Anasedoj

La anasoj, anseroj kaj cignoj estas malgrandaj al grandaj birdoj kiu havas ĝeneralan korpodezajnon larĝa kaj longeca.^[2] Plonĝaj specioj varias el tio ĉar estas pli rondoformaj. Nuntempaj specioj gamas laŭ grando el la Azia nananaso, tiom malgranda kiom ĝis 26.5 cm kaj 164 g al la Trumpeta cigno, tiom malgranda kiom ĝis 183 cm kaj 17.2 kg. La flugiloj estas mallongaj kaj pintecaj, kaj eltenataj de fortaj flugilaj muskoloj kiuj kaŭzas rapidajn flugilfrapojn ĉe la birdoflugo. Ili tipe havas longajn kolojn, kvankam tio varias laŭ grado inter specioj. La kruroj estas mallongaj, fortaj, ĉe la malantaŭo de la korpo (plie ĉe la plej akvaj specioj), kaj havas ledecan tuŝosenton kun skvameca teksturo. Kombine kun la korpoformo tio povas fari kelkajn speciojn mallertaj kaj malgraciaj surtere, sed ili estas pli fortaj piedirantoj ol aliaj maraj kaj akvaj birdoj kiaj la greboj aŭ la petreloj. Ili havas retecajn (membranecajn) piedojn. La bekoj estas el milda keratino kun fajna kaj sensiva tavolo de haŭto pinte (kio havas ledecan senton kiam oni tuŝas ĝin). Ĉe plej specioj, la formo de la beko tendencas esti pli ebeneca je pli granda aŭ malgranda etendo. Tiu enhavas segilecajn lamenetojn kiuj estas ege necesaj kaj markataj ĉe la filtromanĝaj specioj.^[2]

Ties plumoj estas taŭgaj por eviti akvon danke al specialaj oleoj. Multaj el la anasoj montras kazojn de seksa dimorfismo, kaj la maskloj estas pli brilkoloraj ol la inoj (kvankam la situacio estas inversa ĉe specioj kiaj la Varia tadorno). La cignoj, anseroj kaj fajfanasoj ne havas seksan dimorfan plumaron. Anasedoj estas voĉemaj birdoj, kiuj elsendas gamon de kvakoj, gakadoj, krioj kaj trumpetaj sonoj, depende el la specio; la ino plej ofte havas pli profundan voĉon ol la masklo.^[3]

Anasedoj estas ĝenerale herbovoraj kiam plenkreskuloj, kaj manĝas variajn akvoplantojn, kvankam kelkaj specioj manĝas ankaŭ fiŝojn, moluskojn aŭ akvajn artropodojn. Unu grupo, la merĝoj, estas ĉefe fiŝomanĝantaj, kaj havas segilecan bekon por helpi kapti fiŝon. Ĉe nombraj specioj, la junuloj inkludas altan proporcion de senvertebruloj en sia dieto, sed iĝas pure herbovoruloj kial plenkreskuloj.^[3]

La anasedoj estas ĝenerale sezonaj kaj monogamaj reproduktuloj. La nivelo de monogamio varias ene de la familio, multaj el la plej malgrandaj anasoj pluhavas la ligon nur por ununura sezono kaj trovas novan partneron la venontan jaron, dum la plej grandaj cignoj, anseroj kaj kelkaj el la plej teritoriemaj anasoj pluhavas la parligon dum nombraj jaroj.

Anasedoj estas rimarkindaj ĉar estas unu el malmultaj familioj de birdoj kiuj posedas penison;^[4] plej specioj estas adaptataj al kopulacio nur surakve. Ili konstruas simplajn nestojn el iu ajn materialon proksime disponebla, ofte kovrante ilin per tavolo el lanugo plukita el la patrina brusto. Ĉe plej specioj, nur la ino kovas la ovojn. La junuloj estas frumaturaj, kaj kapablas manĝi per si mem post la eloviĝo.^[3] Unu mutacia specio, nome la Nigrakapa anaso, estas necese nestoparazita, kaj demetas siajn ovojn en la nestoj de mevoj kaj fulikoj. Dum tiu specio neniam zorgas siajn proprajn idojn, nombro el aliaj anasoj eventuale demetas siajn ovojn en la nestoj de samspecianoj krom ke ili zorgas siajn proprajn idarojn.

