Μετάβαση στο περιεχόμενο

Νικόδημος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Νικόδημος (αποσαφήνιση).
Νικόδημος
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος1ος αιώνας
Ιουδαία
Eορτασμός αγίου31 Αυγούστου
Πληροφορίες ασχολίας
Περίοδος ακμής1ος αιώνας[1]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Ο Νικόδημος συνομιλεί με τον Ιησού, πίνακας του Αλεξάντερ Ιβάνοφ, δεκαετία του 1850

Ο Νικόδημος (Nicodemus) είναι πρόσωπο που εμφανίζεται στην Καινή Διαθήκη. Ήταν Φαρισαίος και μέλος του Σανχεντρίν. Εμφανίζεται τρεις φορές στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον :

  • Αρχικά επισκέπτεται ένα βράδυ τον Ιησού για να ακούσει τη διδασκαλία Του (κατά Ιωάννη 3:1-21)[2]
  • Την δεύτερη φορά υπενθυμίζει στους άλλους Φαρισαίους του Σανχεντρίν, κατά τη γιορτή της Σκηνοπηγίας, το νόμο σχετικά με την υπόθεση της σύλληψης του Ιησού ο οποίος ορίζει ότι ένα άτομο πρέπει να ακουστεί προτού να δικαστεί (κατά Ιωάννη 7:45-51)[2]
  • Τέλος, ο Νικόδημος εμφανίζεται μετά την Σταύρωση του Ιησού, όταν και βοηθάει τον Ιωσήφ από την Αριμαθαία να ετοιμάσει το σώμα του Ιησού και τα αρώματα για την ταφή (κατά Ιωάννη 19:39-42)[2]

Ένα απόκρυφο Ευαγγέλιο με το όνομά του - Ευαγγέλιο του Νικοδήμου - γράφτηκε στα μέσα του 4ου αιώνα και αποτελεί συνέχεια των Πράξεων του Πιλάτου και αφηγείται και την κάθοδο του Χριστού στον Άδη.[3]

Αν και δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες πληροφορίες για το Νικόδημο, πέρα από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια και πολλοί ιστορικοί της Βίβλου εικάζουν ότι πρόκειται για τον Νικόδημο Μπεν Γκουριόν, ο οποίος αναφέρεται στο Ταλμούδ σαν ένας ευκατάστατος και δημοφιλής άνδρας με θαυματουργικές δυνάμεις. Άλλοι αναφέρουν ότι ο βιβλικός Νικόδημος είναι μάλλον ένας ηλικιωμένος άνδρας την εποχή που συναντά τον Ιησού ενώ ο Νικόδημος Μπεν Γκουριόν ήρθε στο προσκήνιο 40 χρόνια αργότερα, κατά τον Ιουδαϊκό Πόλεμο.

Ο Νικόδημος στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως και στην περίπτωση του Λαζάρου, ο Νικόδημος δεν ανήκει στην παράδοση των Συνοπτικών Ευαγγελίων και αναφέρεται μόνο από τον Ιωάννη, ο οποίος αφιερώνει σε αυτόν το μεγαλύτερο μέρος του Κεφαλαίου 3, ελάχιστους στίχους στο Κεφάλαιο 7 και τέλος κάνει μια τελευταία αναφορά στον Νικόδημο στο Κεφάλαιο 19.

Η πρώτη φορά που αναφέρεται ο Νικόδημος, προσδιορίζεται ως ένας Φαρισαίος που έρχεται να δει τον Ιησού "την νύχτα". Ο Ιωάννης τοποθετεί αυτή την συνάντηση λίγο μετά τον Καθαρισμό του Ναού της Ιερουσαλήμ από τον Ιησού και την συνδέει με τα θαύματα που έκανε ο Ιησούς στην Ιερουσαλήμ κατά την διάρκεια του Εβραϊκού Πάσχα: "Ραβίνε, γνωρίζουμε ότι είσαι ένας δάσκαλος που έχει σταλεί από τον Θεό. Γιατί κανένας δεν μπορεί να κάνει τα θαύματα που εσύ κάνεις εάν ο Θεός δεν τον είχε στείλει." (Ιωάννης 3:2)

