Ασία

Συντεταγμένες: 46°17′00″N 86°40′00″E / 46.2833°N 86.6667°E / 46.2833; 86.6667

Ασία

Έκταση	44.579.000 τ. χλμ.[1]
Πληθυσμός	4.806.898.000[2]
Πυκνότητα	107,8/τ. χλμ.
Χώρες	48 μέλη του Ο.Η.Ε. και 6 άλλες χώρες
Εξαρτώμενα εδάφη	Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας Βρετανικό Έδαφος Ινδικού Ωκεανού Νήσος των Χριστουγέννων Νησιά Κόκος Χονγκ Κονγκ Μακάου
Κράτη με περιορισμένη αναγνώριση	Αμπχαζία Ναγκόρνο - Καραμπάχ Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου Νότια Οσσετία
Ζώνες ώρας	Από UTC+02:00 έως UTC+12:00
Internet TLD	.asia
Μεγαλύτερες Πόλεις	Τόκιο Σεούλ Μουμπάι Ντάκα Δελχί Καράτσι Τζακάρτα Οσάκα Σαγκάη Μανίλα Χονγκ Κονγκ Τεχεράνη Τσιταγκόνγκ Ντόχα Πεκίνο Ριάντ Κουανγκτσόου Ταϊπέι Μπανγκόκ Σιγκαπούρη Κουάλα Λουμπούρ Χο Τσι Μιν Ντουμπάι

Η Ασία είναι η μεγαλύτερη από τις έξι ηπείρους της Γης. Καταλαμβάνει έκταση 43,82 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή καταλαμβάνει περίπου το 8,7% της συνολικής επιφάνειας του πλανήτη και το 30% της στεριάς. Είναι επίσης η ήπειρος με τους περισσότερους κατοίκους, με πληθυσμό περίπου το 58,9% του παγκόσμιου πληθυσμού (σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών για το 2024 ο πληθυσμός της εκτιμάται σε 4.806.898.000 κατοίκους.)^[2] Στα δυτικά είναι ενωμένη με την ευρωπαϊκή χερσόνησο. Τα φυσικά σύνορα με την Ευρώπη είναι τα Ουράλια όρη, η Κασπία θάλασσα, ο Καύκασος, η Μαύρη θάλασσα και ο Ελλήσποντος. Από την Αφρική η Ασία χωρίζεται με τη διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά θάλασσα. Στα νότια βρέχεται από τον Ινδικό ωκεανό, στα ανατολικά από τον Ειρηνικό ωκεανό, ενώ ο Βερίγγειος πορθμός τη χωρίζει από την Αμερικανική ήπειρο και συγκεκριμένα από την Αλάσκα. Στα βόρεια βρέχεται από τον Αρκτικό ωκεανό.

Η Ασία είναι η ήπειρος με τα περισσότερα νησιά και τις περισσότερες χερσονήσους. Συγκεκριμένα, από τη συνολική επιφάνεια της Ασίας, τα 2.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα καταλαμβάνουν τα νησιά, ενώ οι χερσόνησοι καταλαμβάνουν έκταση μεγαλύτερη από οκτώ εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στη μεγάλη ασιατική ήπειρο κυριαρχούν τα υψίπεδα που καταλαμβάνουν τα 75% περίπου της επιφάνειάς της. Οι μεγαλύτερες και ψηλότερες εδαφικές εξάρσεις συνθέτουν δύο ζώνες, μία που προχωρά κατά μήκος του γεωγραφικού πλάτους και η άλλη που αρχίζει από τα ΝΔ και προχωρά προς τα ΒΑ. Η πρώτη ζώνη αποτελείται από δύο λωρίδες οροσειρών, τη βόρεια και τη νότια. Στις κυριότερες οροσειρές της βόρειας ζώνης ανήκουν εκείνες του Πόντου, του Ελμπρούς, της Τουρκαρμενίας Χαρασάν, του Ινδοκούς (Hindu Kush) οροσειρά του Αφγανιστάν που εκτείνεται ΝΔ επί 800 χιλιόμετρα, του Κουέν-Λουν (Κούνλουν) και του Νανσάν. Οι κυριότερες οροσειρές της νότιας λωρίδας είναι: Ταύρος, Ζαγρός (Πατόκ), Μεκράν, όρη Σουλεϊμάν, Καρακορούμ (Kara Kum), Ιμαλάια, Υπεριμαλάια και τέλος τα όρη του Αρακάν.

