۲۵]
- شورای همکاری خلیج فارس: جاسم البدیوی دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس گفت: «ما حمله نظامی اسرائیل به ایران را محکوم و نسبت به آن ابراز تاسف میکنیم. این حمله، نقض حاکمیت ایران و نقض قوانین و هنجارهای بینالمللی است و ما بر موضع شورای همکاری در رد این عملیات نظامی تأکید میکنیم.»[۱۲۶]
کشورها[۱۲۷]
- اسرائیل: دنیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل گفت، تهران «بهای حملات اخیر خود به اسرائیل را پرداخته است.»[۱۱۲]
- عربستان سعودی: وزارت خارجه عربستان سعودی در پیامی این حملات را محکوم کرد و نوشت: «این حمله نقض حاکمیت ایران و نقض قوانین و هنجارهای بینالمللی است.»[۱۲۸][۱۲۹]
- روسیه: وزارت امور خارجه روسیه در واکنش به حمله اسرائیل علیه ایران، «تنش بین ایران و اسرائیل را تهدیدی جدی برای ثبات و امنیت منطقه» توصیف کرد. مسکو ضمن درخواست از تمام طرفین درگیر برای خویشتنداری و توقف خشونت، به منظور همکاری با تمام طرفین جهت کاهش سطح درگیری، ابراز آمادگی میکند.[۱۳۰]
- چین: لین جیان سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت: «چین مخالف نقض حاکمیت ملی و امنیت دیگر کشورها و متوسل شدن مدام به زور و شدت عمل است».[۱۳۱]
- آلمان: اولاف شولتس، صدراعظم آلمان روز شنبه و طی پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت اسرائیل به آلمان اطلاع داده که نقاطی را در مراکز نظامی ایران هدف قرار داده است. او گفت: «اسرائیل تلاش کرده است که در این اقدام خود، تلفات انسانی را به حداقل برساند که فرصتی را برای جلوگیری از تشدید بیشتر تنش فراهم میکند».[۱۳۲]
- مالزی: مالزی حمله اسرائیل به ایران را محکوم کرد.[۱۳۳]
- پاکستان: دولت پاکستان حمله شب گذشته اسرائیل به ایران را محکوم کرده است. سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در بیانیهای گفت: «حملات نظامی اسرائیل علیه حاکمیت و تمامیت ارضی ایران نقض منشور سازمان ملل متحد و قوانین بینالمللی است.»[۱۱۲]
- کره جنوبی: دفتر ریاستجمهوری کره جنوبی روز شنبه اعلام کرد که یون سوک یول، رئیسجمهور کره جنوبی در پی حملات بامداد امروز اسرائیل به برخی نقاط ایران، خواستار اقدامات کامل برای حفاظت از شهروندان کرهای در ایران و اسرائیل است.[۱۳۴]
- آمریکا: ایالات متحده از ایران خواست تا از حملات تلافیجویانه علیه اسرائیل منصرف شود.[۱۳۵]
- بریتانیا: کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا از ایران خواست که از تلافی حملات روز شنبه اسرائیل اجتناب کند.[۱۳۵][۱۳۶]
- الجزایر: وزارت خارجه الجزایر در بیانیهای اعلام کرد: «ما به شدت حملات نظامی ارتش اسرائیل به ایران را محکوم و همبستگی خود را با برادرانمان در ایران اعلام میکنیم. این تجاوز شنیع نقض آشکار حاکمیت ایران و منشور سازمان ملل و قوانین بینالمللی است».[۱۳۷]
- سودان: وزارت امور خارجه سودان تجاوز اسرائیل به ایران را نقض آشکار حاکمیت ایران، قوانین بینالمللی و منشور سازمان ملل متحد و تهدیدی جدی برای صلح و ثبات بینالمللی دانست.[۱۳۸]
- عمان: بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان در پیامی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، با ابراز نگرانی از اقدام اسرائیل علیه ایران، نوشت: «خوشبختانه خسارات وارده محدود به نظر رسیده و از صمیم قلب امیدواریم که تلفات جانی نداشته باشند. زمان آن فرا رسیده که جهان بیدار شده و به نیاز فوری برای رسیدگی به علل اصلی این بحران که در راس آن اشغال غیرقانونی و وحشیانه سرزمینهای فلسطینی توسط اسرائیل است، رسیدگی کند».[۱۳۹][نیازمند منبع]
- فرانسه: وزارت امور خارجه فرانسه در بیانیه ای از دو طرف خواست از هرگونه تشدید تنش و اقدامی که میتواند زمینه تنش بیشتر در منطقه را فراهم کند، خودداری کنند.[۱۴۰]
- مصر: وزارت خارجه مصر در بیانیهای اعلام کرد که ما با نگرانی شدیدی تحولات مربوط به تشدید تنش خطرناک در خاورمیانه را دنبال میکنیم که آخرین آن حمله صبح امروز اسرائیل به ایران بود. ما تمام اقداماتی را که امنیت و ثبات منطقه را به خطر میاندازد و منجر به شعلهور شدن اوضاع شکننده در منطقه و دامن زدن به وضعیت تنش و تشدید درگیری میشود محکوم میکنیم.[۱۴۱]