Έπειτα ακολουθεί μια συζήτηση με τον Νικόδημο σχετικά με την ερμηνεία τού να "ξαναγεννηθείς" ή να "γεννηθείς από ἄνωθεν" ενώ γίνεται μια αναφορά στην "Βασιλεία του Θεού". Ο Νικόδημος μελετά την ερμηνεία τού να ξανα-γεννιέται κάποιος από την μήτρα της μητέρας του, ωστόσο πολλοί θεολόγοι αναγνωρίζουν ότι ο Νικόδημος αναγνώριζε ότι ο Ιησούς δεν μιλούσε για κυριολεκτική ανα-γέννηση. Ο θεολόγος Charles Ellicott έγραψε ότι "μετά τον διάλογο των ραββίνων, ο Νικόδημος αναζητά την αδύνατη έννοια των λέξεων για να αντλήσει το πραγματικό νόημά τους. Δεν μπορείς να πεις ότι κάποιος πρέπει να εισέλθει για δεύτερη φορά στη μήτρα της μητέρας του για να ξαναγεννηθεί. Τι εννοείς λοιπόν;"

Ο Ιησούς εκφράζει έκπληξη που "ένας δάσκαλος του Ισραήλ" δεν καταλαβαίνει την πνευματική αναγέννηση. Ο James F. Driscoll περιγράφει τον Νικόδημο ως έναν μορφωμένο και έξυπνο πιστό αλλά όχι μυημένο στα μυστήρια της νέας πίστης.

Αυτή η συζήτηση του Νικόδημου με τον Ιησού αποτελεί πηγή για πολλές εκφράσεις του Χριστιανισμού και κυρίως για την φράση αναγέννηση που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την πίστη ότι ο Χριστός είναι ο Σωτήρας. Το χωρίο «Κατά Ιωάννη 3:16», αποτελεί μια φράση που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει το σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου: "Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλ' ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον."[2]

Στο Κεφάλαιο 7, ο Νικόδημος συμβουλεύει τους υπόλοιπους Φαρισαίους να ακούνε και να ερευνούν προτού δημιουργήσουν μια κρίση σχετικά με τον Ιησού. Η κοροϊδευτική απάντησή τους υποστηρίζει την πεποίθησή τους ότι κανένας προφήτης δεν έρχεται από την Γαλιλαία. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι ήσκησε μια επιρροή στο Σανχεντρίν.

Στο τέλος του Ευαγγελίου, όταν ο Ιησούς έχει ταφεί, ο Νικόδημος πηγαίνει ένα μείγμα από μύρο και αλόη - περίπου 33 γραμμάρια - για να το βάλει στο σώμα του Ιησού σύμφωνα με την Ιουδαϊκή παράδοση. Στο βιβλίο Jesus of Nazareth: Holy Week, ο Πάπας Βενέδικτος XVI παρατηρεί ότι, "Η π��ιότητα του αφρόλουτρου είναι εκπληκτική και υπερβαίνει όλες τις κανονικές ποσότητες. Αυτή είναι μια βασιλικού τύπου ταφή."

Με βάση τη χριστιανική παράδοση ο Νικόδημος μαρτύρησε κάποια στιγμή μέσα στον πρώτο αιώνα.

Λατρεία και λειτουργική μνήμη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νικόδημος τιμάται ως άγιος τόσο από τη Ρωμαιοκαθολική όσο και από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία και οι Βυζαντινές Καθολικές Εκκλησίες τιμούν την μνήμη του την Κυριακή των Μυροφόρων, μια κινητή γιορτή που γιορτάζεται πάντα την Τρίτη Κυριακή μετά το Πάσχα καθώς και στις 2 Αυγούστου, ημερομηνία όπου η παράδοση θεωρεί ότι βρέθηκαν τα λείψανά του μαζί με τα λείψανα του Στέφανου του Πρωτομάρτυρα, του Gamaliel και του Abibas (δεύτερος γιος του Gamaliel). Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τιμά την εύρεση των λειψάνων του Νικόδημου την επόμενη μέρα, στις 3 Αυγούστου.

Στην σημερινή Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ο Νικόδημος εορτάζεται μαζί με τον Άγιο Ιωσήφ της Αριμαθαίας στις 31 Αυγούστου. Το Τάγμα των Φραγκισκανών έχει ανεγείρει έναν ναό στο όνομα του Αγίου Νικοδήμου και του Ιωσήφ του από Αριμαθαίας, στη Ράμλα του Ισραήλ.

Κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νικόδημος στην τέχνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νικόδημος εμφανίζεται σε μεσαιωνικούς πίνακες, στους οποίους εμφανίζεται και ο Ιωσήφ της Αριμαθαίας, να αφαιρεί τον νεκρό Ιησού από τον σταυρό, συχνά με την βοήθεια μιας σκάλας.

Όπως και ο Ιωσήφ της Αριμαθαίας, ο Νικόδημος έγινε το αντικείμενο διάφορων θρησκευτικών θρύλων κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα, ιδιαίτερα σε σχέση με μνημειώδεις σταυρούς. Φημολογούνταν ότι ο Νικόδημος είχε χαράξει το άγιο πρόσωπο της Λούκκα και τον σταυρό του Batlló, λαμβάνοντας βοήθεια από τους αγγέλους.

Και τα δυο αυτά γλυπτά χρονολογούνται σχεδόν μια χιλιετία μετά τον θάνατο του Νικόδημου, ωστόσο οι επιγραφές επιβεβαιώνουν ένα σύγχρονο ενδιαφέρον για τον Νικόδημο ως χαρακτήρα της μεσαιωνικής Ευρώπης.

Ο Νικόδημος στην μουσική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις λουθηρανικές αναγνώσεις του 18ου αιώνα, το ευαγγελικό κείμενο της συνάντησης του Ιησού με τον Νικόδημο την νύχτα ανατέθηκε στην Αγία Κυριακή. Ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ συνέθεσε αρκετές καντάτες για την συνάντηση αυτή. Η καντάτα Ο heilges Geist- und Wasserbad (BWV 165), η οποία γράφτηκε το 1715, βρίσκεται πιο κοντά στο ευαγγέλιο και βασίζεται σε ένα λιμπρέτο του ποιητή Salomo Franck.

Ο Ernst Pepping συνέθεσε το 1937 μίαν ευαγγελική motette με θέμα την συνάντηση του Νικόδημου με τον Ιησού.

Στην λαϊκή μουσική, το όνομα του Νικόδημου χρησιμοποιήθηκε εικονιστικά το 1864 στο έργο του Henry Clay "Wake Nicodemus", το οποίο ήταν αρκετά δημοφιλές εκείνη την εποχή.

Ο Νικόδημος αναφέρεται συχνά στη χριστιανική μουσική και λογοτεχνία σαν ένα πρόσωπο που αναζητά διάφορες πτυχές της πίστης, όπως στο τραγούδι της Τζένιφερ Κναπ To Know You (Να Σε γνωρίσει), στο οποίο περιλαμβάνονται οι στίχοι, «Ο Νικόδημος δε μπορούσε να καταλάβει πώς μπορούσες να μας ελευθερώσεις. Ίσως να είχαμε γίνει πολύ καλοί φίλοι, καθώς μερικές φορές ακόμη αναρωτιέμαι επίσης πώς Σε πλησιάζουμε με τόση ευκολία»[4], οι οποίοι αναφέρονται στην πόρτα που ο Ιησούς άνοιξε και επιτρέπει σε όσους είναι προσκεκλημένοι να έρθουν κοντά Του και να λάβουν την αιώνια ζωή, αλλά όχι πριν αναγεννηθούν από το Άγιο Πνεύμα.

Κινηματογράφος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σερ Λόρενς Ολιβιέ ενσάρκωσε το Νικόδημο στην τηλεοπτική σειρά του Φράνκο Τζεφφιρέλλι Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ (1977). Στη σειρά, ο Νικόδημος προσπαθεί να ενημερώσει τον Ιησού για την πιθανή σύλληψή του και παρίσταται στη Σταύρωση. Είναι εκείνος που λέει την περίφημη φράση "Και με Τις πληγές Του θεραπευθήκαμε".