Οι βόρειες και οι νότιες οροσειρές πλησιάζουν μεταξύ τους και σχηματίζουν διάφορα οροπέδια, όπως της Αρμενίας, του Πακιστάν και το ανατολικό τμήμα του Θιβέτ. Το ύψος των οροπεδίων της Αρμενίας και του Πακιστάν ξεπερνά τα 3.000 μέτρα, ενώ στο οροπέδιο του Θιβέτ μερικά φτάνουν και τα 6.000 - 7.000 μέτρα.

Στο κέντρο της κατά πλάτος ζώνης βρίσκονται και οι ψηλότερες βουνοκορφές της Ασίας αλλά και ολόκληρης της Γης. Πρόκειται για την κορυφή Τσομολούγκμα των Ιμαλαΐων με 8.848 μέτρα και η Τσονγκόρη του Καρακορούμ που έχει ύψος 8.611 μέτρα. Η κορυφή Τσομολούγκμα είναι γνωστή σαν κορυφή του Έβερεστ.

Εκτός όμως από τις δύο αυτές κορυφές υπάρχουν και πολλές άλλες που ξεπερνούν τα 8.000 μέτρα ύψος. Η διαγώνια ζώνη υψωμάτων αποτελείται από πάρα πολλές οροσειρές και οροπέδια. Σαν τα κυριότερα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα παρακάτω: τα βουνά Τιεν Σαν, Αλτάι και Σαγιάν, οι οροσειρές στις δύο πλευρές της Βαϊκάλης η οροσειρά Στανοβόι, τα οροπέδια του Οχότσκ - Κολυμά του Αναντύρ, καθώς και πολλές άλλες. Οι κορυφές αυτές χαμηλώνουν σταδιακά από τα ΝΔ προς τα ΒΔ, και συγκεκριμένα από την κορυφή Νίκη του Τιαν - Σαν, που έχει ύψος πάνω από 7.000 μέτρα, φτάνοντας μέχρι τα 2.000 μέτρα και λιγότερο ακόμα στην οροσειρά του Τσέρσκοβο.

Σύμφωνα με τους γεωλόγους, τα βουνά που βρίσκονται στην κεντρική Ασία δημιουργήθηκαν από την πίεση που προκαλούν με την αντίθετη κίνηση που κάνουν το νότιο και το βόρειο τμήμα της Ασίας. Το νότιο τμήμα κινείται προς τα βόρεια, ενώ το βόρειο μένει σχεδόν σταθερό ή κινείται ελάχιστα προς τα νότια. Η υπόθεση αυτή επαληθεύτηκε τα τελευταία χρόνια, όταν οι επιστήμονες μπόρεσαν να κάνουν ακριβείς μετρήσεις με τη βοήθεια των τεχνητών δορυφόρων. Οι μετρήσεις απέδειξαν ότι η χερσόνησος της Ινδίας μετακινείται κάθε χρόνο μερικά εκατοστά προς τα βόρεια και ωθείται κάτω από τον όγκο των Ιμαλαΐων, με αποτέλεσμα τα βουνά αυτά κάθε χρόνο να ανυψώνονται μερικά εκατοστά.

Η μορφολογική διάταξη των βουνών και των οροσειρών της Ασίας έχει ως αποτέλεσμα να κατευθύνονται οι περισσότεροι ποταμοί της και να χύνονται στον Αρκτικό ωκεανό ή να χύνονται στον Ειρηνικό ωκεανό, ενώ στη Μεσόγειο θάλασσα χύνεται μόνο το 2% από το συνολικό νερό που εκβάλουν οι ποταμοί της Ασίας στη θάλασσα. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της Ασίας είναι ότι υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις που δεν έχουν διέξοδο προς τη θάλασσα, με αποτέλεσμα τα νερά των πηγών και της βροχής να παραμένουν εκεί και να σχηματίζουν τεράστιες λίμνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η λίμνη Αράλη, στην οποία χύνονται τα ποτάμια Συρ Ντάρια και Αμού Ντάρια, ενώ υπάρχουν άλλα ποτάμια, όπως ο Ταρίμ, που χάνεται στην έρημο του Τάκλα Μακάν. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της Ασίας είναι ότι υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις, περίπου 10 εκατομμύρια τετραγωνικά χλμ., που δεν υπάρχουν καθόλου νερά επιφανείας, (όπως αλλιώς λέγονται οι λίμνες και τα ποτάμια), επειδή στις περιοχές αυτές επικρατεί υπερβολική ξηρασία. Οι ζώνες αυτές έχουν την ειδική ονομασία "αρροϊκές ζώνες".

