Ελληνικά Χρονικά

Τα Ελληνικά Χρονικά ήταν εφημερίδα πολιτική και πολεμική, δισεβδομαδιαία – συνήθως κάθε Τετάρτη και Σάββατο - που εκδιδόταν στο Μεσολόγγι από τον Ελβετό γιατρό Ιωάννη Ιάκωβο Μάγερ (Johann Jacob Meyer), από το 1824 έως το 1826, από το τυπογραφείο του Δημητρίου Μεσθενέως. Προμετωπίδα του κάθε φύλλου: «Τα πλείω οφέλη, τοις πλείοσι», του Βενιαμίν Φραγκλίνου.

Το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε την 1η Ιανουαρίου 1824 και το τελευταίο 20 Φεβρουαρίου 1826.

Η πρώτη περίοδος της εφημερίδας διήρκεσε από 1η Ιανουαρίου 1824 έως 31 Δεκέμβρη 1824, περίοδος κατά την οποία κυκλοφόρησαν 106 φύλλα, η δεύτερη περίοδος διήρκεσε από τις 3 Ιανουαρίου έως τις 30 Δεκέμβρη του 1825 με 105 φύλλα και η τρίτη και τελευταία περίοδος από τις 6 Ιανουαρίου έως τις 20 Φλεβάρη του 1826 με τη κυκλοφ��ρία 15 φύλλων.^[1][2]

Η εφημερίδα διακινούνταν μόνο μέσω συνδρομητών έχοντας ένα ευρύ δίκτυο αντιπροσώπων – ενδεικτικά αναφέρουμε τον Κωνσταντίνο Μαυροκορδάτο στο Λιβόρνο που το 1824, εξυπηρετούσε τους Έλληνες του εξωτερικού. Στην Ύδρα τον Ιωσήφ Κιάπε, στη Ζάκυνθο και στη Κέρκυρα άλλους – οι οποίοι έγραφαν συνδρομητές, παρελάμβαναν και διένειμαν την εφημερίδα, η δε ετήσια συνδρομή της κόστιζε έξι ισπανικά τάλιρα, προπληρωτέα κάθε τρίμηνο. Η εφημερίδα ήταν τετρασέλιδη εκτός από τις φορές που η πληθώρα ύλης αύξανε το μέγεθός της, σε πεντασέλιδη ή και εξασέλιδη, διαστάσεων 24,5 × 20.

Εκατό φύλλα από κάθε έκδοση διανέμονταν δωρεάν στο λαό ύστερα από πρωτοβουλία της ελληνικής διοίκησης της εποχής καθώς η εφημερίδα ήταν ημιεπίσημο όργανο της Διοικήσεως της Δυτικής Ελλάδας.

Η ύλη της αποτελούνταν κυρίως από τις προκηρύξεις και ανακοινώσεις της ελληνικής διοίκησης, εσωτερικές και εξωτερικές ειδήσεις και συχνά δημοσίευε και λογοτεχνικά κείμενα, κυρίως ποιήματα, καθώς και επιστολές των συνδρομητών.

Αναλυτικότερα περιλάμβανε:

• μεταφρασμένα αποσπάσματα από αρκετές ευρωπαϊκές και αμερικάνικες εφημερίδες, όσα αφορούσαν τον ελληνικό αγώνα
• όλες τις ανακοινώσεις, προκηρύξεις και διαγγέλματα της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδας, του Εκτελεστικού και Βουλευτικού σώματος, τις ανακοινώσεις όλων των δημόσιων φορέων, των πολεμικών ανακοινώσεων,
• επιστολές των φιλελληνικών κομιτάτων του εξωτερικού, επιστολές βουλευτών ή των μελών του Εκτελεστικού, επιστολές ιδιωτών που συμμετείχαν στη πολιτική ζωή της χώρας
• άρθρα γνώμης του εκδότη και συντάκτη της, όπως “περί ελευθερίας”, “περί θρησκείας”, “περί του δανείου”, κ.ά.
• φιλολογικά άρθρα, όπως ποιήματα, ιστορική γεωγραφία,
• πολεμικά ανακοινωθέντα καθώς και πληροφορίες με τις κινήσεις των Τούρκων, και τις κινήσεις του ελληνικού στρατού και στόλου.^[3]

