Μιχάλης Κακογιάννης
| Μιχάλης Κακογιάννης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Μιχάλης Κακογιάννης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 11 Ιουνίου 1922 Λεμεσός |
| Θάνατος | 25 Ιουνίου 2011 (89 ετών) Αθήνα |
| Αιτία θανάτου | νόσος |
| Τόπος ταφής | Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Κύπρος |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα[2] |
| Σπουδές | Κεντρική Σχολή Ομιλίας και Δράματος[3] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | σκηνοθέτης κινηματογράφου σεναριογράφος παραγωγός ταινιών μοντέρ δικηγόρος[4] σκηνοθέτης[5] |
| Περίοδος ακμής | 1953 - 2011 |
| Οικογένεια | |
| Αδέλφια | Στέλλα Σουλιώτη[6] |
| Ιστότοπος | |
| www | |
Ο Μιχάλης Κακογιάννης (11 Ιουνίου 1922 - 25 Ιουλίου 2011[7]) ήταν Ελληνοκύπριος ηθοποιός και σκηνοθέτης της αγγλικής σκηνής την περίοδο 1941 με 1951, ενώ ήταν διευθυντής της Κυπριακής Ώρας στο BBC την ίδια περίοδο και ηθοποιός στο αγγλικό θέατρο από το 1945 έως το 1951. Από το 1951, που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, αφιερώθηκε στη σκηνοθεσία θεατρικών παραστάσεων και, από το 1952, στον ελληνικό κινηματογράφο. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία σκηνοθεσίας. Μιλούσε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος της Πλάκας. Απεβίωσε στις 25 Ιουλίου 2011, μετά από δέκα μέρες νοσηλείας[8].
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μιχάλης Κακογιάννης, γιος της Αγγελικής και του Παναγιώτη Κακογιάννη, γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου, στις 11 Ιουνίου 1922. Αδελφές του ήταν η Στέλλα Σουλιώτη[9] και η Γιαννούλα Κακογιάννη-Wakefield (1923–2020).[10][11][12] Σπούδασε Νομική, Δραματικές Τέχνες και σκηνοθεσία στο Λονδίνο. Σχεδόν ολόκληρο το διάστημα που βρισκόταν στο Λονδίνο, εργάστηκε στην ελληνική υπηρεσία του BBC, στην αρχή ως μεταφραστής και εκφωνητής, και αργότερα, σε ηλικία μόλις 22 χρόνων, ανέλαβε τη διεύθυνση της Κυπριακής Ώρας.
Το 1947, ξεκίνησε την καριέρα του στο Θέατρο της Αγγλίας ως ηθοποιός, γρήγορα όμως τον κέρδισε η σκηνοθεσία και το 1951 ήρθε στην Ελλάδα. Το 1954, με την κινηματογραφική ταινία «Κυριακάτικο ξύπνημα», ο Μιχάλης Κακογιάννης έκανε την αρχή της διεθνούς σκηνοθετικής του καριέρας. Η «Στέλλα», το «Κορίτσι με τα μαύρα», το «Τελευταίο ψέμα» η τριλογία του: «Ηλέκτρα», «Τρωάδες» και «Ιφιγένεια» και ο «Αλέξης Ζορμπάς» είναι μερικές μόνο από τις ταινίες του που διαγωνίστηκαν και προβλήθηκαν στα εγκυρότερα φεστιβάλ παγκοσμίως και απέσπασαν πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Στις ταινίες του συνεργάστηκε με μεγάλους Έλληνες ηθοποιούς, αλλά και με γνωστούς και καταξιωμένους ηθοποιούς της Αμερικής και της Ευρώπης.
Πέρα από τη σκηνοθεσία στον κινηματογράφο, σε εγχώριες αλλά και διεθνείς συμπαραγωγές, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης σκηνοθετήσει πολλές θεατρικές παραστάσεις και παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει, επίσης, γράψει και έχουν εκδοθεί σενάρια και μεταφράσεις κινηματογραφικών και θεατρικών έργων, ενώ έχει γράψει και στίχους γνωστών ελληνικών τραγουδιών.
