Μετάβαση στο περιεχόμενο

Δημήτρης Παπαϊωάννου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Δημήτρης Παπαϊωάννου
Ο Παπαϊωάννου το 2008
Γέννηση21  Ιουνίου 1964[1][2]
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
ΣπουδέςΑνωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών[1] και Κολλέγιο Αθηνών
Ιδιότηταχορογράφος
ΒραβεύσειςΧρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής και Ευρωπαϊκό Βραβείο Θεάτρου (2017)[3]
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου (Αθήνα, 21 Ιουνίου 1964) είναι Έλληνας σκηνοθέτης, χορογράφος, performer και σχεδιαστής σκηνικών, κοστουμιών, μακιγιάζ και φωτισμών. Kέρδισε νωρίς την αναγνώριση ως ζωγράφος και κομίστας πριν το ενδιαφέρον του στραφεί στις παραστατικές τέχνες.

Έγινε ο νεότερος καλλιτέχνης που του ανατέθηκε η δημιουργία της τελετής έναρξης των Θερινών Ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα το 2004.

Από το 2014 τα έργα του περιοδεύουν σε όλο τον κόσμο και είναι πλέον ένας διεθνώς αναγνωρισμένος πρωτοποριακός καλλιτέχνης.

Πρώιμη σταδιοδρομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών.[4] Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών[5] στα εργαστήρια του Δημήτρη Μυταρά και της Ρένας Παπασπύρου. Είχε ήδη ξεκινήσει από τα 17 του χρόνια τη ζωγραφική έχοντας μαθητεύσει στο πλευρό του Γιάννη Τσαρούχη,[5] σύντομα όμως εξελίχθηκε σε κομίστα. Κόμικς και σκίτσα του δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά Βαβέλ,[6] Παραπέντε, Playboy,Μax,[5] Ιστός, Πρόσωπα και το φανζίν περιοδικό Κοντροσόλ στο Χάος που δημιούργησε με τον Αλέξη Μπίστικα.[7] Το 1982 ο Δημήτρης Παπαϊωάννου παρακολούθησε μαθήματα χορού στο στούντιο της Μαίρης Τσούτη, ενώ το 1983 αποτέλεσε βασικό μέλος της ομάδας Ανάλια. Την ίδια χρονιά βρέθηκε στη Νέα Υόρκη για σπουδές χορού στο στούντιο του Έρικ Χόκινς[8] και το La Mamma Experimental Theatre Company όπου μελετά την ιαπωνική τεχνοτροπία σύγχρονου χορού Butoh.[9]

Ομάδα Εδάφους

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1986 ίδρυσε μαζί με την Αγγελική Στελλάτου την Ομάδα Εδάφους,[10] ένα χορευτικό σχήμα του οποίου είχε την πλήρη επιμέλεια. Με ελάχιστα τεχνικά μέσα στην αρχή και επίκεντρο την χορογραφία, η ομάδα κατάφερε να προκαλέσει αίσθηση στο φιλότεχνο κοινό της εποχής. Παρά το περιορισμένο κοινό της, η ομάδα καταφέρνει να βρει οικονομική υποστήριξη από ιδιωτικά και δημόσια ιδρύματα γεγονός που επιτρέπει στον Παπαιωάννου να εξελίξει τις παραγωγές της ομάδας και να δημιουργήσει, δίνοντας έμφαση στον φωτισμό, τα σκηνικά και τον ήχο, παραστάσεις υψηλής αισθητικής για τα δεδομένα της εποχής. Με την Ομάδα Εδάφους ανέβασε αρκετές παραστάσεις στην Ελλάδα, ορισμένες εκ των οποίων παρουσιάστηκαν στο εξωτερικό. Η Μήδεια, που προκάλεσε έκρηξη ενθουσιασμού στους καλλιτεχνικούς κύκλους, αποτελεί την παράσταση-σταθμό στην σταδιοδρομία του. Άλλες σημαντικές παραστάσεις της Ομάδας Εδάφους υπήρξαν:

  • Το βουνό - Αδιάβροχο (1987)[11] - Η πρώτη παράσταση της Ομάδας Εδάφους
  • Μήδεια (1993)[12]
  • Ενός λεπτού σιγή (1995)[13]
  • Δράκουλας (1997)[14]
  • Ανθρώπινη δίψα (1999)[15]
  • Για πάντα (2001)[16] - Τελευταία παράσταση της Ομάδας Εδάφους

.Ο Παπαϊωαννου ανέστειλε τη λειτουργία της ομάδας λίγο πριν αναλάβει την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα.[9]

Σκηνοθεσία μουσικών θεαμάτων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέγαρο Μουσικής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις αρχές της δεκαετίας του '90 Ο Παπαϊωάννου συνεργάζεται με το Μέγαρο Μουσικής για το οποίο σκηνοθετεί μουσικά έργα, όπως Η Ιφιγένεια στο Γεφύρι της Άρτας[17] και Καταιγίδα[18] και δύο έργα όπερας, την Επιστροφή της Ελένης[19] το 1999 και το La Sonnambula το 2000.

Μουσικές Σκηνές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την ίδια δεκαετία στην Αθήνα ανθεί η νυχτερινή διασκέδαση. Ο Παπαϊωάννου θα σκηνοθετήσει μουσικές παραστάσεις όπως Νεφέλη (1995) και Δέντρο (1998) για τη Χάρη Αλεξίου, και Ηφαίστειο (1998) και Παραμύθι (2000) για την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, και θα διακοσμήσει μεγάλα dance clubs όπως τα Εργοστάσιο, Αεροδρόμιο, Άτομο.[9] Θα επιστρέψει στην σκηνοθεσία μουσικών παραστάσεων το 2010 για τη συναυλία της Λένας Πλάτωνος ΚΚ - 13 Ποιήματα του Καβάφη.[20]

Οι τελετές των Ολυμπιακών αγώνων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάιο του 2002 η Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004 Γιάννα Αγγελοπούλου Δασκαλάκη ανέθεσε[21] στον Δημήτρη Παπαϊωάννου να συνεργαστεί ως καλλιτεχνικός επιμελητής με την Jack Morton Worldwide[22], την εταιρία που ανέλαβε την οργάνωση και παραγωγή των τελετών έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας.[23] Ο καλλιτέχνης, συστρατεύοντας τους γνωστότερους καλλιτέχνες της χώρας και έναν μεγάλο αριθμό εθελοντών, εργάστηκε για 18 μήνες[24] για τη δημιουργία μιας οπτικοακουστικής υπερπαραγωγής που το 2004 παρακολούθησαν δισεκατομμύρια τηλεθεατών[25]. Το στάδιο εμφανίστηκε γεμάτο με νερό, το κύριο φυσικό χαρακτηριστικό της Ελλάδας, τεράστιες ιπτάμενες κατασκευές, μια κινούμενη σκηνή 370 μέτρων και άλλα εντυπωσιακά οπτικά εφέ.[24] Η παράσταση συγκεντρώθηκε στην οπτική διήγηση της οικουμενικής ιστορίας του Ελληνιστικού πνεύματος και της Ελληνικής "χαράς για την ζωή", από την αρχαιότητα έως τον σύγχρονο κόσμο.[24]

Η τελετή έναρξης, σε αντίθεση με προγενέστερες, παρουσιάστηκε ως μια εντυπωσιακή θεατρική παράσταση μέσα σε στάδιο,[24] στοιχείο στο οποίο εστίασε ο διεθνής τύπος χαρακτηρίζοντας το ως καινοτόμο και επαινώντας τους Έλληνες για το κατόρθωμά τους. Η δουλειά του Παπαϊωάννου, που μέχρι τότε ήταν γνωστή στο περιορισμένο κοινό του εναλλακτικού χορού και θεάτρου στην Ελλάδα,[26] έγινε γνωστή τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, κυριολεκτικά μέσα σε μια νύχτα, και στιγμάτισε την σταδιοδρομία του καλλιτέχνη.[5]