- امارات: وزارت خارجه امارات در پیامی، این حملات را محکوم کرد و ایران را به خویشتنداری دعوت نمود.[۱۴۲]
- ترکیه: رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه عصر روز شنبه طی سخنانی در مراسم تحویل کلید واحدهای آپارتمانی به زلزلهزدگان در استان حتای این کشور گفت: «برای همسایه مان ایران و دولت ایران که شب گذشته هدف تجاوزات اسرائیل قرار گرفت آرزوی سلامتی و همدردی میکنیم»[۱۴۳][نیازمند منبع]
- لبنان: لبنان این حمله را محکوم کرد.[۱۴۴]
- برزیل: دولت برزیل با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: «با نگرانی حملات هوایی اسرائیل به خاک ایران را دنبال، تشدید درگیریها را محکوم و درخواست خود را از همه طرفهای درگیر برای اعمال حداکثر خویشتنداری تجدید میکند.»[۱۴۵]
- سوئیس: وزارت امورخارجه سوئیس با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: سوئیس تشدید خطرناک خشونت در خاورمیانه، از جمله حملات هوایی امروز اسرائیل به ایران را محکوم میکند.[۱۴۶]
- عراق: سخنگوی دولت عراق گفت: اسرائیل به سیاستهای خصمانه و گسترش جنگ در منطقه و تعرضات آشکار خود بدون هیچ مانعی ادامه میدهد. عراق با شدیدترین عبارتهای واضح، این تجاوز را محکوم و همبستگی خود را با ایران اعلام میکند.[۱۴۷]
- قطر: دولت قطر در پی حمله اسرائیل به ایران اعلام کرد که این اقدام نقض آشکار حاکمیت ایران و تجاوزی به اصول حقوق بینالملل است.[۱۴۸]
- آفریقای جنوبی: وزارت امورخارجه آفریقای جنوبی حمله متجاوزانه اسرائیل به ایران و تداوم بمباران نوار غزه و لبنان را از سوی آن محکوم کرد.[۱۴۹]
- اردن: وزارت امورخارجه اردن روز شنبه در بیانیه ای تأکید کرد که تجاوز اسرائیل به ایران نقض حاکمیت این کشور و نقض قوانین بینالمللی است. این تجاوز یک اقدام خطرناک است که منجر به تنشهای بیشتر در منطقه میشود.[۱۵۰]
- ارمنستان: وزارت امور خارجه ارمنستان در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ارمنستان فعالیتهایی با هدف تضعیف امنیت بینالمللی را که در اقدامات شنبه گذشته ایران نیز نمایان بود، محکوم میکند. همانطور که بارها توسط مراجع صلاحیت دار ایران تأکید شده است، ایران با ابتنای بر حق ذاتی دفاع مشروع، که در ماده ۵۱ منشور ملل متحد نیز منعکس شده است، خود را محق و موظف به دفاع در برابر اعمال تجاوزکارانه خارجی میداند.»[۱۵۱]
- کویت: وزارت امور خارجه کویت، ظهر روز شنبه، با انتشار بیانیهای اعلام کرد که تجاوز بامدادی اسرائیل به جمهوری اسلامی ایران را قویا محکوم میکند و آن را مردود میداند. کویت گفت این اقدام اسرائیل «بیانگر سیاست هرج و مرجی است که اشغالگران اسرائیلی با نقض حاکمیت کشورها و به خطر انداختن امنیت آنها و زیر پا گذاشتن حقوق بینالملل، پروتکلها و کنوانسیونهای بینالمللی در پیش میگیرند.»[۱۵۲]
- بحرین: وزارت امور خارجه بحرین در بیانیه ای اعلام کرد: «حمله نظامی را که علیه ایران صورت گرفت محکوم میکنیم. ما نسبت به تداوم تشدید تنش و حملات نظامی در منطقه خاورمیانه عمیقاً ابراز نگرانی میکنیم.»[۱۵۳]
گروهها
- حماس: حماس با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: «با شدیدترین الفاظ تجاوزات رژیم صهیونیستی به ایران با هدف قراردادن مراکز نظامی در چند استان را محکوم میکنیم و آن را نقض آشکار حاکمیت ایران و تشدید تنش با هدف قراردادن امنیت منطقه و امنیت مردم آن میدانیم».[۱۵۴]
- حزبالله لبنان: حزبالله لبنان در بیانیه خود اعلام کرد: «حزبالله، تجاوزات خائنانه اسرائیل به ایران را قویا محکوم میکند و آن را تشدید خطرناک تنش در سطح کل منطقه میداند؛ اقدامی که ماهیت تجاوزگر اسرائیل را منعکس میکند».[۱۵۵]
- کتائب حزبالله عراق: «گردانهای حزبالله عراق اعلام کرد تجاوز به ایران توسط یک رژیم سرکش و بیگانه در منطقه، یک بیمبالاتی و تجاوز خطرناک است که نباید تحت هیچ شرایطی نادیده گرفته شود وگرنه این مسئله عادی خواهد شد و این دشمن وحشی بارها آن را تکرار خواهد کرد».[۱۵۶]
تحلیل