• Subfamilio: Dendrocignenoj (Unu tuttropika genro, de distingaj longkruraj anserecaj birdoj)
  • Dendrocygna, Arbocignoj aŭ Arbanasoj (9 vivantaj specioj)
• Subfamilio: Talasornenoj (unu genro en Afriko, plej proksime rilata al la subfamilio Dendrocignenoj, kvankam montrante ankaŭ konverĝajn similecojn kun la subfamilio de Oksiurenoj)
  • Thalassornis, Blankanuka anaso

• Subfamilio: Anserenoj, cignoj kaj anseroj (3 al 7 nunaj genroj kun 25–30 vivantaj specioj, ĉefe de malvarmaj al moderklimataj teroj de la Norda Hemisfero sed ankaŭ kelkaj specioj de la Suda Hemisfero, kun la cignoj en unu genro [du genroj en kelkaj traktadoj], kaj la anseroj en tri genroj [du genroj en kelkaj traktadoj]. Kelkaj aliaj specioj estas foje lokitaj ĉi tie, sed ŝajnas iome pli distingaj [vidu sube])
  • Cygnus, veraj cignoj (7 specioj, 4 foje separataj en Olor)
  • Anser, Grizaj anseroj (7 specioj)
  • Chen, Blankaj anseroj (3 specioj, foje inkludataj en Anser)
  • Branta, Nigraj anseroj (8 vivantaj specioj)
• Subfamilio: Stiktonetenoj (Unu genro en Aŭstralio, iam inkludata en la Oksiurenoj, sed kun anatomio sugestanta distingan antikvan stirpon eble plej proksiman al la Anserenoj, ĉefe al la Cindrogriza ansero)
  • Stictonetta, Lentuganaso
• Subfamilio: Plektropterenoj (Unu genro en Afriko, iam inkludata en la "kairinenoj", sed pli proksima al la Tadornenoj)
  • Plectropterus, Spronflugila ansero
• Subfamilio Tadornenoj – tadornoj

(Tiu grupo de grandaj, ofte duonsurteremaj akvobirdoj povas esti konsiderataj intermezaj inter Anserenoj kaj Anasenoj. La revizio de 1986 rezultis en inkludo de 10 nunaj genroj kun ĉirkaŭ 24 vivantaj specioj [unu probable formortinta] en tiu subfamilio, ĉefe el Suda Hemisfero sed kelkaj el Norda Hemisfero, sed aligoj de kelkaj supozataj tadornenaj genroj estis poste pridisputata kaj la grupo laŭ la tradicia konsidero estas plej verŝajne parafiletika)

• • Pachyanas: Ĉathama anaso (Ĉatham-insuloj, fina Kvaternaro)
  • Tadorna: tadornoj (Eŭropo, Afriko, Aŭstralazio; 7 specioj) - eble parafiletika
  • Salvadorina: Salvadoria anaso (Novgvineo) – iam en Anasedoj kaj "Kairinenoj"
  • Centrornis: Madagaskara tadorno (Madagaskaro, fina Kvaternaro) provizore lokita tie ĉi
  • Alopochen: Afrikaj kaj Maskarenaj tadornoj (Afriko kaj Madagaskara regiono; 1 vivanta specio nome Nila ansero, 2-3 formortintaj)
  • Neochen: Orinoka ansero (Sudameriko)
  • Chloephaga: Kaŭkenoj (Sudameriko; 5 specioj)
  • Hymenolaimus: Blua anaso (Novzelando) - iam en "kairinenoj"
  • Merganetta: Torentanaso (Andoj, Sudameriko) – iam en "kairinenoj"