Το πιεστήριο έφτασε στο Μεσολόγγι τον Νοέμβρη του 1823 και η συνεργασία των Μεσθενέα-Μάγιερ αρχίζει όταν στις 18 Δεκεμβρίου 1823 κυκλοφορεί το φυλλάδιο της αναγγελίας-διαφήμισης της εφημερίδας, το οποίο περιλάμβανε ένα κείμενο του Μάγερ μαζί με ένα απόσπασμα του δοκιμίου περί ελευθεροτυπίας του Άγγλου θεωρητικού φιλοσόφου του Δικαίου, Τζέρεμι Μπένθαμ (Jeremy Bentham). Στις 24 Δεκέμβρη του 1823 βγήκε μια έκτακτη έκδοση των Ελληνικών Χρονικών, και τη 1η Ιανουαρίου 1824 αρχίζει η τακτική έκδοση της εφημερίδας.

Από το φύλλο αριθ. 32 της 20ης Απριλίου 1824 η εφημερίδα άρχισε να τυπώνεται στο αγγλικό πιεστήριο που έφερε με πολλές δυσκολίες στο Μεσολόγγι ο Άγγλος συνταγματάρχης Λέστερ Στάνχοπ (Leicester Stanhope) δωρεά του φιλελληνικού κομιτάτου του Λονδίνου.^[4]

Εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας ήταν ο Ελβετός φιλέλληνας γιατρός Ιάκωβος Μάγερ, όπως προκύπτει από σχετική ειδοποίηση: «Ειδοποιούνται οι Κύριοι Συνδρομηταί, όταν λαμβάνωσιν οποιανδήποτε χρείαν πληροφορίας, ή ούτινος άλλου αναφερομένου εις την εφημερίδα, να διευθύνωσι τας επιστολάς των προς τον Συντάκτην, Δότορ Ιωάννην Ιάκωβον Μάγερ».^[5][6]

Η εφημερίδα συνεργαζόταν, αναδημοσιεύοντας κείμενα, και με την εφημερίδα Ο Φίλος του Νόμου που εκδιδόταν στην Ύδρα από τον Ιωσήφ Κιάπε, με τον οποίο μάλιστα συνέστησαν και ταχυδρομική υπηρεσία, το καλοκαίρι του 1824. Η ταχυδρομική γραμμή εξυπηρετούσε εκτός από τη διακίνηση των εφημερίδων και τη διακίνηση ιδιωτικών επιστολών, με δρομολόγιο και σταθμούς Τριζόνια, Βοστίτσα (Αίγιο), Κόρινθος, Ναύπλιο.^[7]

Η έκδοσή τους συνέπεσε με την πιο ηρωική περίοδο για την εξέλιξη του Αγώνα στη Δυτική Στερεά Ελλάδα -από την Πρωτοχρονιά του 1824 μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου του 1826. Στο διάστημα όμως αυτό σημειώθηκαν αρκετές διακοπές στην έκδοσή τους που οφείλονταν στα δεινά του πολέμου και τις τραγικές συνθήκες που δημιούργησε ο γενικός αποκλεισμός της πόλης του Μεσολογγίου από τις στρατιές του Κιουταχή και του Ιμπραήμ, η έλλειψη εφοδίων κι ο λιμός που ακολούθησε. Στο φύλλο 65-66 της 19ης Αυγούστου 1825, η εφημερίδα δικαιολογώντας τις διακοπές αυτές γράφει: «Ζητούμε συγγνώμην από τους κυρίους συνδρομητάς μας διά την διακοπήν, την οποίαν εξ ανάγκης μεταχειριζόμεθα ενίοτε εις την εφημερίδα. αι συνεχείς ζημίαι, τας οποίας από τον εχθρικόν πυροβολισμόν πάσχει η τυπογραφία, γίνονται αιτίαι αναπόφευκτοι ταύτης της διακοπής…».