کارشناس دفاعی مالکوم دیویس به سیانان گفت که اگرچه حمله اسرائیل «محدود» و «دقیق» بود، اما «قطعاً برای ایران شرمآور» بود. او پیشنهاد کرد که ایران ممکن است در تلافی تردید کند، زیرا این کار میتواند اسرائیل را تحریک کند تا به تأسیسات هستهای و نفتی آن یا حتی اعضای رهبری تهران حمله کند؛ بنابراین، او استدلال کرد که ایران ممکن است عاقلانهتر باشد که «این ضربه را بپذیرد و عقبنشینی کند.»[۱۵۷]
نویسنده ایرانیتبار آرش عزیزی گزارش داد که بسیاری از ایرانیان احساس «بیشتر آرامش» میکنند زیرا حملات اسرائیل از زیرساختهای غیرنظامی مانند پالایشگاههای نفت، برق و تأسیسات آب و همچنین مقامات سیاسی و نظامی اجتناب کرده است.[۱۵۸]
بهنام بن طالبلو، یک همکار ارشد در بنیاد دفاع از دموکراسیها (FDD)، مشاهده کرد که ایران به نظر میرسد که تأثیر حمله اسرائیل را به حداقل میرساند. رسانههای دولتی ایران از گزارش هرگونه خسارت خودداری کردهاند، حرکتی که طالبلو پیشنهاد میکند با هدف کنترل ادراک عمومی و کمک به رژیم برای حفظ تصویر خود در داخل انجام شده است.[۱۵۹] جاناتان کنریکوس، همچنین یک همکار ارشد در بنیاد دفاع از دموکراسیها، اظهار داشت که در حالی که ارزیابی جامع به تحلیل ماهوارهای در روزهای آینده بستگی دارد، ممکن است «تهران، با تمام اهداف رژیم و زیرساختهای حساس خود، اکنون بهطور کامل در معرض حملات آینده اسرائیل قرار گیرد.»[۱۶۰]
کان کافلین در روزنامه دیلی تلگراف نوشت که حملات اسرائیل به ایران «میتواند در نهایت آخرین میخ بر تابوت جمهوری اسلامی باشد.» او اشاره کرد که سهولت نفوذ به پدافند هوایی ایران نشان میدهد که علیرغم سرمایهگذاریهای قابل توجه رژیم در توانمندیهای نظامی، این کشور «چیزی بیشاز یک ببر کاغذی نیست.» او همچنین اشاره کرد که رژیم احتمالاً نگران واکنش ایرانیان عادی است، با توجه به مشکلات شدید اقتصادی مانند تورم ۴۵ درصدی و بیکاری ۲۵ درصدی جوانان. این وضعیت در میان مردم ایران سوالاتی را دربارهٔ «خردمندی سرمایهگذاری سنگین رژیم در ساخت زیرساختهای گسترده تروریستی در حالی که شهروندان عادی برای گذران زندگی در تلاش هستند» ایجاد میکند.[۱۶۱]
به گزارش اکونومیست، حملات اسرائیل «شکست دکترین امنیت ملی ایران» را نشان داد که برای دههها توسط رهبر فعلی خامنهای دنبال میشد. او اکنون در حالی که با نارضایتی داخلی از سیاست خارجی ایدئولوژیمحور خود مواجه است، با یک نقطه عطف حیاتی در مورد استراتژیهای جایگزین روبرو است، که شعار اعتراضی «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران» در ایران گواه آن است. این مقاله میگوید که جانشین خامنهای «تصمیم خواهد گرفت که آیا به جنگ انتخابی که ایران را برای دههها فقیر کرده و اکنون برای اولین بار از دهه ۱۹۸۰ آن را مورد حمله یک کشور دشمن قرار داده است، ادامه دهد یا خیر.»[۱۶۲]
استیون ارلانگر در مقالهای برای نیویورک تایمز استدلال کرد که ایران با یک انتخاب دشوار مواجه است: در حالی که تلافی علیه اسرائیل خطر تشدید را بههمراه دارد «وقتی اقتصادش درحال مبارزه است، متحدانش درحال ضعف هستند، آسیبپذیری نظامیاش واضح است و جانشینی رهبریاش درحال انجام است»، عقبنشینی میتواند به متحدانش که «بهشدت توسط پاسخ سخت نظامی اسرائیل از ۷ اکتبر ضعیف شدهاند» و همچنین به تندروها در داخل نشاندهنده ضعف باشد.[۱۶۳]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ گالانت: حمله اسرائیل به ایران توازن قدرت را تغییر داد، دویچه وله فارسی
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ "Israel strike crippled Iran's missile production, sources say". Axios. 26 October 2024. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Rasmussen, Sune Engel; Norman, Laurence; Peled, Anat (27 October 2024). "Israeli Strikes on Iran Expose Gap in Prowess Between Two Arch Foes". The Wall Street Journal. Retrieved 27 October 2024.
Saturday’s attack is believed to have hit most if not all of the remaining S-300s.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Berman, Lazar (27 October 2024). "Though limited, Israel's highly successful attack leaves Iran more vulnerable than ever". The Times of Israel. Retrieved 27 October 2024.