• Subfamilio: Anasenoj, plaŭdanasoj kaj moa-naloj (Grupo de tutmonda distribuado, estis iam limigita al nur unu aŭ du genroj, sed estis ampleksigita por inkludi 8 nunajn genrojn kaj ĉirkaŭ 55 vivantajn speciojn, inklude kelkajn genrojn iam konataj kiel la "kairinenoj"; analizoj pere de DNA aliflanke konfirmis, ke la genro Anas estas trograndigita kaj havigas dubojn pri la plonĝanasoj kaj la parencaro de kelkaj genroj [vidu sube]. La moa-naloj, el kiuj oni konas 4 speciojn en 3 genroj, estas pekuliara grupo de neflugaj, formortinta Anasedoj el Havajo. Gigantaj laŭgrande kaj kun fortika bekoj, oni supozas, ke ili estis anseroj, sed oni montris ke ili estis fakte tre proksime parencaj al la Platbeka anaso. Ili evoluis plenumigante la ekologian niĉon de testudoj, hufuloj kaj aliaj granduloj.)
  • Anas: fajfanasoj, knaranaso, krekoj, pintvostanasoj, platbeka anaso, kuleranasoj, ktp. (40–50 vivantaj specioj, 3 formortintaj) – parafiletika
  • Lophonetta, Krestanaso
  • Speculanas, Okulvitra anaso
  • Amazonetta, Brazila anaso
  • Chelychelynechen, Testudmakzela Moa-nalo (prahistoria)
  • Thambetochen, Grandbekaj Moa-naloj (2 specioj, prahistoriaj)
  • Ptaiochen, Malgrandbeka Moa-nalo (prahistoria)
• Subfamilio: Ajtienoj, Merganasoj (ĉirkau 15 specioj de Merganasoj, de tutmonda distribuado, en 2–4 genroj; la morfologia analizo de 1986 sugestis, ke la probable formortinta Rozkapa anaso de Barato, iam traktata separate en Rhodonessa, estu lokigita en Netta, sed tio estis pridisputata.^[5] Krome, dum morfologie proksimaj al la plaŭdanasoj, la analizoj pere de DNA indikas, ke traktado kiel distinga subfamilio estas ĝusta, kaj la Tadornenoj estus fakte pli proksimaj al la plaŭdanasoj ol estas la merganasoj )
  • Netta, Ruĝkapuloj kaj aliaj (4 specioj, unu probable formortinta)
  • Aythya, tufanaso, rokanasoj, ktp. (12 specioj)
• Subfamilio: Mergenoj, molanasoj, maranasoj, klanguloj kaj aliaj maraj anasoj

Estas 9 nunaj genroj kaj ĉirkaŭ 20 vivantaj specioj; plej el tiu grupo loĝas en la Norda Hemisfero, sed kelkaj [plej formortintaj] merganseroj en la Suda Hemisfero)

• • Chendytes, plonĝansero (prahistoria)
  • Polysticta, Stelera molanaso
  • Somateria, Molanasoj (3 specioj)
  • Histrionicus, Arlekenanaso (inkludas Ocyplonessa)
  • Camptorhynchus, Labradora anaso (formortinta)
  • Melanitta, Maranasoj (3 specioj)
  • Clangula, Longvosta klangulo (1 specio)
  • Bucephala, Klanguloj (3 specioj)
  • Mergellus, Blanka merĝo
  • Lophodytes, Kapuĉmerĝo
  • Mergus, merĝoj (4 vivantaj specioj, unu formortinta).
• Subfamilio: Oksiurenoj, rektavostaj anasoj (malgranda grupo de 3–4 genroj, 2–3 el ili monotipaj, kun nur 7–8 vivantaj specioj)
  • Oxyura, oksiuroj aŭ veraj rektavostaj anasoj (5 vivantaj specioj)
  • Nomonyx, Maskanaso
  • Biziura, Lobanaso (1 vivanta specio, provizore lokita tie)
  • Heteronetta, Nigrakapa anaso
• Nesolvitaj

   

   

La plej granda grado de necerteco koncernas la fakton ĉu nombro de genroj estas pli proksimaj al la tadornoj aŭ al la plaŭdanasoj. Vidu ankaŭ la monotipajn subfamiliojn supre, kaj la Kairinenojn

