ادوارد شواردنادزه
اِدوارْدْ آمْبْرُسیسْ دْزِ شِوارْدْنادْزه (به گرجی: ედუარდ ამბროსის ძე შევარდნაძე) (زاده ۲۵ ژانویه ۱۹۲۸ – درگذشته ۷ ژوئیه ۲۰۱۴) سیاستمدار گرجی، آخرین وزیر امور خارجه شوروی و چهار سال پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۵ دومین رئیس‌جمهور گرجستان شد.[۲]
اِدوارْدْ شِوارْدْنادْزه ედუარდ შევარდნაძე | |
|---|---|
 | |
| دومین رئیس‌جمهور گرجستان | |
| دوره مسئولیت ۲۶ نوامبر ۱۹۹۵ – ۲۳ نوامبر ۲۰۰۳ | |
| پس از | زویاد گامساخوردیا |
| پیش از | نینو بورجادزه |
| رئیس مجلس گرجستان | |
| دوره مسئولیت ۶ نوامبر ۱۹۹۲ – ۲۶ نوامبر ۱۹۹۵ | |
| پس از | پست تأسیس شد. خودش به عنوان رئیس شورای دولتی گرجستان |
| پیش از | پست منحل شد. زوراب ژوانیا (به عنوان رئیس مجلس گرجستان) |
| رئیس شورای دولتی گرجستان | |
| دوره مسئولیت ۱۰ مارس ۱۹۹۲ – ۴ نوامبر ۱۹۹۲ | |
| پس از | پست تأسیس شد |
| پیش از | پست منحل شد. خودش |
| وزیر امورخارجه اتحاد جماهیر شوروی | |
| دوره مسئولیت ۲ ژوئیه ۱۹۸۵ – ۲۰ دسامبر ۱۹۹۰ | |
| اصلی | نیکولای تیخونوف نیکولای ریژکوف |
| پس از | آندری گرومیکو |
| پیش از | الکساندر بسمرتنیخ |
| دوره مسئولیت ۱۹ نوامبر ۱۹۹۱ – ۲۶ دسامبر ۱۹۹۱ | |
| اصلی | ایوان سیلایف |
| پس از | بوریس پانکین |
| پیش از | پست منحل شد |
| پانزدهمین دبیر اول کمیته مرکزی حزب کمونیست گرجستان اتحاد جماهیر شوروی | |
| دوره مسئولیت ۲۹ سپتامبر ۱۹۷۲ – ۶ ژوئیه ۱۹۸۵ | |
| پس از | واسیل مژاوانادزه |
| پیش از | جومبر پاتیاشویلی |
| عضو کامل پلیتبوروی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی | |
| دوره مسئولیت ۱ ژوئیه ۱۹۸۵ – ۱۴ ژوئیه ۱۹۹۰ | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۲۵ ژانویهٔ ۱۹۲۸ ماماتی، گوریا، ماورای قفقاز شوروی |
| درگذشته | ۷ ژوئیهٔ ۲۰۱۴ (۸۶ سال) تفلیس، گرجستان |
| ملیت |  گرجستان |
| حزب سیاسی | اتحادیه شهروندان گرجستان |
| همسر(ان) | نانولی شورادنادزه (متوفی) |
| فرزندان | دو فرزند |
| پیشه | سیاستمدار |
| تخصص | نظامی |
| امضا |  |
| خدمات نظامی | |
| سال‌های خدمت | ۱۹۶۴–۱۹۷۲ |
| درجه |  سرلشکر |
فعالیت‌های سیاسی در شوروی
ویرایشادوارد شواردنادزه در سال ۱۹۲۸ در روستای ماماتی حومه شهر لانچخوتی در غرب گرجستان به دنیا آمد و در سن ۱۸ سالگی به شاخه جوانان حزب کمونیست پیوست. او در سال ۱۹۷۲ به عنوان دبیر اول حزب کمونیست انتخاب شد. شواردنادزه از سال ۱۹۸۵ تا زمان فروپاشی شوروی وزیر امور خارجه بود و نقشی مهم در پایان دادن به دوره جنگ سرد و فروریختن دیوار برلین ایفا کرد. این پست با کنار رفتن آندره گرومیکو خالی شده بود. شواردنادزه در سال ۱۹۹۰ برای مدت کوتاهی از مقام وزارت خارجه کناره گرفت اما در سال ۱۹۹۱ و در آستانه فروپاشی شوروی دوباره به این پست بازگشت.[۳] برخی آمارها می‌گوید زمانی که وی وزیر امور داخلی گرجستان بود، وزارت تحت امر او ۲۵ هزار نفر را در جریان مبارزه با فساد دستگیر کرد که ۱۷ هزار نفرشان عضو حزب کمونیست بودند و هفتاد نفر هم عضو سرویس اطلاعاتی اتحاد شوروی، که به کا گ ب معروف بود.[۴]
دیدار با روح‌الله خمینی
