Εκπαίδευση στην πληροφορική στην Ελλάδα

Τα γεγονότα ή τα δεδομένα που περιγράφει το λήμμα έχουν μεταβληθεί και χρειάζεται ενημέρωση με πιο πρόσφατες πληροφορίες. Παρακαλούμε βελτιώστε το λήμμα ενημερώνοντάς το, μη ξεχνώντας να αναφέρετε και αξιόπιστες πηγές.

Η εμφάνιση πανεπιστημιακών τμημάτων «Πληροφορικής» στην Ελλάδα έγινε το 1980, με την ίδρυση του Τμήματος Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και, στη συνέχεια, το 1984, με το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τμήματα με παρόμοιους ή πανομοιότυπους τίτλους και κυρίως πρακτικό / τεχνολογικό προσανατολισμό υπάρχουν και σε ΑΤΕΙ, σε Σχολές Τεχνολογικών Εφαρμογών τετραετούς φοίτησης, ενώ μία λίστα όλων των ανάλογων τμημάτων σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ μπορεί να βρεθεί στην κατάλληλη ενότητα του άρθρου κατάλογος ελληνικών τμημάτων ανώτατης εκπαίδευσης (γνωστικό πεδίο: Πληροφορική). Τα περισσότερα από τα εν λόγω πανεπιστημιακά τμήματα διαθέτουν και μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών, οδηγώντας στην απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Master of Science) ή και Διδακτορικού Διπλώματος (PhD).

Κατά το σχολικό έτος 2003-2004 εισάγεται το μάθημα "Νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση" στο πρόγραμμα του ολοήμερου δημοτικού σχολείου. Σκοπός του μαθήματος είναι να εξοικειωθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες με τις βασικές λειτουργίες του υπολογιστή και γενικότερα με την χρήση των Τ.Π.Ε. στην διαδικασία της μάθησης^[1].

Το σχολικό έτος 2010-2011 το μάθημα των Τ.Π.Ε. εντάσσεται στο κανονικό πρόγραμμα 800 δημοτικών σχολείων. Στα επόμενα χρόνια ο αριθμός των σχολείων που έχουν το μάθημα των Τ.Π.Ε. αυξάνει με τελικό στόχο να επεκταθεί σε όλα τα σχολεία της χώρας.^[2]

Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, βασικές έννοιες της πληροφορικής σε εισαγωγικό επίπεδο, από κοινού με απλές δεξιότητες χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών και ΤΠΕ, διδάσκονται καθ' όλη τη διάρκεια του Γυμνασίου, από το 1993 κι έπειτα. Στο Ενιαίο Λύκειο διδάσκεται επιπρόσθετα το περισσότερο επιστημονικά προσανατολισμένο και πανελλαδικά εξεταζόμενο μάθημα «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον» σε μαθητές αντίστοιχης κατεύθυνσης, εισάγοντάς τους σε βασικές έννοιες σχεδίασης και ανάλυσης αλγορίθμων και προγραμματισμού υπολογιστών. Στα τεχνικά λύκεια λειτουργεί κύκλος μαθημάτων πληροφορικής, για μαθητές οι οποίοι τον επιλέγουν, ο οποίος συνιστά μία εκτενέστερη απ' ότι στο Γυμνάσιο εισαγωγή σε κάποιες βασικές έννοιες της πληροφορικής από κοινού με τεχνικές γνώσεις περί ΤΠΕ, στοχευμένες στην κατάρτιση μελλοντικών τεχνικών και επαγγελματιών για επικουρικές θέσεις εργασίας^[3].

Σε επίπεδο ανώτατης εκπαίδευσης, τα πανεπιστημιακά τμήματα με τίτλους όπως «Επιστήμης Υπολογιστών», «Πληροφορικής», «Μηχανικών Πληροφορικής» κλπ. έχουν παρόμοιο πρόγραμμα σπουδών, μπορεί όμως να εντάσσονται σε διαφορετικές σχολές (τετραετούς φοίτησης Θετικών Επιστημών, τετραετούς φοίτησης Οικονομικών ή πενταετούς φοίτησης Πολυτεχνεία). Ορισμένα από τα ανωτέρω τμήματα έχουν περισσότερο διακλαδικό χαρακτήρα, όπως π.χ. τα τμήματα «Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής» τα οποία εστιάζουν στην τομή πληροφορικής και ηλεκτρονικής μηχανικής, τα τμήματα «Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών» ή «Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών» τα οποία εστιάζουν στην τομή πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών κοκ. Τα τμήματα σε σχολές Οικονομικών (με τίτλους όπως «Εφαρμοσμένης Πληροφορικής») συνήθως δίνουν έμφαση στα πληροφοριακά συστήματα, επικεντρώνοντας στην ανάπτυξη και εφαρμογή προϊόντων πληροφορικής για την αντιμετώπιση επιχειρηματικών αναγκών, με βάση ένα υβριδικό πρόγραμμα σπουδών μεταξύ πληροφορικής και οικονομικών^[4].