• • Coscoroba, Koskorobo aŭ Koskoroba ansero – Anserenoj aŭ sama subfamilio kiel Cereopsis?
  • Cereopsis, Cindrogriza ansero – Anserenoj, Tadornenoj, aŭ propra subfamilio?
  • Cnemiornis, Novzelandaj anseroj (prahistoriaj) – kiel Cereopsis
  • Malacorhynchus, Zebranaso (1 vivanta specio) – Tadornenoj, Oksiurenoj aŭ Dendroĥenenoj?
  • Sarkidiornis, Krestobeka anaso – Tadornenoj aŭ pli proksima al la plaŭdanasoj?
  • Tachyeres, Vaporanasoj (4 species) – Tadornenoj aŭ pli proksima al la plaŭdanasoj?
  • Cyanochen, Bluflugila ansero – Tadornenoj aŭ pli malproksima klado?
  • Nettapus, Nananasoj (3 specioj) – Anasenoj aŭ parto de Sudhemisfera radiado?
  • Pteronetta, Hartlaŭba anaso – tradicie el plaŭdanasoj, sed povus esti pli proksima al Cyanochen
  • Cairina, Moska anaso kaj Blankaflugila anaso (2 specioj) – tradicie el plaŭdanasoj, sed povus esti parafiletikaj, kun unu specio en Tadornenoj kaj la alia pli proksima al la plonĝanasoj
  • Aix, Mandarenanaso kaj Arbanaso (2 specioj) – plaŭdanasoj aŭ Tadornenoj?
  • Callonetta, Ringanaso – plaŭdanasoj aŭ Tadornenoj?
  • Chenonetta, Krinanaso (1 vivanta specio) – plaŭdanasoj aŭ Tadornenoj? Inkludas Euryanas.
  • Marmaronetta, Marmoranaso – Iam el plaŭdanasoj; aktuale el plonĝanasoj aŭ distinga subfamilio

Plumoj de anasoj, de anseroj kaj de molanasoj estis popularaj por litovestoj, kusenoj, kapkusenoj kaj manteloj. La membroj de tiu familio estis delonge uzataj ankaŭ por manĝo.

Homoj havis longan rilaton kun anasoj, anseroj kaj cignoj; ili estas gravaj kaj ekonomie kaj kulture al homoj, kaj kelkaj specioj de anasoj profitis el asocio kun homoj. Aliflanke kelkaj anasedoj estas damaĝaj kiel agrikulturaj plagoj, kaj agis kiel vektoroj por zoonozoj kiaj la birda gripo.

Ekde 1600, kvin specioj de anasoj iĝis formortintaj pro agadoj de homoj, kaj subfosiliaj restoj montris, ke homoj kaŭzis nombrajn formortojn en prahistorio. Nune multaj pliaj estas konsiderataj minacataj. Plej el historiaj kaj prahistoriaj formortoj estis insulaj specioj, tiuj specioj estas vundeblaj pro ties malgrandaj populacioj (ofte endemiaj de ununura insulo), kaj pro insula malsovaĝeco. Evolui en insuloj kie forestas predantoj faras ke tiuj specioj perdis kontraŭpredantajn kutimojn same kiel la kapablon flugi, kaj estis vundeblaj al homa ĉaspremo kaj al enmetitaj specioj. Aliaj formortoj kaj malpliiĝoj estas atribuataj al troĉasado, habitatoperdo kaj habitatomodifo, same kiel hibridiĝo kun enmetitaj anasoj (ekzemple la enmetita Jamajka anaso kiu genetike poluas la purecon de la Blankkapa anaso en Eŭropo). Nombraj registaroj, konservo kaj ĉas-organizoj faris konsiderindan progreson por protekti anasojn kaj anaspopulaciojn pere de habitat-protekto kaj kreado, leĝoj kaj rekta protekto, kaj programoj por kaptiva bredado.