- ↑ Vock, Ido (27 October 2024). "Iran leader says Israeli attack should not be 'exaggerated or downplayed'". BBC News. Retrieved 27 October 2024.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Carl, Nicholas (26 October 2024). "Israeli Retaliatory Strikes on Iran". Institute for the Study of War. Retrieved 27 October 2024.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Keller-Lynn, Carrie; Jones, Rory; Lieber, Dov (26 October 2024). "How Israel Pulled Off Its Largest-Ever Strike on Iran". واشینگتن پست. تلآویو، اسرائیل. Retrieved 27 October 2024.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ Moorman, Carolyn; Reddy, Ria; Parry, Andie; Kishore, Siddhant; Carl, Nicholas (27 October 2024). "Iran Update, October 27, 2024". ISW Press. واشینگتن، دی.سی.: مؤسسه مطالعه جنگ. Retrieved 28 October 2024.
- ↑ Gambrell, Jon (27 October 2024). "Satellite images show damage from Israeli attack at 2 secretive Iranian military bases". AP News. آسوشیتد پرس. Retrieved 27 October 2024.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ مهاجرانی، محمد (۵ آبان ۱۴۰۳). «افزایش شهدای پدافند هوایی ارتش به ۴ نفر+ عکس». مهر. دریافتشده در ۵ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «مراسم وداع با «الله وردی رحیم پور» شهروند شهید حمله رژیم صهیونیستی + گزارش تصویری و فیلم». تهران: جماران. ۷ آبان ۱۴۰۳. دریافتشده در ۷ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ What satellite images reveal about Israel's strikes on Iran, BBC News
- ↑ "Israel's first open attack on Iran targets missile sites and apparently spares oil and nuclear ones". AP News (به انگلیسی). 2024-10-26. Retrieved 2024-10-26.
- ↑ "How Biden Pushed Israel to Limit Its Iran Attack and Still Inflict a Heavy Blow". The Wall Street Journal. 26 October 2024. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ "Israel's attack leaves Iran with a difficult dilemma". IISS (به انگلیسی). Retrieved 2024-11-10.
- ↑ "ישראל הזהירה את איראן לפני התקיפה: "אל תגיבו" - וואלה חדשות". Walla (به عبری). 26 October 2024. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ "Scoop: Israel sent message to Iran ahead of attack and warned against response". Axios (به انگلیسی). 26 October 2024. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ "כמה שעות לפני התקיפה: ישראל סיפקה לאיראן הבהרה - אך גם אזהרה I דיווח". Maariv (به عبری). 26 October 2024. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ "Behind the scenes of Israeli attack: Over 100 aircraft and a 2,000 km journey to Iran". The Jerusalem Post (به انگلیسی). 26 October 2024. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ McKernan، Bethan (۲۰۲۴-۱۰-۲۷). «Israel's strikes on Iran reportedly hit air defence systems protecting energy sites» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۱-۱۰.
- ↑ "Israeli Strike on Iran: Implications | The Iran Primer". iranprimer.usip.org (به انگلیسی). 2024-10-31. Retrieved 2024-11-10.
- ↑ Sciutto, Jim (27 October 2024). "Some Israeli warplanes breached Iranian airspace during operation Friday, sources say". CNN. Retrieved 27 October 2024.
- ↑ Lendon, Deva Lee, Kathleen Magramo, Christian Edwards, Elise Hammond, Tori B. Powell, Aditi Sangal, Brad (2024-10-25). "Israel launches direct strikes on Iran in high-stakes retaliation: Live updates". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-26.
- ↑ «پدافند هوایی عامل صدای انفجارهای اطراف تهران». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۴-۱۰-۲۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ "Israel strikes Iran: What we know so far and what's next". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-11-10.
- ↑ «Iran plays down Israel's strikes, says they caused 'limited damage'». Reuters. اکتبر ۲۶, ۲۰۲۴.
- ↑ «Israel hits back at Iran with strikes on military targets». RNZ (به انگلیسی). ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۱-۱۰.
- ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ "Israel attacks Iran in series of pre-dawn airstrikes targeting military infrastructure". AP News (به انگلیسی). 26 October 2024. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ "Israel hits Iran with retaliatory air strikes - live updates". BBC News (به انگلیسی). Retrieved 26 October 2024.
- ↑ «واکنشهای داخلی و خارجی به حمله هوایی اسرائیل به ایران». بیبیسی فارسی. ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴. دریافتشده در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ Makoii, Akhtar (26 October 2024). "Iran threatens citizens with 10 years in prison for sharing videos of Israeli strikes". The Telegraph (به انگلیسی). ISSN 0307-1235. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ Sangal, Aditi; Lau, Chris; Regan, Helen; Stambaugh, Alex; Lendon, Brad (26 October 2024). "Israel strikes Iran in high-stakes retaliation". CNN. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ Ravid, Barak. "Israel launches retaliatory attack against Iran". Axios.
- ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ ۳۴٫۲ Mpoke Bigg, Matthew (25 October 2024). "Why Did Israel Attack Iran?". The New York Times.
- ↑ Hubbard, Ben; Rubin, Alissa J. (30 September 2024). "Facing a Big Test, Iran's 'Axis of Resistance' Flails". The New York Times.
- ↑ Hubbard, Ben; Rubin, Alissa J.; Gamio, Lazaro (1 October 2024). "What to Know About the Axis of Resistance, the Iran-backed Militia Network". The New York Times.
- ↑ "Israel's first open attack on Iran targets missile sites and apparently spares oil and nuclear ones". AP News (به انگلیسی). 2024-10-26. Retrieved 2024-10-27.