Στον Αρκτικό ωκεανό χύνονται τρεις από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ασίας, ο Ομπ που έχει μήκος 5.410 χιλιόμετρα, ο Γενισέι με μήκος 4.092 χιλιομ. και ο Λένας που έχει μήκος 4.400 χιλιόμετρα. Και τα τρία αυτά ποτάμια πηγάζουν από τη βόρεια πλευρά του ορεινού όγκου των Ιμαλαΐων. Και τα τρία παγώνουν τον χειμώνα. Την άνοιξη προκαλούν τεράστιες πλημμύρες και αυτό γιατί αρχίζουν να λιώνουν τα χιόνια και οι πάγοι από τα νότια προς τα βόρεια. Το αποτέλεσμα είναι τα νερά να μη βρίσκουν διέξοδο προς τον Αρκτικό ωκεανό και να πλημμυρίζουν τεράστιες εκτάσεις. Άλλος μεγάλος ποταμός που παγώνει τον χειμώνα είναι ο Αμούρ που χύνεται στο βόρειο τμήμα του Ειρηνικού ωκεανού. Πιο νότια υπάρχουν δύο κινέζικα ποτάμια, ο Κίτρινος ποταμός (Χουάνγκ Χε), που έχει μήκος 4.485 χλμ. και ο Γιανγκτσέ που έχει μήκος 5.800 χλμ. και είναι σε μήκος το μεγαλύτερο ποτάμι της Ασίας.

Η σημασία και των δύο αυτών ποταμιών είναι τεράστια για πολλά εκατομμύρια ανθρώπων, όχι μόνο γιατί επιτρέπουν την επικοινωνία ανάμεσα σε διάφορες περιοχές (είναι και τα δύο ποτάμια πλωτά σε μεγάλο μήκος), αλλά γιατί με τα νερά και τη λάσπη που μεταφέρουν κάθε χρόνο από τα βουνά που πηγάζουν κάνουν τεράστιες εκτάσεις πλούσιες και αποδοτικές στην καλλιέργεια.

Στο νότιο Ειρηνικό τέλος εκβάλλει ο Μεκόνγκ που διασχίζει το Βιετνάμ και είναι πολύ γνωστός από τον πόλεμο του Βιετνάμ και από τις άγριες μάχες που γίνονταν κάθε τόσο στις όχθες του. Στον Ινδικό ωκεανό εκβάλλουν τρία ποτάμια, ο Ινδός, ο Γάγγης και ο Βραχμαπούτρας. Στον Περσικό κόλπο, που βρίσκεται και αυτός στον Ινδικό ωκεανό, χύνονται τα ποτάμια Τίγρης και Ευφράτης. Άλλες λίμνες της Ασίας είναι η Βαϊκάλη, η Μπαλκάς και η Νεκρή θάλασσα, που είναι περισσότερο γνωστή από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Στην κεντρική και ορεινή Ασία υπάρχουν εκατοντάδες μικρές λίμνες.

Ο μεγαλύτερος όγκος της Ασίας βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο της Γης και αρχίζει από τον ισημερινό και τελειώνει σχεδόν στον βόρειο πόλο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν στην Ασία όλων των ειδών τα κλίματα. Η Ασία είναι δυνατό να χωριστεί σε τέσσερις διακριτές ζώνες: στην αρκτική, στην εύκρατη, στην τροπική και στην ισημερινή. Στη Σιβηρία, που ανήκει στην αρκτική ζώνη, η μέση θερμοκρασία τον Ιανουάριο είναι 20 °C κάτω από το μηδέν, ενώ στην τροπική ζώνη 20-25 °C πάνω από το μηδέν. Στη Σιβηρία βρίσκεται ένα από πιο ψυχρά μέρη της Γης,^[3] όπου έχει σημειωθεί θερμοκρασία -67.7 °C (Το πιο κρύο μέρος της Γης είναι η Ανταρκτική που θερμοκρασία έχει πέσει στους -93,2 °C) ενώ η υψηλότερη που σημειώθηκε ποτέ στην ήπειρο είναι +55 °C στη Σαουδική Αραβία (με εξαίρεση την έρημο Γκόμπι που καθημερινά φτάνει πάνω από +58 °C).

