Γαλλικός αποικισμός της Αμερικής

Ο Γαλλικός αποικισμός της Αμερικής ξεκίνησε τον 16^ο αιώνα και συνεχίστηκε τους επόμενους αιώνες, όταν η Γαλλία διαχειριζόταν μια αποικιακή αυτοκρατορία στο Δυτικό Ημισφαίριο. Η Γαλλία ίδρυσε αποικίες σε μεγάλο μέρος της ανατολικής και κεντρικής Βόρειας Αμερικής, σε μια σειρά από νησιά της Καραϊβικής, αλλά και στη Νότια Αμερική. Οι περισσότερες αποικίες αναπτύχθηκαν με σκοπό την εξαγωγή προϊόντων, όπως ψάρια, ζάχαρη και γούνες. Έτσι, δημιουργήθηκαν σημαντικά φρούρια και εγκαταστάσεις, από τα οποία σήμερα προέρχονται οι πόλεις Κεμπέκ και Μόντρεαλ στον Καναδά, Ντιτρόιτ, Σεντ Λούις και Νέα Ορλεάνη στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Πορτ-ο-Πρενς στην Αϊτή, το Καγιέν στη Γαλλική Γουιάνα, το Σάο Λουίς στη Βραζιλία και άλλες σημαντικές πόλεις.

Οι Γάλλοι πρωτοπήγαν στο Νέο Κόσμο ως εξερευνητές, αναζητώντας πλούτο, αλλά και μια διαδρομή προς τον Ειρηνικό Ωκεανό. Εντατική εξερεύνηση της Βόρειας Αμερικής ξεκίνησε υπό την βασιλεία του Φραγκίσκου Α΄, Βασιλιά της Γαλλίας. Κατά το 1524 ο Φραγκίσκος έστειλε τον Ιταλό Τζοβάνι ντα Βερρατσάνο για να εξερευνήσει την περιοχή μεταξύ της Φλόριντα και του νησιού Νέα Γη για αναζήτηση της διαδρομής προς τον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο Βερρατσάνο έδωσε τα ονόματα Φρανσέσκα και Νέα Γαλλία σε αυτήν την περιοχή, η οποία εκτεινόταν μεταξύ των εδαφών της Νέας Ισπανίας και της βρετανικής Νέας Γης, προωθώντας έτσι τα γαλλικά συμφέροντα εκεί.^[1][2][3][4]

Το 1534 ο Φραγκίσκος Α΄ της Γαλλίας έστειλε τον Ζακ Καρτιέ, για το πρώτο από τα τρία συνολικά ταξίδια του, για να εξερευνήσει την ακτή της Νέας Γης και τον ποταμό Άγιο Λαυρέντιο. Ο Καρτιέ τοποθέτησε ένα σταυρό στην ακτή της Χερσονήσου Γκασπέ ιδρύοντας έτσι τη Νέα Γαλλία. Στη συνέχεια οι Γάλλοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν διάφορες αποικίες σε σημεία της Βόρειας Αμερικής, κάτι που δεν το πέτυχαν, λόγω των καιρικών συνθηκών, των ασθενειών, αλλά και των συγκρούσεων με άλλες ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις. Το 1541 ο Καρτιέ προσπάθησε να δημιουργήσει την πρώτη μόνιμη ευρωπαϊκή εγκατάσταση στη Βόρεια Αμερική στο Καπ-Ρουζ του Κεμπέκ με 400 εποίκους, αλλά ο οικισμός εγκαταλείφθηκε το επόμενο έτος εξαιτίας της κακοκαιρίας και των επιθέσεων άλλων εθνών. Μια μικρή ομάδα Γάλλων στρατιωτών παρέμεινε στο Πάρις Άιλαντ το 1562 για να κατασκευάσει το Τσάρλσφορτ, το οποίο εγκατέλειψαν μετά από ένα χρόνο, όταν έπαψαν να λαμβάνουν προμήθειες από τη Γαλλία. Το 1564 ιδρύθηκε το Φορτ Καρολίν στο σημερινό Τζάκσονβιλ της Φλόριντα, όμως ένα χρόνο μετά καταστράφηκε από τους Ισπανούς του Αγίου Αυγουστίνου. Μια προσπάθεια, το 1598, να εγκατασταθούν κατάδικοι στο Νησί Σέιμπλ, έξω από τις ακτές της Νέας Σκωτίας, απέτυχε μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Το 1599 ιδρύθηκε μια εμπορική εγκατάσταση αποτελούμενη από 16 άτομα στο Ταντουσάκ του Κεμπέκ, από την οποία επέζησαν μόνο πέντε άνδρες τον πρώτο χειμώνα. Το 1604 έγινε προσπάθεια για αποικισμό του νησιού Σαιντ Κρουά του σημερινού Μέιν, όμως η αποικία έπεσε θύμα ασθενειών, πιθανότατα από σκορβούτου. Το επόμενο έτος η αποικία μεταφέρθηκε στο Πορτ-Ρουαγιάλ της Νέας Σκωτίας. Αργότερα, όμως, ο Σαμουέλ ντε Σαμπλαίν θα ιδρύσει επιτυχώς την Πόλη του Κεμπέκ το 1608 και το Μόντρεαλ το 1611, ενώ θα προχωρήσει σε εξερεύνηση των Μεγάλων Λιμνών. Σε 1634 ο Ζαν Νικολέ θα ιδρύσει το Λα Μπε ντε Πιουάντ (σημερινό Γκριν Μπέι (Ουισκόνσιν), μια εγκατάσταση από τις παλαιότερες των Ευρωπαίων στην Αμερική. Οι Λουί Ζολιέ και Ζακ Μαρκέτ θα ιδρύσουν το Σολτ Σεντ Μαρί (1668), το Σεντ Ίγκνας (1671), ενώ θα εξερευνήσουν τον Ποταμό Μισσισσιππή. Στο τέλος του 17^ου αιώνα ο Ρενέ-Ρομπέρ Καβαλιέ θα εγκαθιδρύσει ένα δίκτυο φρουρίων εκτεινόμενα από τον Κόλπο του Μεξικού μέχρι τις Μεγάλες Λίμνες και τον Ποταμό Άγιο Λαυρέντιο. To 1685 ιδρύθηκε η αποικία Φορτ Σαιντ Λούις στο Τέξας, η οποία λίγα χρόνια αργότερα θα εγκαταλειφθεί. Ο Αντουάν ντε λα Μοτ ιδρύει το 1701 το Ντιτρόιτ, ενώ λίγα χρόνια αργότερα το 1718 ο Ζαν-Μπαπτίστ Λε Μουάν ιδρύει τη Νέα Ορλεάνη. Το 1719 ο Πιερ Λε Μουάν θα ιδρύσει το Μπατόν Ρουζ.^{[5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16]}