- ↑ Fassihi, Farnaz (24 October 2024). "Iran Preparing for War With Israel, but Hoping to Avert It". The New York Times.
- ↑ Mpoke Bigg, Matthew (25 October 2024). "Why Did Israel Attack Iran?". The New York Times.
- ↑ «Lavrov says Israeli strike on Iran's civilian nuclear facilities would be 'serious provocation'». www.aa.com.tr. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۱-۱۰.
- ↑ Hubbard, Ben; Rubin, Alissa J. (30 September 2024). "Facing a Big Test, Iran's 'Axis of Resistance' Flails". The New York Times.
- ↑ Hubbard, Ben; Rubin, Alissa J.; Gamio, Lazaro (1 October 2024). "What to Know About the Axis of Resistance, the Iran-backed Militia Network". The New York Times.
- ↑ Chao-Fong, Léonie (1 April 2024). "Middle East crisis live: Iran says it holds Israel responsible for Damascus consulate attack and will 'reciprocate when we want'". The Guardian. Archived from the original on 1 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
- ↑ Taub, Amanda (2 April 2024). "Israel bombed an Iranian Embassy complex. Is that allowed?". The New York Times. Partially reported by Farnaz Fassihi. ISSN 0362-4331. Archived from the original on 2 April 2024. Retrieved 7 April 2024.
- ↑ "IRAN UPDATE, APRIL 13, 2024". understandingwar.org. ISW. Retrieved 26 April 2024.
- ↑ Sykes, Patrick; Shahla, Arsalan; Mancini, Donato Paolo; McBride, Courtney (19 April 2024). "Iran Acknowledges Drone Attack by Israel and Says It Failed". Bloomberg (به انگلیسی). Archived from the original on 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
- ↑ Bob, Yonah Jeremy (19 April 2024). "Attack on Iran next to nuclear site sends message: We could have done worse here – analysis". The Jerusalem Post (به انگلیسی). Archived from the original on 19 April 2024. Retrieved 19 April 2024.
- ↑ Sewell, Abby (31 July 2024). "Hamas leader Ismail Haniyeh is killed in Iran by an alleged Israeli strike, threatening escalation". Associated Press. Archived from the original on 31 July 2024. Retrieved 31 July 2024.
- ↑ Salem, Mostafa; Pleitgen, Frederik; Edwards, Christian (20 August 2024). "Iran says it will not take 'hasty action' against Israel for killing of Hamas political leader". CNN. Retrieved 25 October 2024.
- ↑ "Israeli strikes in Lebanon kill three including Hezbollah commander, sources say". Reuters. 16 April 2024. Retrieved 24 April 2024.
- ↑ Christou, William (20 September 2024). "'We are isolated, tired, scared': pager attack leaves Lebanon in shock". The Guardian. ISSN 0261-3077. Archived from the original on 23 September 2024. Retrieved 22 September 2024.
- ↑ Bob, Yonah Jeremy; Heller, Mathilda; Arieh, Maya Gur; Neev, Keshet (22 September 2024). "IDF retaliates after Hezbollah's deepest attack yet: Over 140 rockets, six wounded". The Jerusalem Post (به انگلیسی). Archived from the original on 23 September 2024. Retrieved 22 September 2024.
- ↑ "At least 45 killed in Israeli strike on suburb in Lebanon's Beirut". Al Jazeera. 21 September 2024. Retrieved 21 September 2024.
- ↑ Siddiqui, Usaid; Najjar, Farah (26 September 2024). "Deadly Israeli attacks on Lebanon and Gaza continue despite world warnings". Al Jazeera. Retrieved 26 September 2024.
- ↑ "Hezbollah Confirms Leader Nasrallah's Death". Barron's (به انگلیسی). AFP. Retrieved 28 September 2024.
- ↑ ۵۶٫۰ ۵۶٫۱ Mroue, Bassem; Lidman, Melanie (28 September 2024). "Hezbollah confirms its leader Hassan Nasrallah was killed in an Israeli airstrike". AP News (به انگلیسی). Archived from the original on 28 September 2024. Retrieved 28 September 2024.
- ↑ "IRGC deputy commander killed in Israeli strikes on Beirut – Iranian media". The Jerusalem Post (به انگلیسی). 28 September 2024. Archived from the original on 28 September 2024. Retrieved 28 September 2024.
- ↑ Schneider, Tal (6 October 2024). "How effective was Iran's attack? The Israeli public doesn't have the full picture". Times of Israel.
- ↑ "Live Updates: Iran Launches Missiles at Israel, Israeli Military Says". The New York Times. 1 October 2024. Retrieved 1 October 2024.
- ↑ Trofimov, Yaroslav (3 October 2024). "Iran Exposed to Israeli Counterattack After Blows Against Its Allies". The Wall Street Journal.
- ↑ Murphy, Matt (2 October 2024). "What we know about Iran's latest missile attack on Israel". BBC News. Retrieved 2 October 2024.
- ↑ Magid, Jacob (2 October 2024). "US: We will help Israel exact 'severe consequences' from Iran for missile attack". Times of Israel.
- ↑ Ragson, Adam (1 October 2024). "Laborer From Gaza Is First Reported Fatality of Iran's Missile Attack". The New York Times. Retrieved 3 October 2024.