Σταδιοδρομία μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θέατρο Παλλάς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2006 ο Παπαϊωάννου εγκαινίασε το ανακαινισμένο ιστορικό κινηματοθέατρο Παλλάς με την παράσταση 2 (Δύο),[27] ένα θέαμα χορού για την φύση και ταυτότητα του άντρα, σκηνοθετημένη σε ένα τεχνολογικά υπερσύγχρονο σκηνικό, με τη συμμετοχή αποκλειστικά αντρών χορευτών και με σκηνές που χαρακτηρίστηκαν ανοιχτά ομοφυλοφιλικών αναφορών. Σε αντίθεση με τις παραστάσεις του πριν τους Ολυμπιακούς αγώνες και παρά την ιδιαίτερη θεματολογία της, την έντονη προώθηση της και τις μέτριες κριτικές,[5] η παράσταση είχε μαζική προσέλευση και ξεπέρασε τα 100.000 εισιτήρια.Ο τύπος χαρακτήρισε τον Παπαϊωάνου ως "σταρ" και την παράσταση ως "φαινόμενο" λόγω της μαζικής αποδοχής της ακόμα και πριν την πρεμιέρα της.[28]

Η συνεργασία του με το Παλλάς συνεχίστηκε με παρόμοια εμπορική επιτυχία το 2008 με την αναπροσαρμοσμένη επανάληψη της παράστασης Μήδεια του 1993.[12] Στο ίδιο θέατρο ο Παπαϊωάννου σκηνοθέτησε το 2011 την παράσταση Μέσα, η οποία, χαρακτηρίστηκε από τον καλλιτέχνη ως εγκατάσταση[29] είχε διάρκεια 6 ωρών και έδινε στους θεατές την ελευθερία να την παρακολουθήσουν αποσπασματικά.[30] Ενώ η παράσταση προβλήθηκε έντονα από τα μ.μ.ε., η προσέλευση του κοινού ήταν τελικά πολύ μικρή.[29]

Καλλιτεχνικές επιρροές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία από τις σημαντικότερες επιρροές που είχε ο καλλιτέχνης είναι, κατά τα λεγόμενα του, το έργο του σκηνοθέτη Ρόμπερτ Ουίλσον.[26]

Βραβεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Του απονεμήθηκε ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο για την σκηνοθεσία των τελετών των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας

Ο φωτισμός της Ελευθερίας Ντεκώ για την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων το 2004 στην Αθήνα βραβεύτηκε ως ο καλύτερος της χρονιάς στα αμερικάνικα τηλεοπτικά βραβεία ΕΜΜΥ.[31]

Κρατικό βραβείο χορού έχουν λάβει οι παραστάσεις της ομάδας εδάφους Μήδεια (1993), Ανθρώπινη Δίψα (1999) και Για πάντα (2001)

Βραβεύτηκε για τα σκίτσα του στη Biennale νέων καλλιτεχνών της Μασσαλίας το 1990.