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη νομοθεσία^[5] οι διπλωματούχοι ή πτυχιούχοι απόφοιτοι των ΑΕΙ με τίτλο «Πληροφορικής» ή συναφή, αναγνωρίζεται πως έχουν την ικανότητα να ασχοληθούν ενδεικτικά με δραστηριότητες όπως μελέτη, σχεδίαση, ανάλυση, υλοποίηση, εγκατάσταση, επίβλεψη, λειτουργία, αξιολόγηση, διενέργεια πραγματογνωμοσύν��ς και πιστοποίηση σε έργα ΤΠΕ. Ακόμα, από τους ανωτέρω αποφοίτους οι διπλωματούχοι (απόφοιτοι τμημάτων πενταετούς φοίτησης) καθώς και οι πτυχιούχοι των (τετραετούς φοίτησης) Τμημάτων «Επιστήμης και Τεχνολογίας Τηλεπικοινωνιών» και «Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών», δύνανται επιπροσθέτως να απασχοληθούν και στον επιστημονικό τομέα των τηλεπικοινωνιακών συστημάτων και δικτύων, με βάση το ίδιο Προεδρικό Διάταγμα. Ωστόσο, σύμφωνα με παλαιότερο νόμο^[6], όλοι οι πληροφορικοί απόφοιτοι Πανεπιστημίων ή ΤΕΙ, έχουν νομικά τη δυνατότητα να στελεχώσουν επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιών ως τεχνικό προσωπικό.

Όλοι οι ανωτέρω απόφοιτοι έχουν επίσης τη δυνατότητα να απασχοληθούν επαγγελματικά στην επιστημονική έρευνα (σε δημόσια ή ιδιωτικά ιδρύματα), στη διδασκαλία σε δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών σε μονάδες πληροφορικής, δικτύων υπολογιστών, μηχανοργάνωσης και τεχνικών υπηρεσιών στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Για τη διδασκαλία στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ωστόσο, απαιτείται επιπροσθέτως και λήψη πιστοποίησης παιδαγωγικής επάρκειας^[7].

Όλες οι ανωτέρω ρυθμίσεις ισχύουν και για τους διπλωματούχους ηλεκτρολόγους ή ηλεκτρονικούς μηχανικούς^[5], καθώς η πληροφορική και η επιστήμη ηλεκτρονικού μηχανικού επικαλύπτονται σε σημαντικό βαθμό^[8][9]. Το κύριο σημείο της εν λόγω επικάλυψης, όχι όμως το μοναδικό, είναι ο κλάδος της μηχανικής υπολογιστών, εφόσον ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να ιδωθεί τόσο ως ηλεκτρονικό όσο και ως λογικό κύκλωμα. Ως αποτέλεσμα, όλα τα πανεπιστημιακά τμήματα «Ηλεκτρολόγων Μηχανικών» ή «Ηλεκτρονικών Μηχανικών» στην Ελλάδα έχουν ενσωματώσει και τη μηχανική υπολογιστών στον τίτλο και στο πρόγραμμα σπουδών τους.

Οι απόφοιτοι των ΤΕΙ με τίτλο «Πληροφορικής», κατέχοντας τίτλο (πτυχιούχων) μηχανικών πληροφορικής, σύμφωνα με τον νόμο^[10] έχουν τη δυνατότητα να απασχοληθούν επαγγελματικά στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, αυτοδύναμα ή σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες υπολογιστών, ως προγραμματιστές ή αναλυτές εφαρμογών λογισμικού ή υπολογιστικών συστημάτων. Μπορούν επίσης να απασχοληθούν ως ερευνητές ή ως εκπαιδευτικοί στα εν λόγω πεδία. Ακόμα, οι απόφοιτοι των ΤΕΙ με τίτλο «Βιομηχανικής Πληροφορικής», «Ηλεκτρονικών Υπολογιστικών Συστημάτων» ή συναφή, έχουν τη δυνατότητα να απασχοληθούν επαγγελματικά, στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, αυτοδύναμα ή σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες, στους τομείς της σχεδίασης, συντήρησης, εγκατάστασης, διαχείρισης και υλοποίησης υπολογιστικών ή τηλεπικοινωνιακών δικτύων, της σχεδίασης, ανάπτυξης και προγραμματισμού λογισμικού, καθώς και της σχεδίασης, ανάπτυξης, συντήρησης και εγκατάστασης υπολογιστικού υλικού ή συσκευών. Από το 2013 και μετά όπου δόθηκε η δυνατοτήτα στα ΑΤΕΙ να έχουν κατευθύνσεις σπουδών στα τμήματα τους^[11], πλέον οι πτυχιούχοι μηχανικοί πληροφορικής εξειδικεύονται μέσω κάποιας κατεύθυνσης είτε ως μηχανικοί δικτύων, είτε ως μηχανικοί υπολογιστών, είτε τέλος ως μηχανικοί λογισμικού.

Πέρα από τους εν λόγω κανονισμούς, στην Ελλάδα δεν υφίσταται κάποιο αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο ρύθμισης των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνίας, ούτε κάποιο επαγγελματικό επιμελητήριο ειδικά για τους επαγγελματίες του κλάδου. Ισχύει μεν ότι οι απόφοιτοι πανεπιστημιακών τμημάτων πληροφορικής από Οικονομικές Σχολές μπορούν να εγγραφούν στο Οικονομικό Επιμελητήριο ως οικονομολόγοι και οι απόφοιτοι τμημάτων πληροφορικής από Πολυτεχνεία στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος ως μηχανικοί, όμως οι εν λόγω ρυθμίσεις δεν σχετίζονται με την όποια επαγγελματική τους ιδιότητα περί ΤΠΕ. Υφίστανται παρ' όλα αυτά οι επιστημονικές ενώσεις Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας^[12], Ένωση Μηχανικών Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας^[13] και Σύλλογος Τεχνολογικής Εκπαίδευσης Μηχανικών Πληροφορικής^[14].

• Εκπαίδευση στην Ελλάδα