- ↑ Kottasová, Ivana; Diamond, Jeremy; Liptak, Kevin; Lee, MJ; Saenz, Arlette; Atwood, Atwood; Hansler, Jennifer (1 October 2024). "Israel says Iran 'will pay' for launching a major missile attack against it". CNN. Retrieved 2 October 2024.
- ↑ Mpoke Bigg, Matthew (25 October 2024). "Why Did Israel Attack Iran?". The New York Times.
- ↑ Fabian, Emanuel (26 October 2024). "US, UK urge Tehran to 'cease attacks' after Israel strikes military targets in Iran". The Times of Israel.
- ↑ https://timesofindia.indiatimes.com/videos/international/iran-demolishes-israeli-militarys-big-plan-by-one-action-uk-report-makes-new-bombshell-reveal/videoshow/114558929.cms
- ↑ https://www.foxnews.com/world/secret-iranian-missile-storage-site-exposed-anti-regime-group-amid-mounting-regional-tensions
- ↑ «بیانیه رسمی سخنگوی ارتش اسرائیل دربارهٔ حمله به ایران». fararu.com.
- ↑ «سخنگوی ارتش اسرائیل: تمامی اهداف حمله به جمهوری اسلامی محقق شد». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۷.
- ↑ Bureau، The Hindu (۲۰۲۴-۱۰-۲۶). «Israel strikes on Iran Highlights: Two Iranian soldiers killed by Israeli airstrikes; Hezbollah launches drone strike at Israeli airbase» (به انگلیسی). The Hindu. شاپا 0971-751X. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۱-۱۰.
- ↑ "Israel's first open attack on Iran targets missile sites and apparently spares oil and nuclear ones". AP News (به انگلیسی). 2024-10-26. Retrieved 2024-10-28.
- ↑ "Israel strikes Iran as payback for missile attack, risking escalation of Mideast wars". AP News (به انگلیسی). 2024-10-25. Retrieved 2024-11-10.
- ↑ بیبیسی فارسی - چه نقاطی در ایران هدف حمله اسرائیل قرار گرفت؟
- ↑ Chowdhury, Irene Nasser, Helen Regan, Antoinette Radford, Catherine Nicholls, Maureen (2024-10-27). "October 27, 2024 Middle East war news". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-28.
- ↑ «سیانان: تعدادی از جنگندههای اسرائیلی شنبه وارد حریم هوایی ایران شدند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۱۰-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ "Behind the scenes of Israeli attack: Over 100 aircraft and a 2,000 km journey to Iran". The Jerusalem Post (به انگلیسی). 26 October 2024. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ «ببینید | نخستین آمار از تعداد موشکهای شلیک شده اسرائیل از زبان مقام ارشد ارتش ایران». اعتمادآنلاین. ۲۰۲۴-۱۰-۲۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۹.
- ↑ خبرگزاری دانشجو (۲۸ اکتبر ۲۰۲۴). «تکذیب خبر شلیک ۶۰۰ موشک توسط اسرائیل». snn.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۹.
- ↑ "Israel says it is carrying out strikes on military targets in Iran; blasts heard in Tehran". The Washington Post. 25 October 2024. Retrieved 25 October 2024.
- ↑ "Live updates: Israel says it has launched retaliatory attacks in Iran". NBC News (به انگلیسی). 25 October 2024. Retrieved 25 October 2024.
- ↑ Hafezi, Parisa; Rose, Emily (26 October 2024). "Israel strikes Iran military targets, Tehran says damage 'limited'". Reuters. Archived from the original on 25 October 2024. Retrieved 25 October 2024.
- ↑ "Explosions heard in Iran's Tehran and nearby Karaj, state media say". Reuters.
- ↑ Lee, Deva; Magramo, Kathleen; Edwards, Christian; Hammond, Elise; Powwel, Tori B.; Sangal, Aditi. "Several explosions heard in Tehran, Iranian state media say: Live updates". CNN (به انگلیسی). Retrieved 25 October 2024.
- ↑ New York Times, "Live Updates: Israel Launches Airstrikes Against Iran in Retaliatory Attack
- ↑ "ارتش اسرائیل: با دستورالعمل ردههای سیاسی به طور دقیق به اهداف نظامی در ایران حمله میکنیم" [Israeli Army: We will precisely attack military targets in Iran with instructions from political ranks]. Iran International. Retrieved 25 October 2024.
- ↑ "WATCH: Iranian air defence systems activate during Israeli attack". Al Jazeera. 26 October 2024.
- ↑ "Footage purports to show damage to drone factory in Shamsabad, south of Tehran". The Times of Israel. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ "Iran says four soldiers killed, radar systems hit in Israeli strikes". Al Jazeera. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ Ari, Lior Ben (26 October 2024). "שני חיילים איראנים נהרגו, "בין היעדים - מפעל כטב"מים, ובסיס חשאי בטהרן"" [Two Iranian soldiers were killed, "Among the targets - a UAV factory, and a secret base in Tehran"]. Ynet (به عبری). Retrieved 26 October 2024.
- ↑ Fassihi, Farnaz (26 October 2024). "Iran's State Media Plays Down Israeli Attacks". The New York Times.
