pytel

Inherited from Old Czech pytel, from Middle High German piutel.

• IPA^(key): [ˈpɪtɛl]

• Audio:

  (file)

• Homophone: Pytel

pytel m inan

1. bag, sack (flexible container)

   pytel na sezení ― bean bag

   pytel na uhlí ― coal sack

   pytel s pískem ― sandbag

• taška

• “pytel”, in Příruční slovník jazyka českého (in Czech), 1935–1957
• “pytel”, in Slovník spisovného jazyka českého (in Czech), 1960–1971, 1989
• “pytel”, in Internetová jazyková příručka (in Czech)

Borrowed from Middle High German piutel.

• IPA^(key): (13^th CE) /ˈpɨtɛl/, /ˈpɨtɛɫ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ˈpitɛl/, /ˈpitɛl/

pytel m inan

1. bag; sack (cover made of coarse fabric or leather for carrying or storing various things)
2. coarse fabric; linen
3. garment made of coarse cloth

• Czech: pytel
• → Old Polish: pytel
  • Polish: pytel
  • Silesian: pytel
  • → Kashubian: pëtel
  • → Slovincian: pëtel

• Jan Gebauer (1903–1916) “pytel”, in Slovník staročeský (in Czech), Prague: Česká grafická společnost "unie", Česká akademie císaře Františka Josefa pro vědy, slovesnost a umění

Borrowed from Old Czech pytel.^[1][2][3] First attested in 1393.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɨtɛlʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɨtɛlʲ/

pytel m inan

1. (attested in Greater Poland) type of bag-shaped sieve used for sifting flour
   • 1895 [1462], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[2], volume VIIIa, page 53:

     Iacom ya nye powsczagnal Andrzeye po rakoyemstwie... anym mu pytl y gynschich sczebrzuchow domowich pokrat gwaltem

     [Jakom ja nie powściągnał Andrzeje po rękojemstwie... anim mu pytl i jinszych szczebrzuchow domowych pokrad gwałtem]

   • 1440, rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza z rękopisu znajdującego się w zbiorach Biblioteki Klasztornej oo. Paulinów na Jasnej Górze pod sygn. II 25 z r. 1444, page 256v:

     *Taratentara […] uel *taratentarum id est [est] instrvmentum cum *quuo farina colatur vlg. pytel

     [*Taratentara […] uel *taratentarum id est [est] instrvmentum cum *quuo farina colatur vlg. pytel]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 91r:

     Dodacium vlg. pytel

     [Dodacium vlg. pytel]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 165v:

     Politrudium vlg. pythel

     [Politrudium vlg. pytel]

   • [XV p. post.], rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 72ra:

     [D]odacium vlg. pytel

     [[D]odacium vlg. pytel]

   • 1463, Wokabularz petersburski VII, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.Q.ch.I.100, page 13:

     Taratantara pytel

     [Taratantara pytel]

   • XV p. post., Wokabularz petersburski I, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.Q.ch.XVI.33, page 6:

     Dodacium pythel

     [Dodacium pytel]

   • XV p. post., Wokabularz petersburski III, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.Q.ch.XVI.32., page 11:

     Taratantara pytel

     [Taratantara pytel]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 135r:

     Taratantara est instrumentum quo farina colatur id est purgatur pythel est etiam clangor tube quod alio nomine dicitur *dodatrum pythel

     [Taratantara est instrumentum quo farina colatur id est purgatur pythel est etiam clangor tube quod alio nomine dicitur *dodatrum pythel]

2. (attested in Lesser Poland, Pomerania, Greater Poland) bag made of thick canvas; penitential shirt
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 34, 15:

     Ale ia, gdisz my szalosciwi bili, obloczil iesm se w pitel

     [Ale ja, gdyż mi żałościwi byli (cum mihi molesti essent), obłoczył jeśm sie w pytel]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 68, 14:

     Po[ło]szil iesm odzene moie pitlem

     [Po[ło]żył jeśm odzienie moje pytlem]

   • 1874-1891 [XV in.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[5], [6], [7]}, volume XXIV, Grochów, West Pomeranian Voivodeship, Kcynia, page 62:

     Seipsum exinaniuit formam serui accipiens pythel

     [Seipsum exinaniuit formam serui accipiens pytel]

• Polish: pytel
• Silesian: pytel
• → Kashubian: pëtel
• → Slovincian: pëtel

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “pytel”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “pytel”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish pytel.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘtɛl
• Syllabification: py‧tel

pytel m inan (related adjective pytlowy)

1. flour sifting bag (bag made of light, loosely woven fabric, used to sift flour after milling to remove the bran)
2. (obsolete) mill with such a bag
3. (archaic) grain sorter (mill machine for sorting grain mill products)

   Synonym: odsiewacz

4. (obsolete, figuratively) sieve (that which filters, i.e. an author's works)
5. (obsolete, colloquial, figuratively) chatterbox (someone who talks much)
6. (obsolete) sack, bag (object for storing or moving other objects)

   Synonym: worek

   1. (Middle Polish) money sack
7. (Middle Polish) colander, strainer

   Synonym: cedzidło

8. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. (Middle Polish) thick, rough fabric that serves as a glove for wiping the body
      • 1961 [1560], S. Nawrocki, J. Wisłocki, editors, Inwentarze mieszczańskie z lat 1528-1635 z ksiąg miejskich Poznania [Townsmen's inventories from the years 1528-1635 from the city books of Poznań], number 95:

        pytlów 147 łokci, kożdy łokieć po 2 groszu

      • 1581, W. Oczko, Przymiot, A. A. Kryńskiego, published 1881, page 452:

        z […] świérzbu od skóry cole odpada, y zá páznoktámi, álbo włáźni zá pumexem á pytlem náćiéráiącym, leći właśnie

• pytel in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pytel in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pytel”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PYTEL”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 11.05.2021
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pytel”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “pytel”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “pytel”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 454

Inherited from Old Polish pytel.

• IPA^(key): /ˈpɪ.tɛl/
• Rhymes: -ɪtɛl
• Syllabification: py‧tel

pytel m inan

1. flour sifting bag (bag made of light, loosely woven fabric, used to sift flour after milling to remove the bran)
2. sack, bag; bundle (object for storing or moving other objects)

• pytel in silling.org
• Bogdan Kallus (2020) “pytel”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 371