Προτεστάντες vs Καθολικοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την διάρκεια της σύγκρουσης ανάμεσα στους προτεστάντες και τους καθολικούς στην Ευρώπη, από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα, ένα άτομο που ανήκε σε διαφορετική εκκλησία από την κυρίαρχη εκκλησία της περιοχής συχνά απειλούνταν με σοβαρή τιμωρία - σε πολλές περιπτώσεις με κίνδυνο της ζωής του. Εκείνη την περίοδο, αναπτύχθηκε η χρήση του όρου "Nicodemite", συχνά ένας υποτιμητικός όρος που αναφέρεται σε ένα άτομο το οποίο είναι ύποπτο πως εκπροσωπεί ψευδώς τις πραγματικές θρησκευτικές του πεποιθήσεις και παρουσιάζει μια ψευδή εμφάνιση για να αποκρύψει τις αληθινές του πεποιθήσεις. Ο όρος εισήχθη από τον John Calvin στο έργο Excuse à messieurs les Nicodemites (1544). Ο Calvin ήταν αντίθετος σε κάθε λατρεία των αγίων και αντιτάχθηκε με το γεγονός ότι ο Νικόδημος έγινε ένας καθολικός άγιος. Ο όρος εφαρμόστηκε αρχικά στους κρυφούς προτεστάντες ��ων καθολικών περιοχών.

Ηνωμένες Πολιτείες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η συζήτηση του Νικόδημου με τον Ιησού είναι η πηγή αρκετών εκφράσεων του αμερικανικού Χριστιανισμού, ιδιαίτερα η περιγραφική φράση "αναγέννηση" χρησιμοποιείται από κάποιες ομάδες για να περιγράψει την σωτηρία ή το βάπτισμα. Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη 3:16, ένας στίχος χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σχέδιο του Θεού για σωτηρία.

Ο Daniel Burke σημειώνει ότι, "Για τους μαύρους μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, ο Νικόδημος ήταν ένα μοντέλο αναγέννησης καθώς προσπάθησαν να διώξουν από πάνω τους τη παλιά τους ταυτότητα ως δούλοι". Η Rosamond Rodman επιβεβαιώνει ότι κάποιοι σκλάβοι μεταφέρθηκαν στην πόλη Nicodemus του Κάνσας μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο. Ωστόσο η National Park Service αναφέρει ότι η πόλη Nicodemus πήρε το όνομά της από το τραγούδι του 1864 Wake Nicodemus του Henry Clay.

Φωτοθήκη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Απεικονίσεις του Νικόδημου
  • Ο Ιησούς μιλά με τον Νικόδημο την νύχτα, από τον ολλανδό ζωγράφο Crijn Hendricksz (1601–1645)
    Ο Ιησούς μιλά με τον Νικόδημο την νύχτα, από τον ολλανδό ζωγράφο Crijn Hendricksz (1601–1645)
  • Αποκαθήλωση του Χριστού, υποστηριζομένου από την Παναγεία, τον Νικόδημο και τον Άγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή με τις δυο Μαρίες, από τον Cima da Conegliano, περίπου 1490
    Αποκαθήλωση του Χριστού, υποστηριζομένου από την Παναγεία, τον Νικόδημο και τον Άγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή με τις δυο Μαρίες, από τον Cima da Conegliano, περίπου 1490
  • Επιτάφιος με τον Νικόδημο και τον Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, του Pietro Perugino, περίπου 1495
    Επιτάφιος με τον Νικόδημο και τον Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, του Pietro Perugino, περίπου 1495
  • Ο Νικόδημος μιλάει στον Ιησού, από τον William Brassey Hole (1846–1917)
    Ο Νικόδημος μιλάει στον Ιησού, από τον William Brassey Hole (1846–1917)
  • Ο Νικόδημος πηγαίνει στον Ιησού, του Henry Ossawa Tanner, περίπου 1925
    Ο Νικόδημος πηγαίνει στον Ιησού, του Henry Ossawa Tanner, περίπου 1925

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20040518003. Ανακτήθηκε στις 8  Ιουνίου 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο». Αρχειοθετήθηκε 26 Απρ.2017. Ανακτήθηκε 12 Φεβρ.2018
  3. ↑ (Αγγλικά) «Gospel of Nicodemus or Acts of Pilate». Δημοσιεύθηκε 7 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε 28 Απρ.2017. Ανακτήθηκε 15 Φεβρ.2018
  4. ↑ "Nicodemus could not understand how You could truly free us. He struggled with the image of a grown man born again. We might have been good friends, 'cause sometimes I still question too how easily we come to You."

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιον
  • Cornel Heinsdorff: Christus, Nikodemus und die Samaritanerin bei Juvencus. Mit einem Anhang zur lateinischen Evangelienvorlage (= Untersuchungen zur antiken Literatur und Geschichte, Bd.67), Βερολίνο/Νέα Υόρκη 2003 (Γερμανικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νικόδημος&oldid=10205833"