- ↑ Fassihi, Farnaz (26 October 2024). "Iran's State Media Plays Down Israeli Attacks". The New York Times.
- ↑ "Iran says it has 'duty to defend itself' after Israeli strikes, but doesn't vow response". Times of Israel. 26 October 2024.
- ↑ "Iran plays down Israel's strikes, says they caused 'limited damage'". Reuters. 2024-10-26.
- ↑ نتانیاهو: ضربه سنگینی به مواضع کلیدی ایران وارد کردیم، دویچه وله فارسی
- ↑ Hendrix, Steve; Morris, Loveday (26 October 2024). "Israel limited its attack on Iran, hoping to ease tensions for now". The Washington Post. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ Andrea. "New Information about the Parchin Site: | Institute for Science and International Security". isis-online.org (به انگلیسی). Retrieved 2024-11-20.
- ↑ «Scoop: Israel destroyed active nuclear weapons research facility in Iran, officials say». axios.com.
- ↑ «Israel destroyed secret Iranian nuke site in October strikes». jns.org.
- ↑ Landay, Jonathan (2024-10-28). "Satellite photos show Israel hit Iran former nuclear weapons test building, missile facilities, researchers say" (به انگلیسی). Retrieved 2024-11-20.
- ↑ «گزارش اختصاصی رویترز؛ تصاویر ماهوارهای حاکی از حمله اسرائیل به تأسیسات موشکی جمهوری اسلامی است». صدای آمریکا. ۲۰۲۴-۱۰-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «قرارگاه پدافند هوایی: اسرائیل به مراکز نظامی در تهران، خوزستان و ایلام حمله کرد /مقابله موفق انجام گرفت اما آسیبهای محدودی وارد شد». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «اطلاعیه مهم قرارگاه پدافند هوایی کشور+ جزئیات». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «ویدیو/ اطلاعیه قرارگاه پدافند هوایی کشور - ایسنا». www.isna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «محل شلیک موشکهای دوربرد اسرائیل به ایران شناسایی شد / جزئیات بیانیه مهم ستادکل نیروهای مسلح». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «فوری/ اطلاعیه مهم ستاد کل نیروهای مسلح دربارهٔ عملیات متجاوزانه اسرائیل علیه ایران». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «فوری /۲ شهید در حمله نظامی اسرائیل به ایران». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «حمله اسرائیل به «اهداف نظامی»؛ ارتش ایران از کشته شدن دو نیروی نظامی خبر داد». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «سخنگوی دولت: در حمله اسرائیل به ایران خسارت محدودی وارد شد /باید به قدرت پدافند هوایی آفرین گفت». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «روند ریزشی قیمت ارز در بازار با حمله بیخردانه و ناموفق رژیم صهیونیستی». ایسنا. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «بورس رژیم صهیونیستی را جدی نگرفت/بازار سبزپوش شد». ایسنا. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ ۱۱۲٫۰ ۱۱۲٫۱ ۱۱۲٫۲ «حمله اسرائیل به «اهداف نظامی»؛ ارتش از کشته شدن دو نیروی نظامی ایران خبر داد». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «حمله اسرائیل به «اهداف نظامی»؛ ارتش ایران از کشته شدن دو نیروی نظامی خبر داد». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ https://news.sky.com/story/us-pressure-over-israels-retaliation-against-iran-appears-to-have-paid-off-for-now-13241501
- ↑ «واشینگتنپست: حملات اسرائیل با هدف به حداقل رساندن تلفات و جلوگیری از تشدید تنش طراحی شد». صدای آمریکا. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «حملات «روزهای پاسخ» اسرائیل به ایران پایان یافت؛ کشته شدن دستکم دو نیروی ارتش». رادیو فردا. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ پایگاه خبری تحلیلی اونز
- ↑ پایگاه خبری Brave New Europe
- ↑ ویدئوی مصاحبه الیستر کروک
- ↑ «بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مورد اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی». mfa.gov.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «ایران:از هیچ اقدامی در دفاع از تمامیت ارضی خود دریغ نمیکنیم». جامعه خبری تحلیلی الف. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «محل شلیک موشکهای دوربرد اسرائیل به ایران شناسایی شد / جزئیات بیانیه مهم ستادکل نیروهای مسلح». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «واکنش سازمان ملل به تجاوز رژیم صهیونیستی علیه ایران». همشهری آنلاین. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «واکنش اتحادیه اروپا به حمله اسرائیل علیه ایران». دیدبان ایران. ۲۰۲۴-۱۰-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ TABNAK، تابناک | (۱۴۰۳/۰۸/۰۶–۱۷:۳۰). «واکنش سازمان همکاری اسلامی به تجاوزگری اسرائیل». fa. دریافتشده در 2024-10-28. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ جوانآنلاین (۱۴۰۳/۰۸/۰۵–۱۷:۱۵). «دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس: حمله اسرائیل نقض حاکمیت ایران بود». fa. دریافتشده در 2024-10-28. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «واکنشهای جهانی در قبال حملات ایران بر اسرائیل – DW – ۱۴۰۳/۱/۲۶». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ العربیه. «سعودی حمله اسرائیل به ایران را محکوم کرد».
- ↑ "Key points about Israel's deadly air strikes on Iran". France 24 (به انگلیسی). 2024-10-26. Retrieved 2024-11-10.
