Κυνηγός των Ναζί

Ο Κυνηγός των Ναζί (αγγλικά: Nazi hunter) είναι ένα άτομο που εντοπίζει και συλλέγει πληροφορίες για πρώην αξιωματικούς των Ναζί, ή μέλη των SS, καθώς και συνεργάτες που συμμετείχαν στο Ολοκαύτωμα, συνήθως για να παραπεμφθούν σε δίκη με την κατηγορία των εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Οι κυριότεροι κυνηγοί των Ναζί περιλαμβάνουν τους Σίμον Βίζενταλ,^[1] Τουβία Φρίντμαν, Μπεάτε και Σερζ Κλάρσφελντ, Ίαν Σάγιερ, Γιάρον Σβόραϊ, Έλιοτ Γουέλς και Εφραίμ Ζούροφ^[2]

Με την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τόσο οι Δυτικοί Σύμμαχοι όσο και η Σοβιετική Ένωση αναζήτησαν πρώην Ναζιστές επιστήμονες και στελέχη για να τους εντάξουν σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα όπως η Επιχείρηση Paperclip. Οι πρώην Ναζιστές, όπως ο Βέρνερ φον Μπράουν και ο Ράινχαρντ Γκέλεν, έλαβαν περιστασιακή κρατική προστασία με αντάλλαγμα την παροχή πολύτιμων πληροφορίων ή υπηρεσιών. Εκείνη την εποχή, ο Ράινχαρντ Γκέλεν ήταν επικεφαλής της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών (Bundesnachrichtendienst), ιδρυτής της Οργάνωσης Γκέλεν, αντίστοιχης με την Οργάνωση Οντέσσα^[3] η οποία βοήθησε στην φυγή των Ναζί από την Ευρώπη. Άλλοι Ναζιστές χρησιμοποίησαν διάφορους τρόπους για να ξεφύγουν από τη μεταπολεμική Ευρώπη σε μέρη όπως η Νότια Αμερική.^{[4] [5]}

Σε απάντηση, οι Κυνηγοί των Ναζί αναζήτησαν φυγάδες από μόνοι τους ή σχηματίστηκαν σε ομάδες, όπως το Κέντρο Σιμόν Βίζενταλ. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι κυνηγοί των Ναζί περιλαμβάνουν την προσφορά ανταμοιβών για πληροφόρηση,^[6] τον έλεγχο των αρχείων μετανάστευσης και των στρατιωτικών αρχείων για την έναρξη αστικών αγωγών.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι κυνηγοί των Ναζί είχαν μεγαλύτερη συνεργασία με τις κυβερνήσεις της Δυτικής και της Νότιας Αμερικής και το κράτος του Ισραήλ. Μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα, η αναζήτηση των πρώην Ναζί μειώθηκε, επειδή το μεγαλύτερο μέρος της γενιάς αυτής που δραστηριοποιούνταν στη ναζιστική ηγεσία είχε πεθάνει.

Το Κέντρο Σίμον Βίζενταλ δημοσιεύει μια ετήσια έκθεση για τους ναζιστές εγκληματίες πολέμου. Ορισμένοι αξιοσημείωτοι εντοπισμοί που έκαναν οι κυνηγοί των Ναζί περιλαμβάνουν:

• Κλάους Μπάρμπι, ο «Χασάπης της Λυών», εκδόθηκε από τη Βολιβία στη Γαλλία το 1983, μετά από προηγούμενες προσπάθειες των Μπεάτε και Σερζ Κλάρσφελντ να τον εντοπίσουν. Μέχρι τη μετάβαση της Βολιβίας στη δημοκρατία, είχε προστατευτεί από τις υπηρεσίες πληροφοριώ�� των ΗΠΑ και της Γερμανίας για αντισοβιετικούς σκοπούς και εργάστηκε στον στρατό της Βολιβίας με ψευδώνυμο. Καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη το 1987, πέθανε το 1991.
• Χέρμπερτς Κούκορς, ο «Χασάπης της Ρίγας», δολοφονήθηκε από πράκτορες της Μοσάντ στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης, το 1965.
• Άντολφ Άιχμαν καταδιώχθηκε από τον Βίζενταλ πριν συλληφθεί παράνομα στην Αργεντινή το 1960 από την ισραηλινή Μοσάντ, και δικάστηκε στο Ισραήλ, όπου μετά εκτελέστηκε.
• Γιόζεφ Μένγκελε, ο «Άγγελος του Θανάτου», αναζητήθηκε σε διάφορες χώρες της Νότιας Αμερικής από την Μοσάντ, τον Βίζενταλ και τους Κλάρσφελντς. Απέφυγε από τη σύλληψη μέχρι τον ξαφνικό θάνατό του στη Βραζιλία το 1979, το πτώμα του οποίου ταυτοποιήθηκε το 1985.
• Έριχ Πρίμπκε, ο αξιωματικός των SS υπεύθυνος για τη μαζική δολοφονία Ιταλών αμάχων, έδωσε συνέντευξη δημόσια στην Αργεντινή το 1994, στον δημοσιογράφο Σαμ Ντόναλντσον του ABC. Στη συνέχεια εκδόθηκε στην Ιταλία και το 1998, καταδικάστηκε σε κατ' οίκον περιορισμό.
• Έντουαρντ Ρόσμαν, ο «Χασάπης του γκέτο της Ρίγας» αναζητήθηκε από τον Βίζενταλ στην Αργεντινή. Η κυβέρνηση της Αργεντινής έκανε σχέδια για την έκδοση του το 1977, επιτρέποντάς του να δραπετεύσει στην Παραγουάη. Προφανώς πέθανε τον ίδιο χρόνο, αλλά ο Βίζενταλ ήταν δύσπιστος ότι το πτώμα ήταν του Ρόσμαν.
• Ντίνκο Σάκιτς, καταδιώχθηκε στην Αργεντινή από τον Ζούροφ. Χωρίς προσπάθεια να κρυφτεί, έκανε αρκετές εμφανίσεις στα ΜΜΕ πριν εκδοθεί στην Κροατία το 1998, όπου καταδικάστηκε σε 20 χρόνια και πέθανε το 2008.
• Γιόζεφ Σουαμπέργκερ, εντοπίστηκε στην Αργεντινή από το κέντρο Σίμον Βίζενταλ και τον Γουέλς. Εκδόθηκε στη Δυτική Γερμανία το 1990, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη το 1992 και πέθανε το 2004.
• Φραντς Στανγκλ, ο διοικητής των στρατοπέδων εξόντωσης των Σομπίμπουρ και Τρεμπλίνκα, εντοπίστηκε από τον Σίμον Βίζενταλ στο Σάο Πάολο το 1967. Εκδόθηκε στη Γερμανία το 1970 και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, όπου πέθανε τον επόμενο χρόνο.
• Γκούσταβ Βάγκνερ, ο «Λύκος», εντοπίστηκε από τον Σίμον Βίζενταλ στη Βραζιλία το 1978. Συνελήφθη, αλλά η Βραζιλία αρνήθηκε να τον εκδώσει στη Δυτική Γερμανία. Ο Βάγκνερ προφανώς αυτοκτόνησε στο Σάο Πάολο το 1980.