Αξιοσημείωτο είναι το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους που γύρισε στην πατρίδα του, τη μαρτυρική Κύπρο σχετικά με τη βίαιη τουρκική εισβολή "Αττίλας '74". Με θάρρος και υπομονή, κατόρθωσε να αποτυπώσει όλα σχεδόν τα γεγονότα που οδήγησαν στην τραγωδία της Κύπρου. Με συνεντεύξεις από ανθρώπους όπως τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, το Νίκο Σαμψών και άλλους ηγετικούς και μη παράγοντες, όπως και από πλήθος αστέγων και βασανισμένων, εξιστόρησε σχεδόν από την αρχή τα πάθη του Ελληνοκυπριακού λαού, όπως και την τροπή που πήρε η τουρκική εισβολή μετά την επιβολή του πραξικοπήματος στο νησί και την εκδίωξη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από τα ηνία της Κυπριακής κυβέρνησης. Το ντοκιμαντέρ "Αττίλας '74" βραβεύθηκε στη Φλωρεντία ως το καλύτερο Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για το έτος 1974.
Έργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακροπόλεως, τον οποίο εκείνος πρώτος οραματίστηκε και για την επίτευξη του οποίου ίδρυσε το σύλλογο «Οι Φίλοι της Αθήνας», εξασφαλίζοντας τις υπηρεσίες του διάσημου Γάλλου φωτιστή Πιέρ Μπιντώ και αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότηση όλων των απαραίτητων μελετών.
Το 2004, ο Μιχάλης Κακογιάννης συνέστησε το κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» με σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του θεάτρου και του κινηματογράφου, καθώς και την καταγραφή και διαφύλαξη των δημιουργημάτων των τεχνών αυτών, ενώ το φθινόπωρο του 2009 ξεκίνησε η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου του Ιδρύματος που βρίσκεται στην οδό Πειραιώς 206, στον Ταύρο.
Για την προσφορά και το έργο του, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό. Έχει τιμηθεί με τον Ταξιάρχη του Χρυσού Φοίνικα (Ελλάδα), τον Ταξιάρχη των Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία), τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου του Γ’ (Κύπρος) και το Ειδικό Μεγάλο Βραβείο της Αμερικής (Μόντρεαλ, αγγλικά: Special Grand Prix of the Americas). Έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στο έθνος, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το συνολικό έργο του, για έργο ζωής στα Ιεροσόλυμα, για έργο ζωής από το Αμερικανικό Ελληνικό Ινστιτούτο (American Hellenic Institute) στην Ουάσιγκτον και στο Κάιρο. Έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Δημότης στη Λεμεσό, στο Μονπελιέ (Γαλλία) και στο Ντάλας (Τέξας, Η.Π.Α.) και έχει αναγορευθεί Διδάκτωρ Τεχνών στο Κολέγιο Κολούμπια (Σικάγο, Η.Π.Α.), Επίτιμος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου καθώς και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.[13]
Σκηνοθετικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αναγνωρισμένος και βραβευμένος διεθνώς, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει να επιδείξει ένα μοναδικό έργο στον Κινηματογράφο, το Θέατρο και την Όπερα. Από το 1950 έως το 2005 σκηνοθέτησε 15 ταινίες, 36 θεατρικά έργα και 7 όπερες στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α. και την Ευρώπη.
"Εγώ κρατάω τα μάτια μου ανοιχτά κι εμπνέομαι είτε από έργα κλασικά που είναι σύντροφοι της ζωής μου ή από γεγονότα ζωντανά της επικαιρότητας. Δεν υπάρχει μία ενιαία γραφή [στο έργο μου], διότι εγώ προσπαθώ να μη σερβίρω τα έντερά μου στον κόσμο. Υπάρχουν σκηνοθέτες που έχουν μια μυωπική αντίληψη του κόσμου κι αυτήν σερβίρουν κατ' επανάληψη. Κάθε φορά που κάνω ταινία έχω ερέθισμα. Δεν κάνω ταινίες για να τις προσθέσω στο βιογραφικό μου. Αυτό νομίζω ότι βγαίνει σαφώς από την αρχή της καριέρας μου. Και με τη Στέλλα βγαίνει ο φεμινισμός και το Κορίτσι με τα μαύρα δείχνει την καταπίεση στην επαρχία, οι τραγωδίες πάλι είναι πάντα σύγχρονες. Όλες οι ταινίες που σκηνοθέτησα είχαν και έχουν αντίκρισμα στην πραγματικότητα. Και βέβαια, επειδή σέβομαι τρομερά τους μεγάλους συγγραφείς, είναι τιμή μου να συνεργάζομαι μαζί τους. Και με τον Ευριπίδη συνεργάσθηκα και συχνά συνεργάζομαι με τον Σαίξπηρ, γιατί ανεβάζω έργα του στο θέατρο", Μιχάλης Κακογιάννης [14]
Κινηματογράφος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος | Συμμετοχές σε φεστιβάλ και βραβεύσεις |
|---|---|---|