Ανάλογα με το κλίμα και τη μορφολογία του εδάφους εξαρτώνται και οι βροχές που πέφτουν σε ένα τόπο. Οι βροχές επίσης εξαρτώνται και από την κατεύθυνση που έχει ο αέρας το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου. Οι περισσότερες βροχές πέφτουν στη νότια πλευρά των Ιμαλαΐων, όπου έχει σημειωθεί και το παγκόσμιο ρεκόρ βροχοπτώσεων. Το ρεκόρ αυτό σημειώθηκε στην περιοχή Τσαραπουντζί και ήταν 12.000 χιλιοστά, δηλαδή 12 μέτρα. Στα βόρεια μέρη της Σιβηρίας, καθώς και στο εσωτερικό της περιοχής αυτής το σύνολο των βροχών δεν ξεπερνά τα 300 χιλιοστά, ενώ στην ανατολική και νότια πλευρά της ηπείρου πέφτουν κατά μέσο όρο 2.000 - 3.000 χιλιοστά βροχές τον χρόνο. Υπάρχουν, όμως, και περιοχές, όπου δεν σημειώνονται βροχές για μερικά χρόνια.

Η Ασία εκτείνεται σε τρεις κλιματικές ζώνες: την τροπική, τη Βόρεια πολική και τη Βόρεια εύκρατη Ζώνη η οποία περιλαμβάνει τις περισσότερες χώρες της Ασίας.

Στις βόρειες ακτές, στις ακτές δηλ. της Σιβηρίας, προς τον Αρκτικό ωκεανό, εκτείνεται η ζώνη της τούνδρας. Η ζώνη αυτή το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου είναι σκεπασμένη με χιόνια και πάγους. Στη ζώνη αυτή φυτρώνουν μερικά είδη από λειχήνες, που αποτελούν και τη μοναδική βλάστησή της. Στα νότια της τούντρας αρχίζει η περιοχή των μεγάλων δασών του βορρά. Στην αρχή της περιοχής αυτής συναντά κανείς αραιά μερικές σημύδες που είναι πραγματικοί νάνοι. Όσο, όμως, προχωρούμε προς τα νότια, τόσο και συναντιούνται όλο και περισσότερα και μεγαλύτερα δένδρα, ώσπου αρχίζουν πια τα μεγάλα και ατέλειωτα δάση. Τα δάση αυτά αρχίζουν στα δυτικά από τα Ουράλια και φτάνουν μέχρι τον Ειρηνικό ωκεανό στα ανατολικά. Το υποαρκτικό αυτό δάσος ονομάζεται τάιγκα και αποτελείται κυρίως από λεύκες, έλατα, πεύκα και άλλα δέντρα που αντέχουν στα μεγάλα κρύα. Μετά την τάιγκα, και προς τα νότια, αρχίζει το δάσος της εύκρατης ζώνης, ακόμη νοτιότερα το υποτροπικό δάσος και τέλος το δάσος των μουσώνων, χωρίς να υπάρχει μεταξύ τους καμιά διαχωριστική ζώνη. Υποτροπικό δάσος και δάσος των μουσώνων, συναντάμε από τις νότιες πλευρές των Ιμαλαΐων και προς τα κάτω.

Το εσωτερικό της Ασίας παρουσιάζει ελαφρά διαφορετική χλωρίδα, η οποία υπολογίζεται ανάλογα με το ύψος και όχι ανάλογα με το γεωγραφικό μήκος. Έτσι, στην κεντρική Ασία συναντάμε χλωρίδα που ανταποκρίνεται στις αρκτικές περιοχές. Τέλος υπάρχει μία περιοχή μεταξύ της Κίνας, του Θιβέτ και της χερσονήσου της Ινδοκίνας που χαρακτηρίζεται ιδανικό κλίμα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων στην περιοχή αυτή πρέπει να επικρατεί η διαρκής άνοιξη. Η περιοχή δεν έχει ακόμη εξερευνηθεί, εκτιμάται όμως ότι θα υπάρχουν εκεί διάφορα είδη φυτών τελείως άγνωστα ακόμη στον άνθρωπο, όπως επίσης υπολογίζεται ότι πρέπει να έχουν διασωθεί μερικά είδη φυτών που θεωρούνται από πολλές χιλιάδες χρόνια ότι έχουν εξαφανιστεί. Η περιοχή αυτή παρουσιάζει πολλές δυσκολίες να εξερευνηθεί, τώρα όμως που επικρατεί ειρήνη μπορούν να ξεπεραστούν.