- ↑ ایران، عصر (۱۴۰۳/۰۸/۰۶–۱۳:۲۴). «موضع عجیب روسیه در قبال حمله اسرائیل به ایران». fa. دریافتشده در 2024-10-28. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «واکنش چین به حمله نظامی ایران به اسرائیل». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «واکنش آلمان به اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی/ اسرائیل ما را مطلع کرد». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ https://thesun.my/world-news/malaysia-condemns-israeli-strikes-on-iran-calls-for-immediate-end-to-hostilities-GK13198806
- ↑ «ابراز نگرانی سئول پس از حمله اسرائیل به ایران». مشرق نیوز. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ ۱۳۵٫۰ ۱۳۵٫۱ «حملات هوایی اسرائیل به اهدافی در ایران – DW – ۱۴۰۳/۸/۵». dw.com. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ "Israel's first open attack on Iran targets missile sites and apparently spares oil and nuclear ones". AP News (به انگلیسی). 2024-10-26. Retrieved 2024-11-10.
- ↑ «الجزایر حمله رژیم صهیونیستی به ایران را محکوم کرد». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ حکیمی (۲۰۲۴-۱۰-۲۷). «سودان به حمله اسرائیل به ایران واکنش نشان داد». خبرگزاری بینالمللی شفقنا. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «عمان: زمان آن رسیده که جهان بیدار شود». هممیهن. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ آنلاین، اقتصاد (۱۴۰۳/۰۸/۰۵–۱۳:۳۲). «واکنش فرانسه به حمله اسراییل به ایران». fa. دریافتشده در 2024-10-28. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «ابراز نگرانی شدید مصر دربارهٔ حمله اسرائیل به ایران». دیدبان ایران. ۲۰۲۴-۱۰-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «حمله اسرائیل به «اهداف نظامی»؛ ارتش ایران از کشته شدن دو نیروی نظامی خبر داد». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ دیدارنیوز، پایگاه خبری تحلیلی (۱۴۰۳/۰۸/۰۵–۱۸:۳۵). «همبستگی اردوغان با ایران؛ در تله اسرائیل و حامیانش نیفتیم». fa. دریافتشده در 2024-10-26. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «حمله هوایی اسرائیل به ایران؛ واکنش کشورها و گزارشهای اولیه از خسارات و تلفات جانی». euronews. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۶.
- ↑ «بیانیه برزیل دربارهٔ حمله اسرائیل به ایران». پایگاه خبری افکارنیوز. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «واکنش سوئیس به حمله اسرائیل به ایران چه بود؟». تجارت نیوز. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «عراق حمله اسرائیل به ایران را محکوم کرد». www.aa.com.tr. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «حمله رژیم صهیونیستی به ایران نقض آشکار قوانین بینالمللی است». خبرگزاری موج. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «آفریقای جنوبی: اسرائیل با حمله به ایران به دنبال جنگافروزی در منطقه است». مشرق نیوز. ۲۰۲۴-۱۰-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «واکنش اردن به تجاوز اسرائیل به ایران». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «واکنش ارمنستان به تجاوز اسرائیل علیه ایران». اقتصادنیوز. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «ٰواکنش کویت به اقدام متجاوزانه اسرائیل علیه ایران». مشرق نیوز. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «بحرین حمله رژیم صهیونیستی به ایران را محکوم کرد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «واکنش حماس به حمله اسرائیل به ایران: پدافند هوایی ایران موفق شد اثربخشی حمله را خنثی کند». اعتمادآنلاین. ۲۰۲۴-۱۰-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «واکنش جهان به حمله اسرائیل؛ از بیانیه مهم حزبالله تا تحسین پدافند هوایی ایران». اقتصادنیوز. ۲۰۲۴-۱۰-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ «حزبالله عراق: آمریکا باید بهای حمله اسرائیل به ایران را بپردازد». مشرق نیوز. ۲۰۲۴-۱۰-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.
- ↑ Sangal, Aditi; Lau, Chris; Regan, Helen; Stambaugh, Alex; Lendon, Brad (26 October 2024). "Israel strikes Iran in high-stakes retaliation". CNN. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ Sangal, Aditi; Lau, Chris; Regan, Helen; Stambaugh, Alex; Lendon, Brad (26 October 2024). "Israel strikes Iran in high-stakes retaliation". CNN. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ Sangal, Aditi; Lau, Chris; Regan, Helen; Stambaugh, Alex; Lendon, Brad (26 October 2024). "Israel strikes Iran in high-stakes retaliation". CNN. Retrieved 26 October 2024.
- ↑ «Israel says it limited attack on Iran, hoping to ease tensions for now». washingtonpost.com.
- ↑ Coughlin، Con (۲۰۲۴-۱۰-۲۶). «After Israel's strike, Iran's ailing theocracy may be entering its dying days» (به انگلیسی). The Telegraph. شاپا 0307-1235. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۹.
- ↑ «Will a humiliated Iran choose a nuclear bomb or a love bomb?». The Economist. شاپا 0013-0613. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۰-۳۰.
- ↑ Erlanger, Steven (26 October 2024). "In Deciding Whether to Retaliate, Iran Faces a Dilemma". The New York Times. Retrieved 26 October 2024.