| 1954 | Κυριακάτικο ξύπνημα | Βραβείο Δίπλωμα Αξίας (Diploma of Merit) στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου |
| 1955 | Στέλλα | Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών το 1955, Βραβείο χρυσής σφαίρας καλύτερης ξένης ταινίας από την επιτροπή ανταποκριτών ξένου τύπου στο Hollywood το 1955. |
| 1956 | Το κορίτσι με τα μαύρα | Παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ των Καννών το 1956. Βραβείο χρυσής σφαίρας καλύτερης ξένης ταινίας από την επιτροπή ανταποκριτών ξένου τύπου στο Χόλιγουντ. Ασημένιο βραβείο στο φεστιβάλ της Μόσχας το 1958. |
| 1958 | Το τελευταίο ψέμα | Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Κανών το 1958, στο φεστιβάλ της Μελβούρνης το 1959 και στο φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο το 1959. Βραβείο κριτικών Αγγλίας το 1959. |
| 1960 | Ερόικα | Συμμετείχε στα φεστιβάλ Βερολίνου και Λονδίνου το 1960, το 1961 κέρδισε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας. |
| 1961 | Χαμένο Κορμί | Επιλογή στο φεστιβάλ Καννών |
| 1962 | Ηλέκτρα | Συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών το 1962: Βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής προσαρμογής, ήχου, Βραβείο διεθνούς ενώσεως νέων. Θεσσαλονίκη 1962: βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α' γυναικείου ρόλου. Ένωση Ελλήνων Κριτικών: βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α' & β γυναικείου ρόλου, α' ανδρικού, καλύτερης μουσικής. Βραβεία στα φεστιβάλ του Εδιμβούργου (1962), του Ακαπούλκο (1962), του Βερολίνου (1963). Υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας (1962) και εκτός από την υποψηφιότητα για Οscar πήρε συνολικά 25 διεθνείς διακρίσεις. |
| 1964 | Αλέξης Ζορμπάς | 7 υποψηφιότητες για Όσκαρ (ταινίας, σκηνοθεσίας, διασκευασμένου σεναρίου, φωτογραφίας, σκηνογραφίας, α΄ανδρικού ρόλου και β΄γυναικείου ρόλου. 5 υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα και Βραβείο Διεθνούς Κριτικής |
| 1967 | Όταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά | Βραβείο Διεθνούς Οργανισμού Ειρήνης |
| 1971 | Τρωάδες | Βραβείο Διεθνούς Οργανισμού Ειρήνης |
| 1974 | Αττίλας '74 | Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, Φλωρεντία |
| 1976 | Ιφιγένεια | Υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης παραγωγής. 3 βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης |
| 1986 | Γλυκιά πατρίδα | |
| 1992 | Πάνω, κάτω και πλαγίως | |
| 1999 | Ο βυσσινόκηπος | Κρατικά βραβεία ΥΠΠΟ 1999 Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας Καλύτερων Σκηνικών Καλύτερων ��οστουμιών |
Θέατρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος |
|---|---|
| 1954 | Μια Γυναίκα Χωρίς σημασία |
| 1954 | Γαλάζιο Φεγγάρι |
| 1956 | Ο Αριστοκρατικός Δρόμος |
| 1956 | Βροχοποιός |
| 1957 | Gigi |
| 1959 | Η Κυρία με τις Καμέλιες |
| 1962 | Όμορφη Πόλη |
| 1963 (13-14 Ιουλίου) | Τρωάδες |
| 1963-1965 | Τρωάδες |
| 1964 | Ξυπόλητη στο Πάρκο |
| 1965 | Ξωτικά μέσα στη Νύχτα |
| 1965-1966 | Τρωάδες |
| 1966 | Δαίμονες |
| 1968 | Ιφιγένεια εν Αυλίδι |
| 1968-1970 | Ρωμαίος και Ιουλιέτα |
| 1972 | Λυσιστράτη |
| 1973 | Οιδίπους Τύραννος |
| 1975 | Δεσποινίς Μαργαρίτα |
| 1977 | Βάκχες |
| 1981 | Σουίτα για Δύο |
| 1982 | Οι Τρεις Αδερφές |
| 1983-1985 | Ζορμπάς |
| 1983 | Ηλέκτρα |
| 1989 | Να Ντύσουμε τους Γυμνούς |
| 1990 | Ναν |
| 1994 (21-22 Ιουλίου) | Ες Γην Εναλίαν ...Κύπρος 20 Χρόνια Μετά |
| 1995-1997 | Τρωάδες |
| 1997-1998 | Master Class |
| 2001-2002 | Μήδεια |
| 2002 | Όλα απ'την αρχή |
| 2003-2004 | Άμλετ |
| 2005 | Λυσιστράτη |
| 2005 | Κοριολανός |
Όπερα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος |
|---|---|
| 1967 | Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα |
| 1972 | Μποέμ |
| 1982 | Τραβιάτα |
| 1987 | Ιφιγένεια Εν Αυλίδι και Ιφιγένεια έν Ταύροις |
| 1988, 1989, 1992 | Η Μεγαλοψυχία του Τίτου |
| 1994 | Η Μεγαλοψυχία του Τίτου |
| 1995 | Μήδεια |
Συγγραφικό Έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκτός από το σκηνοθετικό του έργο, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει γράψει πολλά σενάρια και έχει μεταφράσει στα ελληνικά και αγγλικά γνωστά θεατρικά έργα.