Στη ζ��νη της τούντρας ζουν ζώα που χαρακτηρίζουν τις αρκτικές περιοχές, όπως π.χ. η πολική αρκούδα, η φώκια, η πολική αλεπού, ο πολικός λαγός και το πιο χαρακτηριστικό ζώο του βόρειου πολικού κύκλου, ο τάρανδος, που είναι συγχρόνως και κατοικίδιο ζώο. Στην τάιγκα ζουν η καφέ αρκούδα, ο λύκος, το ελάφι, αλλά και πολλά μικρά ζώα με πολύτιμες γούνες. Οι στέπες και οι έρημοι της Ασίας έχουν την ίδια σχεδόν πανίδα με τις αντίστοιχες περιοχές της Αφρικής. Συναντώνται τίγρεις, και ιδιαίτερα η περίφημη τίγρης της Σιβηρίας που θεωρείται η πιο μεγάλη και η πιο μεγαλοπρεπής, καθώς και ελάφια, αντιλόπες, καμήλες που σε μερικές περιοχές εξακολουθούν να ζουν σε άγρια κατάσταση. Στις περιοχές των μουσώνων συναντώνται ρινόκεροι, τίγρεις της Βεγγάλης, ασιατικοί ελέφαντες και διάφορα ελαφοειδή. Στα δάση της Ινδίας και στα νησιά της Ινδονησίας ζουν διάφορα είδη πιθήκων, στη Βόρνεο και τη Σουμάτρα ζει ο ουραγκοτάγκος που κινδυνεύει να εξαφανιστεί από τη γη και προστατεύεται με ειδική νομοθεσία. Ζουν επίσης και διάφορα ερπετά, όπως βόες, πύθωνες, κόμπρες κλπ., διάφορα είδη κροκόδειλων και το σπάνιο προϊστορικό είδος των ερπετών οι Βαράνοι, που υπάρχουν σε ένα και μοναδικό νησί, στο Κομόντο.

Στην Ασία η παρουσία του ανθρώπου αρχίζει από πολύ παλιά από την εποχή ακόμη του Πλειστόκαινου. Τα λείψανα του Πιθηκάνθρωπου της Ιάβας και του Ανθρώπου του Πεκίνου είναι τα αρχαιότερα υποανθρώπινα και ανθρώπινα υπολείμματα που βρέθηκαν μέχρι σήμερα πάνω στην υδρόγειο. Μετά την περίοδο των παγετώνων εμφανίζεται στην Ασία μια φυλή αντίστοιχη με τη φυλή του Νεάντερταλ, που όμως εξαφανίστηκε και έδωσε τη θέση της σε άλλες φυλές πιο εξελιγμένες, που κατοικούν μέχρι και σήμερα. Οι φυλές αυτές διαιρούνται σε δυο μεγάλες ομάδες: την ευρωπίδα (άσπρη φυλή) και τη μογγολίδα (κίτρινη φυλή) που κατοικούν στις βόρειες περιοχές της ηπείρου ενώ στα νότια κατοικούν φυλές που έχουν πιο σκούρο χρώμα, ιδιαίτερα στην περιοχή των Ινδιών και στη Σρι Λάνκα (Κεϋλάνη). Στην περιοχή, όμως των Φιλιππίνων και στη Μαλαισία ζει η νέγρικη φυλή.

Ο πληθυσμός στην Ασία δεν είναι κατανεμημένος το ίδιο σε όλη την ήπειρο. Υπάρχουν περιοχές που είναι τελείως ακατοίκητες, όπως συμβαίνει σε πολλές περιοχές της Σιβηρίας και της κεντρικής Ασίας, καθώς επίσης και στην Αραβική χερσόνησο. Υπάρχουν τεράστιες περιοχές που η πυκνότητα των κατοίκων είναι μόλις ένας σε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο. Υπάρχουν όμως και περιοχές πάρα πολύ πυκνοκατοικημένες, ιδιαίτερα στις Ινδίες, την Κίνα, την Ιαπωνία και την Ινδονησία, που η πυκνότητα των κατοίκων είναι πάνω από 150 σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο. Στις χώρες αυτές υπάρχουν πολλές περιοχές καθαρά γεωργικές, όπου η πυκνότητα των κατοίκων υπερβαίνει τους 1.000 σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο. Η άνιση αυτή κατανομή του πληθυσμού δημιουργεί πάρα πολλά κοινωνικά προβλήματα, αλλά και προβλήματα διατροφής, υγείας κλπ.