ویرایشدر ۱۳ دی ۱۳۶۷ پیامی از طرف روح‌الله خمینی توسط هیئت منتخب رهبر وقت ایران در مسکو به میخائیل گورباچف تحویل داده شده بود. در آن نامه روح‌الله خمینی نوشته بود «از این پس کمونیسم را باید در موزه‌های تاریخ سیاسی جهان جستجو کرد» و رئیس‌جمهور وقت شوروی را به مطالعه متون اسلامی دعوت کرده بود.[۵] ادوارد شواردنادزه، در اواخر زمستان سال ۱۳۶۷ خورشیدی، به عنوان وزیر خارجه شوروی و برای رساندن پاسخ نامه میخاییل گورباچف، رئیس‌جمهور وقت شوروی به روح‌الله خمینی به ایران سفر کرد. پاسخ نامه گورباچف در روز هفتم اسفند ۱۳۶۷ توسط ادوارد شواردنادزه و در جماران تهران به اطلاع روح‌الله خمینی رسید.[۶][۳][۴]
سفر شواردنادزه به ایران در نوع خود بی‌حاشیه نبود چرا که روح‌الله خمینی در هنگام ملاقات با شواردنادزه رفتار دیپلماتیک معمول در آن زمان را رعایت نکرد.[۳]
شواردنادزه پس از فروپاشی شوروی
ویرایشدر سال ۱۹۹۲، گرجستان اولین رئیس‌جمهور خود، زویاد گامساخوردیا را در انتخابات برگزید. اما چند ماه بعد و در پی کودتا علیه دولت گامساخوردیا، عملاً اداره امور به دوش شواردنادزه افتاد که پست ریاست مجلس و همچنین ریاست شورای ریاست گرجستان را به عهده داشت. او در سال ۱۹۹۵، رسماً از طریق صندوق رای به عنوان دومین رئیس‌جمهور کشور تازه‌استقلال‌یافته گرجستان انتخاب شد. در سال ۲۰۰۰ بار دیگر به این مقام رسید. گرجستان تحت اداره شواردنادزه به غرب و به‌ویژه به آمریکا بسیار نزدیک شد. او می‌خواست گرجستان عضو پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی (ناتو) شود. دولت شواردنادزه از آمریکا کمک‌های اقتصادی و نظامی قابل توجهی دریافت کرد. وی گرجستان را در مسیر پایان دادن به بی‌ثباتی و جنگ داخلی رهبری کرد، اما در سال ۲۰۰۳ و جریان وقوع انقلاب گل رز به رهبری میخیل ساآکاشویلی، از مقام ریاست جمهوری استعفا داد و آخرین سال‌های عمر را، به دور از سیاست، در منزل مسکونی خود، واقع در تفلیس گذراند. وی خاطراتش را نیز منتشر کرد.[۲]
مرگ
ویرایشاو بعد از یک دوره طولانی بیماری در روز دوشنبه ۷ ژوئیه ۲۰۱۴ در ۸۶ سالگی در تفلیس درگذشت. این خبر را «مارینا داویتاشویلی»، دستیار شواردنادزه، در یک کنفرانس خبری اعلام کرد.[۲][۷]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Kolstø, Pål. Political Construction Sites: Nation-Building in Russia and the Post-Soviet States, p. 70. Westview Press, Boulder, Colorado, 2000.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ تفلیس.کام: ادوارد شواردنادزه، دومین رئیس‌جمهور گرجستان، درگذشت بایگانی‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine. دو شنبه ۱۷ تیر ۱۳۹۳–۸ ژوئیه ۲۰۱۴.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ «ادوارد شواردنادزه درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ شواردنادزه؛ از گلاسنوست تا دیدار با آیت‌الله خمینی بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «پیام به میخائیل گورباچف (دعوت به اسلام و پیش‌بینی شکست کمونیسم)». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ «بیانات خطاب به وزیر امور خارجه شوروی (در پاسخ به نامه گورباچف)». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ ادوارد شواردنادزه، آخرین وزیر خارجه اتحاد شوروی درگذشت دویچه‌وله فارسی
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Eduard Shevardnadze». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۴.