przyjąć
Old Polish
editEtymology
editFrom przy- + jąć. First attested in the 14th century. Compare Old Czech přijieti and Old Slovak prijať.
Pronunciation
editVerb
editprzyjąć pf (imperfective przyjmować or przyjmać)
- (attested in Masovia) to get, to receive, to accept
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 32:
- Gdiby rzeczy zastawyone... pozyczcza... yakoby za przerzeczoną svmmą *peynyądzy doszycz czynyącze przyąl (si receperit)
- [Gdyby rzeczy zastawione... pożyczca... jakoby za przerzeczoną summę pieniędzy dosyć czyniące, przyjął (si receperit)]
- (attested in Greater Poland) to take; to grab
- 1959, Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 27, Poznań:
- Iz pani Helska Vøczenczovim ludzem czinila zaplaczene podlug vgednana, ani go ne chczeli przyøcz
- [Iż pani Helżka Więceńcowym ludziem czyniła zapłacenie podług ujednania, ani go nie chcieli przyjąć]
- to use
- 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[1], 24, 20:
- Gdisz vsrzal Amalecha, przyyøw przislowye (assumens parabolam) rzecze
- [Gdyż uźrzał Amalecha, przyjąw przysłowie (assumens parabolam) rzecze]
- to accept; to agree; to recognize (to not reject)
- 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 14, 2:
- Czokoly starzy raczcze wysznawayą, ysz szyą przed nymy stalo, to nowy maya przyąncz
- [Cokoli starzy radźce wyznawają, iż się przed nimi stało, to nowi mają przyjąć]
- (attested in Greater Poland) to agree to a particular date
- 1967 [1425], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 1113, Kościan:
- Jaco... sdalem mv rok do Bucowcza s tym czlowyekem rathayem o dluk prawa, a on ten rok przyyąl
- [Jako... zdałem mu rok do Bukowca s tym człowiekiem ratajem o dług prawa, a on ten rok przyjął]
- (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) to consider; to make (to ascribe certain traits to someone) [with za (+ accusative) ‘(as) whom/what’]
- 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole[2], Łęczyca, Poznań, line 106:
- Ktocoly czczy szenskø twarz, mathko bosza, gy tim odarz, przymi gy za slugø swego
- [Ktokoli czci żeńską twarz, Matko Boża, ji tym odarz, przymi ji za sługę swego]
- (attested in Masovia) to put property or a piece of land to use
- 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 1775, Zakroczym:
- Iako v mne Ian prziyøl ogroth na dan, a vczeckl prawa my ne zaplacziw
- [Jako u mnie Jan przyjął ogrod na dań a uciekł prawa mi nie zapłaciw]
- (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) to let in, to give access, to allow the use of certain rights
- 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[3], Krakow, Brodnia, page 56a:
- Abiszmi bili w towarzistwo wasze prziienczi
- [Abysmy byli w towarzystwo wasze przyjęci]
- 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 450, Poznań:
- Isz Potrasz stawal sø na ten rok, iaco mal, ano go ne chczano *prziayncz
- [Iż Piotrasz stawiał się na ten rok, jako miał, ano go nie chciano przyjąć]
- (attested in Masovia) to accept a peasant at a settlement or farm
- 1920 [1406], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 673, Płońsk:
- Yacom ya ne przyøl Olbrzikowa parobka
- [Jakom ja nie przyjął Ołbrzykowa parobka]
- to host, to take in, to welcome, to give hospitality
- 15th century, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 4:
- Dawam sche *tysche vynna, y[s]chem... pyelgrzyma w dom szwoy nye przyala
- [Dawam sie teże winna, iżem... pielgrzyma w dom swoj nie przyjęła]
- (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) to defend; to help
- 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[5], Krakow, Brodnia, page 101b:
- Nyewyastho, w parszonye Jana, szyna thwego, przymy w obrona czlowyeka grzesznego
- [Niewiasto, w parsonie Jana, syna twego, przymi w obronę człowieka grzesznego]
- (attested in Greater Poland) to take responsibility [with za (+ accusative) ‘for what’]
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski[6], Greater Poland, page 3 arg:
- Yze Xps za nas szmyertny sen przyøl y wstal z martvych
- [Iże Krystus za nas śmiertny sen przyjął i wstał z martwych]
- (attested in Lesser Poland) to surrender to, to submit to
- 1892, Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI[7], Krakow, page 724:
- Ale ssą povynny, aby przyąly pokuthą (poenitentiam... recipiat) z pokorą
- [Ale są powinni, aby przyjęli pokutę (poenitentiam... recipiat) z pokorą]
- (attested in Sieradz-Łęczyca) to bear, to take (to suffer or endure something)
- 1915 [1474], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543[8], Sieradz, page 541:
- Volalby... smercz ymecz y *podyocz, nisly taka slova sprosna... od przerzeczonego Iana czirpecz et *przyyocz chczecz od nego
- [Wolałby... śmierć imieć i podjąć, niżli taka słowa sprosna... od przerzeczonego Jana cirpieć et przyjąć chcieć od niego]
- (Roman Catholicism, attested in Greater Poland) to take communion
- 1902 [1404], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego[9], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 231:
- Iacom Potra spowadal w ponedzalek y s mu ranku przyal *posze czalo
- [Jakom Piotra spowiadał w poniedziałek i s mu ręku przyjął Boże Ciało]
- (attested in Greater Poland) to take up a position or office
- (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) to hear out
- 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole[10], Łęczyca, Poznań, line 109:
- Przymicze tho powedane przed waszø czescz, panni, pane
- [Przymicie to powiedanie prze[d] waszę cześć, panny, panie]
- (sometimes reflexive with się, attested in Masovia) to take root
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 49:
- Ysz gdyby kthore sczepi wsczepyone a yvsze przyąthe vykopany (si... plantationes... radicatae... ex, stirpentur, Dział 41: aczby... sczepye byloby yvsz wsczepyone y wsadzone)
- [Iż gdyby ktore szczepy wszczepione a juże przyjęte wykopany (si... plantationes... radicatae... ex, stirpentur, Dział 41: aczby... szczepie byłoby już wszczepione i wsadzone)]
Derived terms
editadjectives
nouns
verbs
Related terms
editadverbs
nouns
verbs
- jąć pf
Descendants
editReferences
edit- Boryś, Wiesław (2005) “jąć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “przyjąć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “przyjąć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przyjąć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
editEtymology
editInherited from Old Polish przyjąć. By surface analysis, przy- + jąć. Compare Czech přijmout, Kashubian przëjic, and Russian при(н)я́ть (pri(n)játʹ).