Η Ασία είναι η πατρίδα των περισσότερων φυτών που καλλιεργούνται στον κόσμο. Στην παραγωγή ρυζιού είναι πρώτη στον κόσμο και παράγει το 90%, της παγκόσμιας παραγωγής. Το ρύζι άλλωστε αποτελεί και τη βασική πηγή διατροφής των ασιατών. Έχει επίσης τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο σε τσάι. Είναι σε όλο τον κόσμο γνωστή η ασυναγώνιστη ποιότητα του κινέζικου τσαγιού. Παράγει ακόμη γιούτα (φυτό), καουτσούκ, καπνό κλπ.

Η κτηνοτροφία στην Ασία θα μπορούσε να αποτελέσει έναν από τους πιο σημαντικούς παραγωγικούς πόρους. Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι υπάρχουν περίπου 300 εκατομμύρια αγελάδων, που σημαίνει ότι στην Ασία υπάρχουν τα 32% περίπου του συνόλου. των βοοειδών που εκτρέφονται στον κόσμο. Από αυτά τα 160 εκατομμύρια υπάρχουν στις Ινδίες. Στην Ασία εκτρέφονται τα 40% των χοιρινών που εκτρέφονται σε όλο του κόσμο, το 52% από τις κατσίκες, το 30% από τις καμήλες, το 98% από τα βουβάλια, το 21% των προβάτων και το 20% των αλόγων. Έτσι, ενώ πραγματικά υπάρχουν τεράστιοι αριθμοί ζώων, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν και πηγή εσόδων για τον πληθυσμό και πηγή διατροφής, μένουν, για θρησκευτικούς λόγους ανεκμετάλλευτα.

Αυτό που είναι από πολύ παλιά αναπτυγμένο στην Ασία είναι η σηροτροφία και ιδιαίτερα στην Κίνα που έχει παράδοση αρκετών χιλιάδων χρόνων. Άλλωστε από την Κίνα έφεραν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία οι χριστιανοί καλόγεροι το μυστικό της καλλιέργειας και της επεξεργασίας του μεταξιού. Σημαντικά αναπτυγμένη είναι και η αλιεία, ιδιαίτερα στα νησιά και στις νότιες και ανατολικές ακτές της ηπείρου. Μεγάλη οικονομική σημασία έχει η αλιεία για την Ιαπωνία, που κατέχει και τη δεύτερη θέση στον κόσμο στην παραγωγή αλιευτικών προϊόντων.

Η Ασία είναι από τις ηπείρους που διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο. Επειδή, όμως, δεν έχει καλά αναπτυγμένο το συγκοινωνιακό δίκτυο, δε γίνεται πάντα μεγάλη εκμετάλλευση. Στην Ασία και συγκεκριμένα στη Μαλαισία, την Ινδοκίνα, παράγονται τα 75% της παγκόσμιας παραγωγής κασσίτερου. Παράγονται επίσης στην Ασία το 30% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, καθώς και κάρβουνου. Υπάρχουν χρυσωρυχεία και αδαμαντωρυχεία, ενώ είναι τελείως άγνωστο τι ακόμη βρίσκετα�� στο υπέδαφός της και σε τι ποσότητες. Ως ήπειρος διαθέτει τεράστιες δυνατότητες για την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών παραγωγής ρεύματος που θα μπορούσαν να καλύψουν όχι μόνο τις ανάγκες των ασιατικών χωρών, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών. Αυτό άλλωστε γίνεται σήμερα στη Σιβηρία από όπου η Ρωσία εξασφαλίζει ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας για τις ανάγκες της βιομηχανίας της που βρίσκεται στην ευρωπαϊκή ζώνη της Ρωσίας.

Παρά τους τεράστιους γεωργικούς πόρους και τα ανεξάντλητα αποθέματα του υπεδάφους, που υπάρχουν στην Ασία, η ήπειρος είναι πολύ λίγο αναπτυγμένη και παρουσιάζει πολλές αντιθέσεις. Σημαντικά αναπτυγμένη είναι η Ιαπωνία, που διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στον κόσμο, το ασιατικό τμήμα της Ρωσίας (Σιβηρία), η Κίνα, η Βόρεια και Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και η Ινδία. Η Ιαπωνία ήταν σημαντική βιομηχανική δύναμη και πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα διεκδικεί την πρώτη θέση στον κόσμο στην κατασκευή μηχανημάτων ακριβείας στη ραδιοτεχνική και στα ναυπηγεία. Στην Ινδία, τέλος, παρά το γεγονός ότι έχει κάνει σημαντικά βήματα στον βιομηχανικό τομέα, η παραγωγή της δε φτάνει να καλύψει παρά ελάχιστες από τις ανάγκες που έχει η χώρα.