Η παρουσία του Βύρωνα και του συνταγματάρχη Στάνχοπ, του Πιέτρο Γκάμπα, φίλου και γραμματέα του Βύρωνα, εκδότη της ξενόγλωσσης εφημερίδας Τelegrafo Greco, και άλλων πολλών φιλελλήνων, συνετέλεσε ώστε να παρουσιάζονται στα Ελληνικά Χρονικά ειδήσεις, πληροφορίες και ενδιαφέρουσες εξιστορήσεις για το φιλελληνικό κίνημα. Επίσης δημοσιεύονταν άρθρα για τη φιλολογία, για την ποίηση, κείμενα που πρόβαλαν εξέχουσες ελληνικές προσωπικότητες. Αλλά στα Ελληνικά Χρονικά δίνουν ιδιαίτερη προτεραιότητα στην πολιτική θεωρία: κείμενα διαπνεόμενα από φιλελεύθερο πνεύμα, συχνά επώνυμα (Θεόδωρος Νέγρης, Σπυρίδων Τρικούπης κ.ά.) στις οποίες αναλύονται έννοιες όπως η δημοκρατία και η μοναρχία, η ελευθεροτυπία, ο δεσποτισμός, η αναρχία.^[8]

Ο Δημήτριος Μεσθενέας διηύθυνε το τυπογραφείο και κοντά του μαθήτευσαν οι Μεσολογγίτες Ιωάννης Πεπονής^[9] και Χρήστος Ντάγκλας, καθώς κι ο Σάμιος Σπυρίδων Παιδάκος.^[10] Τις μεταφράσεις για τον Μάγερ έκανε ο Δημήτριος Παυλίδης, δάσκαλος από τη Σιάτιστα κι ο Θανάσης Πεπονής βοηθούσε μερικές φορές στη στοιχειοθεσία.

Συνολικά τα Ελληνικά Χρονικά κυκλοφόρησαν 226 φύλλα (106 φ. το 1824, 105 φ. το 1825 και 15 φ. το 1826).

Η σειρά των φύλλων της εφημερίδας ανατυπώθηκε πρώτη φορά από τον Κ. Λεβίδη το 1840, και δεύτερη φορά από τους Χ. Σπανό και Ν. Νίκα το 1958.

Το αρχείο των φύλλων της εφημερίδας βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων.^[7]

• Ευάγγελος Α. Βουτσινάκης, Εθνικό Τυπογραφείο-Εφημερίς της Κυβερνήσεως, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 2005.
• Γ. Δ. Δημακόπουλος, Η διοικητική οργάνωσις κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν, 1821-1827, εν Αθήναις 1966.
• Κ. Μάγερ, Ιστορία του ελληνικού Τύπου, τόμος Α΄ (1821 - 1826), Αθήνα 1957.
• Ν. Ε. Σκιαδάς, Χρονικό της Ελληνικής Τυπογραφίας, τόμοι Α' (1476 - 1828) και Γ’ (1863 - 1909), Αθήνα 1982.
• Στ. Κ. Τσίντζος, Μεσολόγγι κοιτίς της Ελευθερίας, Αθήναι 1936.
• Κ. Παπαρρηγόπουλος (Π. Καρολίδης - Γ. Αναστασιάδης), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Θεσσαλονίκη 1994.

• Ελληνικά Χρονικά Μέδουσα, Ψηφιακό Αποθετήριο: Ψηφιακό αντίγραφο τευχών της εφημερίδας
• Βασίλης Φουρτούνης, Τα έντυπα της επανάστασης [1]