• Muta cigno "Cygnus olor"
• Griza ansero "Anser anser"
• Platbeka anaso "Anas platyrhynchos"
• Kreko "Anas crecca"
• Tadorno "Tadorna tadorna"
• Rusta tadorno aŭ Kazarko "Tadorna ferruginea"
• Tufanaso "Aythya fuligula"
• Orokula klangulo "Bucephala clangula"
• Remanasoj, Tachyeres

• Anserina subfamilio
  • Cignoj (genroj Cygnus kaj Coscoroba):
    • Muta cigno Cygnus olor
    • Nigra cigno Cygnus atratus
    • Kantocigno Cygnus cygnus
    • Malgranda cigno Cygnus columbianus
  • Anseroj (genroj Anser kaj Branta):
    • Cigna ansero Anser cygnoides
    • Fabansero Anser fabalis
    • Mallongbeka ansero Anser brachyrhynchus
    • Blankfrunta ansero Anser albifrons
    • Malgranda ansero Anser erythropus
    • Griza ansero Anser anser
    • Hinda ansero Anser indicus
    • Neĝansero Anser caerulescens
    • Havaja ansero Branta sandvicensis
    • Kanada ansero Branta canadensis
    • Blankvanga ansero Branta leucopsis
    • Berniklo Branta bernicla
    • Ruĝbrusta ansero Branta ruficollis
    • Gruntansero Cereopsis novaehollandiae
• Anasa subfamilio
  • Egipta ansero Alopochen aegyptiacus
  • Rusta tadorno Tadorna ferruginea
  • Tadorno Tadorna tadorna
  • Moskanaso Cairina moschata
  • Krestanaso Sarkidiornis melanotos
  • Blankkola anserkreko Nettapus coromandelianus
  • Afrika anserkreko Nettapus auritus
  • Amerikanaso, Aix sponsa
  • Mandarenanaso, Aix galericulata
  • Nigreca anaso Anas sparsa
  • Fajfanaso Anas penelope
  • Ĉilia fajfanaso Anas sibilatrix
  • Falĉilanaso Anas falcata
  • Knaranaso Anas strepera
  • Bajkala kreko Anas formosa
  • Kreko Anas crecca
  • Afrika kreko Anas capensis
  • Kaŝtana anaso Anas castanea
  • Aŭklanda anaso Anas aucklandica
  • Platbeka anaso Anas platyrhynchos
  • Malhela anaso Anas rubripess
  • Flavbeka anaso Anas undulata
  • Hinda makulbeka anaso Anas poecilorhyncha
  • Nigrabrova anaso Anas superciliosa
  • Pintvostanaso Anas acuta
  • Ruĝbeka anaso Anas erythrorhyncha
  • Hotentota anaso Anas hottentota
  • Marĉanaso Anas querquedula
  • Bluflugila anaso Anas discors
  • Cinamanaso Anas cyanoptera
  • Sudafrika kuleranaso Anas smithii
  • Suda kuleranaso Anas rhynchotis
  • Kuleranaso Anas clypeata
  • Marmoranaso Marmaronetta angustirostris
  • Ruĝkapa anaso Netta rufina
  • Ruĝokula anaso Netta erythrophthalma
  • Brunkapa anaso Aythya ferina
  • Kolĉenanaso Aythya collaris
  • Blankokula anaso Aythya nyroca
  • Tufanaso Aythya fuligula
  • Rokanaso Aythya marila
  • Malgranda rokanaso Aythya affinis
  • Molanaso Somateria mollissima
  • Reĝa molanaso Somateria spectabilis
  • Okulvitra molanaso Somateria fischeri ^[6]
  • Siberia molanaso Polysticta stelleri
  • Arlekenanaso Histrionicus histrionicus
  • Longvosta klangulo Clangula hyemalis
  • Nigra maranaso Melanitta nigra
  • Amerika maranaso Melanitta americana
  • Okulvitra maranaso Melanitta perspicillata
  • Blankspegula maranaso Melanitta fusca
  • Grandkapa klangulo Bucephala albeola
  • Islanda klangulo Bucephala islandica
  • Orokula klangulo Bucephala clangula
  • Kapuĉmerĝo Mergus cucullatus
  • Blanka merĝo Mergus albellus
  • Mezgranda merĝo Mergus serrator
  • Ĉina merĝo Mergus squamatus
  • Granda merĝo Mergus merganser
  • Jamaika anaso Oxyura jamaicensis
  • Blankkapa anaso Oxyura leucocephala