Στην Ασία υπάρχει ένα τεράστιο μωσαϊκό από φυλές, με ένα ακόμη μεγαλύτερο μωσαϊκό από γλώσσες. Συναντώνται όλα τα θρησκευτικά δόγματα που υπάρχουν. Τα βασικότερα θρησκευτικά - φιλοσοφικά ρεύματα στην Ασία είναι ο βουδισμός, ο ισλαμισμός, ο βραχμανισμός, ο ιουδαϊσμός, ο ζωροαστρισμός, ο ινδουισμός, ο κομφουκιανισμός, ο σιντοϊσμός, ο ταοϊσμός και ο χριστιανισμός. Καθένα από τα παραπάνω θρησκευτικοφιλοσοφικά ρεύματα έχει μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες μικρότερες αιρέσεις.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι η Ασία κατοικείται για χιλιάδες χρόνια και ότι έχει φιλοξενήσει αξιόλογους πληθυσμούς στο έδαφός της. Οι πρώτοι ιστορικοί πολιτισμοί τοποθετούνται σε μια εποχή τρεις χιλιάδες χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού. Τρία βασικά κέντρα πολιτισμού υπήρχαν στην Ασία. Το πρώτο κέντρο ήταν στην περιοχή της σημερινής Μεσοποταμίας και τοποθετείται χρονολογικά περίπου το 3.000 π.Χ. Στην περιοχή αυτή τους πρώτους πολιτισμούς τους δημιούργησαν οι Σουμέριοι. Την ίδια περίπου εποχή αναπτύσσεται ένας άλλος πολιτισμός στο δεύτερο κέντρο, στην περιοχή των σημερινών Ινδιών. Επίσης, την ίδια εποχή στην Κίνα, που θεωρείται το τρίτο κέντρο πολιτισμού της Ασίας, δημιουργείται η πρώτη κρατική κινέζικη οργάνωση με τη δυναστεία των Σιαγκ - Γιν.

Το κεντρικό τμήμα της Ασίας υπήρξε κατά πάσα πιθανότητα ο τόπος προέλευσης της Αρίας φυλής της οποίας ένα μέρος της έφτασε στον Γάγγη ποταμό και δημιούργησε τον βεδικό πολιτισμό, ενώ ένα άλλο μέρος έφτασε στην Ευρώπη. Ανάμεσα στους λαούς αυτούς που έφτασαν στην Ευρώπη είναι και οι Έλληνες. Στη συνέχεια, αξιόλογο πολιτισμό δημιούργησαν οι Άραβες, ενώ αργότερα οι Μογγόλοι με αρχηγό τον Τζένγκις Χαν δημιούργησαν τη μεγάλη Μογγολική αυτοκρατορία.