Προσωπική ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος από την εφηβεία του.[32]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 www.ellines.com/famous-greeks/42346-o-kallitexnikos-oramatistis-ton-olumpiakon-agonon/. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2020.
  2. ↑ «Artists of the World Online» (Γερμανικά, Αγγλικά) K. G. Saur Verlag, Walter de Gruyter. Βερολίνο. 2009. 40521706.
  3. ↑ www.premioeuropa.org/xvi-edizione/.
  4. ↑ www.qv-web.eu. «Σχετικά με το Σύλλογο - Ο ΕΡΜΗΣ - Σύλλογος Αποφοίτων Κολλεγίου Αθηνών». www.saka.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «tovima.gr - Τα δύο πρόσωπα του Δημήτρη Παπαϊωάννου». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  6. ↑ «Κόμιξ, ομοφυλοφυλία και αναρχία στα 80s: οι προβοκάτσιες του Σπάιντερμαν και οι ερωτικές προκηρύξεις του Δημήτρη Παπαιωάννου [Παπαδόπουλος Αλέξανδρος, www.lifo.gr, 20/11/2011] - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ εκτός GC». GreekComics. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ «Κόμιξ, ομοφυλοφυλία και αναρχία στα 80s: οι προβοκάτσιες του Σπάιντερμαν και οι ερωτικές προκηρύξεις του Δημήτρη Παπαιωάννου». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  8. ↑ «The influence of Martha graham: My opinion of Martha». yixinj7.blogspot.de. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 «Δημήτρης Παπαϊωάννου». www.oneman.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  10. ↑ «Συναντήσαμε την Αγγελική Στελλάτου | VICE | Greece». VICE. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  11. ↑ «Δύο - Παπαϊωάννου Δημήτρης». www.dancetheater.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «Πρεμιέρα για τη νέα Μήδεια του Παπαϊωάννου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  13. ↑ «Ενός λεπτού σιγή | openarchives.gr». www.openarchives.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  14. ↑ «Δύο απελευθερωμένες έξοχες παραστάσεις: \"Ρομαντισμός\" του\nΜ. Μαρμαρινού, \"Δράκουλας\" του Δ. Παπαϊωάννου | openarchives.gr». www.openarchives.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  15. ↑ «tovima.gr - Δημήτρης Παπαϊωάννου». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  16. ↑ Epochi, rizospastis.gr | Synchroni. «rizospastis.gr - «Για πάντα» με την «Ομάδα Εδάφους»». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  17. ↑ «Composers - Γιώργος Κουμεντάκης». composers.musicportal.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  18. ↑ «Χαρτογράφηση Ομάδων Χορού» (PDF). Theatronet. 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Απριλίου 2017. 
  19. ↑ «tovima.gr - Η «Ελένη» επιστρέφει στο Μέγαρο». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  20. ↑ «Εικόνες Google». images.google.de. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  21. ↑ Epochi, rizospastis.gr | Synchroni. «rizospastis.gr - Ανατέθηκε ο σχεδιασμός της τελετής έναρξης». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  22. ↑ «World's Most Ambitious Opening Ceremony Heralds Start of Athens Olympics». FinanzNachrichten.de. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  23. ↑ Worldwide, Jack Morton. «Jack Morton Worldwide Wins 2004 Olympic Ceremonies». www.prnewswire.com. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 Worldwide, Jack Morton. «World's Most Ambitious Opening Ceremony Heralds Start of Athens Olympics». www.prnewswire.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  25. ↑ «Athens Olympics Watched by 4 Billion People | Fox News». Fox News (στα Αγγλικά). 12 Οκτωβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  26. ↑ 26,0 26,1 «Δημήτρης Παπαϊωάννου: Still Αlive». popaganda.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  27. ↑ Interactive, Pegasus. «40 παραστάσεις για το». tff.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  28. ↑ «tovima.gr - 2 χ δύο». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  29. ↑ 29,0 29,1 «Συνέντευξη: Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου μιλάει στο www.tospirto.net». toSpirto.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  30. ↑ ««Παλλάς», το νέο έργο Δημήτρη Παπαϊωάννου: ΜΕΣΑ - Από σήμερα, κι εμείς..., Της Ελενης Μπιστικα | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  31. ↑ «Ελευθερία ΝτεκώAristotle University of Thessaloniki – Faculty of Fine Arts – School of Drama». Aristotle University of Thessaloniki - Faculty of Fine Arts - School of Drama (στα Αγγλικά). Αρχει��θετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  32. ↑ Ντίνα Δασκαλοπούλου; Λύο Καλοβυρνάς (Οκτώβριος / Νοέμβριος 2004). «Δημήτρης Παπαϊωάννου». 10%. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-10-04. https://web.archive.org/web/20081004064736/http://www.10percent.gr/old/issues/200410/01.html. Ανακτήθηκε στις 2008-10-15. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Δημήτρης_Παπαϊωάννου&oldid=10763233"