Στις ταινίες που σκηνοθέτησε έχει γράψει ο ίδιος και το σενάριο, εκτός από το σενάριο της «Ερόικα», στη συγγραφή του οποίου συμμετείχε η Τζέιν Κόμπ, και το σενάριο για το «Χαμένο Κορμί» που το έγραψε μαζί με τον Φρέντερικ Ουέικμαν. Έχει γράψει και άλλα σενάρια για ταινίες οι οποίες δεν γυρίστηκαν ποτέ, καθώς και σενάρια θεατρικών έργων που δεν ανέβασε, ενώ έχει εκδώσει τα σενάρια: «Στέλλα» (1990) και «Τρωάδες» (1973).
Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης μεταφράσει στα ελληνικά και έχει εκδώσει τα έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ: «Άμλετ» (1965), «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» (1980), «Κοριολανός» (1990) και «Οθέλλος» (2001), όπως και τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη (1995), ενώ έχει μεταφράσει στα αγγλικά και τις «Βάκχες» του Ευριπίδη (1982). Έχει εκδώσει επίσης το αφήγημα «Δηλαδή» (1990).
Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει γράψει, μεταξύ άλλων, τους στίχους από δύο πολύ γνωστά ελληνικά τραγούδια: το «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι» (συνθέτης: Μάνος Χατζιδάκις, τραγούδι: Μελίνα Μερκούρη) και το «Εφτά τραγούδια θα σου πω» (συνθέτης: Μάνος Χατζιδάκις, τραγούδι: Μελίνα Μερκούρη) που ακούστηκαν για πρώτη φορά το 1955 στην ταινία του «Στέλλα».[15]
Πηγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Who's Who 1979" σ.229.
- Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ελίζα-Αννα Δελβερούδη, "Μια τραγωδία και μια ταινία. Η Ηλέκτρα του Μιχάλη Κακογιάννη", Νίκος Καραναστάσης (επιμ.), Κύκλος Ηλέκτρα, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 2007, σ. 25-33.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) Find A Grave. fr
.findagrave ..com /memorial /73917352 /michael-cacoyannis - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf . Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015..fr /ark: /12148 /cb146534389 - ↑ www
.cssd ..ac .uk /content /high-profile-alumni - ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
- ↑ (Αγγλικά) www.acmi.net.au. creators/25291.
- ↑ «Βιογραφικό». (Ελληνικά) Πανεπιστήμιο Κύπρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2019.
- ↑ «Πάει και ο Μιχάλης Κακογιάννης | LiFO». www.lifo.gr. 25 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2023.
- ↑ «Πέθανε ο Μιχάλης Κακογιάννης - Meganisi News». meganisinews.eu. 25 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2023.
- ↑ «Στέλλα Σουλιώτη». library.ucy.ac.cy. Πανεπιστήμιο Κύπρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2019.
- ↑ «Γιαννούλα Κακογιάννη - Wakefield». Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2024.
- ↑ Polignosi. «Κακογιάννη Γιαννούλα». www.polignosi.com. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Πέθανε η αδερφή του Μιχάλη Κακογιάννη, Γιαννούλα Κακογιάννη -Wakefield». iefimerida.gr. 22 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Βιογραφικό».
- ↑ «Σκηνοθετικό Έργο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2012.
- ↑ «Συγγραφικό Έργο».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Μιχάλης Κακογιάννης, διεθνής και Έλληνας», άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 26 Ιουλίου 2011.
- «Μιχάλης Κακογιάννης, the Greek», άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 1 Αυγούστου 2011.
- «Θεωρώ αναπόφευκτη μια ολική καταστροφή»: Μια άγνωστη συνέντευξη του Μιχάλη Κακογιάννη, Χρήστος Παρίδης, LiFO,11.6.2024
Μιχάλης Κακογιάννης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- Μιχάλης Κακογιάννης 1955 (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
- Αττίλα '74