Χώρα	Πρωτεύουσα	Έκταση (τ.χλμ.)	Πληθυσμός	Πυκνότητα πληθυσμού (ανά τ.χλμ.)
Αζερμπαϊτζάν**	Μπακού	86.600	10.200.013	117,8
Ανατολικό Τιμόρ	Ντίλι	14.919	1.373.024	92,0
Αρμενία**	Γερεβάν	29.743	3.067.400	103,1
Αφγανιστάν	Καμπούλ	652.230	42.647.000	65,4
Βιετνάμ	Ανόι	331.690	100.300.000	302,4
Βόρεια Κορέα	Πιονγιάνγκ	120.538	26.499.000	219,8
Γεωργία**	Τιφλίδα	69.700	3.694.600	53,0
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα	Αμπού Ντάμπι	83.600	10.288.946	123,1
Ιαπωνία	Τόκιο	377.972	123.740.000	327,4
Ινδία	Νέο Δελχί	3.287.263	1.404.910.000	427,4
Ινδονησία	Τζακάρτα	1.904.569	281.603.800	147,9
Ιορδανία	Αμμάν	89.342	11.516.000	128,9
Ιράκ	Βαγδάτη	438.317	44.414.800	101,3
Ιράν	Τεχεράνη	1.648.195	84.055.000	51,0
Ισραήλ	Ιερουσαλήμ	20.770	10.003.000	481,6
Καζακστάν**	Αστανά	2.724.900	20.243.981	7,4
Καμπότζη	Πνομ Πεν	181.035	17.336.307	95,8
Κατάρ	Ντόχα	11.637	2.857.822	245,6
Κιργιστάν	Μπισκέκ	199.951	7.161.900	35,8
Κουβέιτ	Πόλη του Κουβέιτ	17.818	4.913.271	275,7
Κύπρος[4]**	Λευκωσία	9.251	920.700	99,5
Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας	Πεκίνο	9.596.961	1.409.670.000	146,9
Λάος	Βιεντιάν	236.800	7.546.000	31,9
Λίβανος	Βηρυτός	10.452	5.806.000	555,5
Μαλαισία	Κουάλα Λουμπούρ	329.847	34.112.400	103,4
Μαλδίβες	Μαλέ	298	382.751	1.284,4
Μιανμάρ	Νέπιντο	676.578	56.712.559	83,8
Μογγολία	Ουλάν Μπατόρ	1.564.116	3.504.741	2,2
Μπανγκλαντές	Ντάκα	147.570	172.920.000	1.171,8
Μπαχρέιν	Μανάμα	786,5	1.588.670	2.019,9
Μπουτάν	Τιμπού	38.394	777.224	20,2
Μπρουνέι	Μπαντάρ Σερί Μπεγκαβάν	5.765	450.500	78,1
Νεπάλ	Κατμαντού	147.181	29.164.578	198,2
Νότια Κορέα	Σεούλ	100.284	51.751.065	516,0
Ομάν	Μουσκάτ	309.500	5.252.608	17,0
Ουζμπεκιστάν	Τασκένδη	447.400	37.355.356	83,5
Πακιστάν	Ισλαμαμπάντ	796.095	241.499.431	303,4
Ρωσία[5]**	Μόσχα	17.098.242	146.150.800	8,5
Σαουδική Αραβία	Ριάντ	2.149.690	32.175.224	15,0
Σιγκαπούρη	Σιγκαπούρη	735,6	6.036.900	8.206,8
Σρι Λάνκα	Κότε (επίσημη) Κολόμπο (πρώην πρωτεύουσα, έχει κάποια κυβερνητικά γραφεία)	65.610	21.916.000	334,0
Συρία	Δαμασκός	185.180	24.673.000	133,2
Ταϊλάνδη	Μπανγκόκ	513.120	66.052.615	128,7
Τατζικιστάν	Ντουσαμπέ	143.100	10.277.100	71,8
Τουρκία**	Άγκυρα	783.562	85.372.377	109,0
Τουρκμενιστάν	Ασγκαμπάτ	488.100	7.057.841	14,5
Υεμένη	Σαναά	527.968	32.305.264	61,2
Φιλιππίνες	Μανίλα	300.000	112.884.800	376,3

Χώρα	Πρωτεύουσα	Έκταση (τ.χλμ.)	Πληθυσμός	Πυκνότητα πληθυσμού (ανά τ.χλμ.)
Αμπχαζία**	Σουχούμι	8.660	244.236	28,2
Δημοκρατία της Κίνας (Ταϊβάν)	Ταϊπέι	36.193	23.402.795	646,6
Κράτος της Παλαιστίνης (Δυτική Όχθη και Λωρίδα της Γάζας)	Ραμάλα	6.220	5.548.457	892,0
Νότια Οσσετία**	Τσχινβάλι	3.900	53.532	13,7
Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου**	Βόρεια Λευκωσία

Χώρα	Πρωτεύουσα	Κυρίαρχη Χώρα	Έκταση (τ.χλμ.)	Πληθυσμός	Πυκνότητα πληθυσμού (ανά τ.χλμ.)
Βρετανικό Έδαφος Ινδικού Ωκεανού	Ντιέγκο Γκαρσία	Ηνωμένο Βασίλειο	30	4.239	141,3
Νήσος των Χριστουγέννων	Φλάινγκ Φις Κόουβ	Αυστραλία	135	1.843	13,7
Νησιά Κόκος (Κήλιγκ)	Γουέστ Άιλαντ	Αυστραλία	14	544	38,9
Μακάου	Μακάου	Ειδική Περιοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας	33,3	686.600	20.619
Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας**	Επισκοπή	Ηνωμένο Βασίλειο
Χονγκ Κονγκ	Χονγκ Κονγκ	Ειδική Περιοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας	1.114,6	7.531.800	6.757,4

** Θεωρείται και Ευρωπαϊκό κράτος.

• Μικρά Ασία
• Χρονολόγιο Ασιατικής και μέσο-ανατολικής ιστορίας

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   ασία

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ασία

Στα Βικιφθέγματα υπάρχει υλικό σχετικό με το λήμμα:    Ασία

Στα Βικιταξίδια υπάρχουν ταξιδιωτικές οδηγίες για τoν προορισμό    Ασία

• Χάρτες της Ασίας
• Χάρτες της Ασίας
• Ασία στο Curlie