Pronunciation
edit- IPA(key): /ˈpʂɘ.jɔɲt͡ɕ/
Audio 1; “przyjąć”: (file) Audio 2; “przyjąć”: (file) Audio 3; “przyjąć się”: (file) - Rhymes: -ɘjɔɲt͡ɕ
- Syllabification: przy‧jąć
Verb
editprzyjąć pf (imperfective przyjmować)
- (transitive) to receive, to accept (to take that what someone gives) [with od (+ genitive) ‘from whom’]
- (transitive) to admit; to receive, to accept (to agree to; to consider or deem good)
- (transitive) to admit; to receive, to accept (to be the recipient of some words and react to them positively) [with od (+ genitive) ‘from whom’]
- (transitive) to receive, to take (to be the object or participant of someone else's actions, i.e. a hit)
- (transitive, sports, colloquial) to receive (to react to passing the ball or puck in a manner appropriate to the rules and purpose of a given game)
- (transitive) to take on (to agree to allow someone to work somewhere)
- (transitive) to admit; to receive, to take in (to accept as a guest) [with instrumental ‘with what’]
- (transitive) to admit; to receive, to take (i.e. of a doctor etc., to agree to see and converse with)
- (transitive) to admit; to receive, to take in (i.e. of a hospital, to agree to give services to)
- (transitive) to admit; to receive, to take in (to allow temporary or permanent stay to i.e. refugees)
- (transitive) to absorb, to take in, to soak up
- Synonym: wchłonąć
- (transitive, medicine) to take in (to give one's body some medicinal agent)
- (transitive) to take (to react to something in a particular way)
- (transitive) to receive, to accept (to accept something by voting or in another formally established way)
- (transitive) to take; to accept (to accept a particular view as true (even though it is not confirmed) and proceed as if it were true)
- (transitive) to take (to consider; to ascribe certain characteristics, to regard) [with za (+ accusative) or jako (+ accusative) ‘as what’]
- (transitive) to take on (to assume i.e. responsibility)
- (transitive, proscribed) to take on (to begin to have the certain qualities)
- (transitive, Middle Polish) mistranslation of Latin suscipient
- 1561, J. Leopolita, Biblija[11], page Eccli 21/2:
- Iáko od wężá ták vćiekay od grzechu/ á ieſli/ przyſtąpiſz knim/ prziymą ćie [suscipient te].
- [Jako od węża tak uciekaj od grzechu/ a jeśli/ przystąpisz k nim/ przyjmą cię [suscipient te].]
- (Middle Polish) to admit; to allow; Further details are uncertain.
- 1532, Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski[12], page 209b:
- Admittere, dopuscicz, przyyąncz
- [Admittere, dopuścić, przyjąć ]
- (reflexive with się) to catch on (to become popular, widely used, or widely recognized)
- (reflexive with się, of plants) to take root
- Synonym: zakorzenić się
- (reflexive with się, of organs) to be accepted (to become one with an organism after transplanting)
- (reflexive with się, of medicine) to be taken; to take, to take hold (to make someone's body resistant to something)
- (reflexive with się) to be hired, to be taken on [with do (+ genitive) ‘to what place’]
- (reflexive with się) to catch on, to be received (to be accepted in a new environment)
Conjugation
editDerived terms
editadjectives
nouns
verbs
- przyjąć do wiadomości pf, przyjmować do wiadomości impf
- przyjąć na wiarę pf, przyjmować na wiarę impf
Trivia
editAccording to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), przyjąć is one of the most used words in Polish, appearing 20 times in scientific texts, 35 times in news, 29 times in essays, 11 times in fiction, and 16 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 111 times, making it the 555th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
editFurther reading
edit- przyjąć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- przyjąć in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjąć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjąć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Paweł Kupiszewski (27.10.2020) “PRZYJĄĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Paweł Kupiszewski (27.10.2020) “PRZYJĄĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przyjąć”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “przyjąć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przyjąć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 296
- przyjąć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Categories:
- Old Polish terms prefixed with przy-
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish perfective verbs
- Masovia Old Polish
- Old Polish terms with quotations
- Greater Poland Old Polish
- Sieradz-Łęczyca Old Polish
- Lesser Poland Old Polish
- zlw-opl:Roman Catholicism
- Old Polish reflexive verbs
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms prefixed with przy-
- Polish 2-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio pronunciation
- Rhymes:Polish/ɘjɔɲt͡ɕ
- Rhymes:Polish/ɘjɔɲt͡ɕ/2 syllables
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish perfective verbs
- Polish transitive verbs
- pl:Sports
- Polish colloquialisms
- pl:Medicine
- Polish proscribed terms
- Middle Polish
- Polish terms with quotations
- Polish terms with uncertain meaning
- Polish reflexive verbs