Οι Γάλλοι ήταν πρόθυμοι να εξερευνήσουν τη Βόρεια Αμερική, αλλά η Νέα Γαλλία παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αραιοκατοικημένη. Λόγω της έλλειψης γυναικών, οι επιγαμίες μεταξύ Γάλλων και Ινδιάνων ήταν συχνές, κάτι που προκάλεσε ανάπτυξη στους ιθαγενείς Μετί του Καναδά και μια ειρηνική, στο μεγαλύτερο μέρος της, συμβίωση μεταξύ των δύο ομάδων. Για να ενισχύσει τον Γαλλικό πληθυσμού της Γαλλίας, ο Καρδινάλιος Ρισελιέ εξέδωσε ένα διάταγμα το 1627 που ανέφερε ότι οι Ινδιάνοι που είχαν προσεταιριστεί τον Καθολικισμό θα θεωρούνταν ως εκ φύσεως Γάλλοι. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ προσπάθησε επίσης να αυξηθεί ο πληθυσμός με την αποστολή περίπου 800 νεαρών γυναικών, που ονομάστηκαν Κόρες του Βασιλιά. Ωστόσο, η χαμηλή πυκνότητα του πληθυσμού στη Νέα Γαλλία παρέμεινε ένα πολύ επίμονο πρόβλημα. Στις αρχές του Γαλλοινδιακού Πολέμου (1754-1763) ο βρετανικός πληθυσμός της Βόρειας Αμερικής ξεπερνούσε τον γαλλικό σε ποσοστό 20 προς 1.^{[17][18] [19][20]}

Ο τελευταίος Γαλλοϊνδιανικός Πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα την διάλυση της Νέας Γαλλίας, με τον Καναδά να πηγαίνει στα χέρια της Βρετανίας και τη Λουιζιάνα στην Ισπανία. Μόνο τα νησιά Σαιν Πιερ και Μικελόν παρέμειναν στον έλεγχο της Γαλλίας, η οποία τα κατέχει έως σήμερα ως υπερπόντια κτήση της. Το 1802 η Ισπανία επέστρεψε τη Λουιζιάνα στη Γαλλία, όμως ο Ναπολέων θα την πουλήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, δύο χρόνια αργότερα, το 1804.^[21]

Μια σημαντική γαλλική εγκατάσταση ιδρύθηκε το 1664 στο νησί της Ισπανιόλα, με την ίδρυση της αποικίας του Σαιν Ντομίνγκ στο δυτικό μέρος του. Το επονομαζόμενο Μαργαριτάρι των Αντιλλών έγινε η πλουσιότερη αποικία στην Καραϊβική πριν από την εξέγερση των σκλάβων το 1791, η οποία οδήγησε στην Αϊτινή Επανάσταση και την ελευθερία των σκλάβων της αποικίας. Το 1804 η αποικία απέκτησε πλήρη ανεξαρτησία από τη Γαλλία, με την ονομασία Αυτοκρατορία της Αϊτής. Η Γαλλία απέκτησε τον έλεγχο του ανατολικού τμήματος του νησιού της Ισπανόλας για μόνο ένα σύντομο χρονικό διάστημα.^[22][23]

Κατά τη διάρκεια του 17^ου και 18^ου αιώνα η Γαλλία κυβερνούσε το μεγαλύτερο μέρος των Μικρών Αντίλλων. Τα νησιά που τέθηκαν υπό γαλλική κυριαρχία κατά τη διάρκεια ή σε μέρος αυτής της περιόδου ήταν η Δομινίκα, η Γρενάδα, η Γουαδελούπη, η Μαρί-Γκαλάντ, η Μαρτινίκα, ο Άγιος Βαρθολομαίος, ο Άγιος Σταυρός, ο Άγιος Χριστόφορος, η Αγία Λουκία, ο Άγιος Μαρτίνος, ο Άγιος Βικέντιος και το Τομπάγκο. Ο έλεγχος πολλών από αυτά τα νησιά διεκδικήθηκε από τη Βρετανία και την Ολλανδία. Μάλιστα στην περίπτωση του Αγίου Μαρτίνου η Γαλλία και η Ολλανδία διαμοίρασαν το νησί σε δύο μέρη, μια κατάσταση η οποία παραμένει έτσι έως και σήμερα. Η Μεγάλη Βρετανία, κατά τη διάρκεια του Επταετή Πολέμου και των Ναπολεόντειων Πολέμων, κατέλαβε μερικά από τα νησιά της Γαλλίας. Έτσι, μετά το πέρας των συγκρύσεων η Γαλλία διατηρούσε τον έλεγχο της Γουαδελούπης, της Μαρτινίκας, της Μαρί-Γκαλάντ, του Αγίου Βαρθολομαίου και το μέρος της στον Άγιο Μαρτίνο. Όλα αυτά τα νησιά παραμένουν μέρος της Γαλλίας μέχρι και σήμερα ως υπερπόντιες κτήσεις της.^[24][25]

Από το 1555 ως το 1567 Γάλλοι Ουγενότοι, υπό την ηγεσία του αντιναυάρχου Νικολά Ντουράντ ντε Βιλεγκανιόν, έκαναν μια προσπάθεια για εγκαθλιδρυση αποικίας στην Γαλλική Ανταρκτική (στη σημερινή Βραζιλία, όμως εκδιώχθηκαν. Μια δεύτερη προσπάθεια για την ίδρυση της Ισημερινής Γαλλίας στην περιοχή του σημερινού Σάο Λουίς της Βραζιλίας απέτυχε.^[26][27][28]

Το 1604 αποικίστηκε η Γαλλική Γουιάνα, αν και οι πρώτοι άποικοί της την εγκατέλειψαν μετά από εχθροπραξίες με τους ιθαγενείς πληθυσμούς, αλλά και εξαιτίας των ασθενειών. Το 1643 θα ιδρυθεί η αποικία του Καγιέν, η οποία θα εγκαταλειφθεί σύντομα. Τη δεκαετία του 1660, όμως, επανιδρύθηκε. Πέρα από ορισμένα σύντομα διαστήματα αγγλικής και ολλανδικής κατοχής τον 17^ο αιώνα, η Γουιάνα παραμείνει υπό γαλλική κυριαρχία μέχρι σήμερα. Από το 1851 ως το 1951, κοντά στις ακτές της Γαλλικής Γουιάνας, λειτουργουσε στη Νήσο του Διαβόλου μια περιβόητη φυλακή καταδίκων. Από το 1946 η Γαλλική Γουιάνα αποτελεί υπερπόντια κτήση της Γαλλίας.^[29][30][31]

Το 1860 ένας Γάλλος τυχοδιώκτης ο Ορελί Αντουάν ντε Τουνέν αυτοανακηρύχθηκε Βασιλιάς του Βασιλείου της Αραουκανίας και της Παταγονίας. Αυτή του η πράξη δεν έγινε αποδεκτή από τις διεθνείς δυνάμεις, ενώ η Χιλή και η Αργεντινή πήραν τον έλεγχο των περιοχών του, αντιμετωπίζοντάς τον ως παράφρων.^[32]

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα French colonization of the Americas στο Wikimedia Commons