Παναμάς

Πόλη του Παναμά
Δημοκρατία του Παναμά República de Panamá
; Σημαία	; Εθνόσημο
	Εθνικό σύνθημα: Pro Mundi Beneficio ; Προς όφελος του κόσμου
	Εθνικός ύμνος: Himno Istmeño;
	Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο Η θέση του Παναμά (πράσινο)
Πρωτεύουσακαι μεγαλύτερη πόλη	Πόλη του Παναμά ; 8°59′N 79°31′W / 8.983°N 79.517°W
Επίσημες γλώσσες	Ισπανικά
Πολίτευμα	Προεδρική Δημοκρατία
Πρόεδρος ; Αντιπρόεδρος	Χοσέ Ραούλ Μουλίνο; Κενή
Ανεξαρτησία ; • Από την Ισπανία; • Από την Κολομβία; • Ισχύον Σύνταγμα	; 28 Νοεμβρίου 1821 ; 3 Νοεμβρίου 1903; 11 Οκτωβρίου 1972
Έκταση • Σύνολο; • % Νερό; • Σύνορα; Ακτογραμμή	; 75.320 km2 (118η); 2,9; 555 km; 2.490 km
Πληθυσμός; • Εκτίμηση 2021 ; • Απογραφή 2000 ; • Πυκνότητα	; 4.337.406 (129η) ; 2.839.177 ; 57,6 κατ./km2 (158η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ); • Ολικό (2019); • Κατά κεφαλή	; 121,545 δισ. $ (79η) ; 28.810 $ (57η)
ΑΕΠ (ονομαστικό); • Ολικό (2019); • Κατά κεφαλή	; 72,215 δισ. $ (72η) ; 17.117 $ (51η)
ΔΑΑ (2021)	0,805 (61η) – πολύ υψηλός
Νόμισμα	Μπαλμπόα, Δολάριο ΗΠΑ (PAB, USD)
Ζώνη ώρας	EST (UTC -5)
ISO 3166-1	PA
Internet TLD	.pa
Οδηγούν στα	δεξιά
Κωδικός κλήσης	+507

Συντεταγμένες: 8°37′00″N 80°22′00″W / 8.6167°N 80.3667°W / 8.6167; -80.3667

Ο Παναμάς (ισπανικά: Panamá) είναι χώρα στην Κεντρική Αμερική που βρέχεται ανατολικά από τον Ατλαντικό και δυτικά από τον Ειρηνικό ωκεανό. Στον Παναμά βρίσκεται και η ομώνυμη διώρυγα με σκοπό τη σύνδεση των δύο ωκεανών, έτσι ώστε τα πλοία να μη χρειάζεται να περιπλεύσουν ολόκληρη τη Νότια Αμερική. Πρωτεύουσα του Παναμά είναι η Πόλη του Παναμά. Η έκταση της χώρας είναι 75.320 τ.χλμ. και ο πληθυσμός της 4.337.406^[2] κάτοικοι, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021. Η επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η Ισπανική. Απέκτησε την ανεξαρτησία της από την Ισπανία στις 28 Νοεμβρίου 1821 και μετά χρειάστηκε να πολεμήσει πάλι για την ανεξαρτησία από τους Κολομβιανούς, την οποία κέρδισε στις 3 Νοεμβρίου 1903. Το 1989 δέχθηκε αμερικανική εισβολή, με σκοπό τη διασφάλιση των αμερικανικών συμφερόντων στη διώρυγα του Παναμά όταν ο τότε δικτάτορας και πρώην συνεργάτης της CIA Μανουέλ Νοριέγα υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις του προσπάθησε να εθνικοποιήσει τη διώρυγα. Νόμισμα έχει το μπαλμπόα.

Ετυμολογία

Υπάρχουν αρκετές θεωρίες σχετικά με την προέλευση της ονομασίας Παναμάς (Παναμά: ισπανικό όνομα). Ορισμένες υποστηρίζουν ότι η χώρα πήρε το όνομά της από ένα γηγενές δέντρο με την ίδια ονομασία, ενώ άλλες θεωρούν ότι οι πρώτοι άποικοι που έφτασαν στην περιοχή χρησιμοποίησαν την έκφραση Παναμά που σημαίνει πληθώρα πεταλούδων σε τοπική διάλεκτο, για να περιγράψουν την παρουσία πεταλούδων στην περιοχή. Η πιο διαδεδομένη άποψη υποστηρίζει ότι ένας οικισμός ψαράδων με το αρχικό όνομα Παναμά (Panamá) ευθύνεται για την ονομασία, με την ερμηνεία της παρουσίας πολλών ψαριών στην τοπική διάλεκτο. Η επίσημη εκδοχή που υποστηρίζεται και από το κράτος του Παναμά αναφέρει ότι η λέξη Παναμά σήμαινε σε τοπικές διαλέκτους την πληθώρα ψαριών, δέντρων και πεταλούδων, κάτι που χαρακτήριζε την περιοχή.

Ιστορία

Ο Βάσκο Νούνιες ντε Μπαλμπόα, από τις πιο γνωστές προσωπικότητες της ιστορίας του Παναμά.

Η "Νέα Καληδονία", μοιραία αποικία της Σκωτίας στον ομώνυμο κόλπο, δυτικά του κόλπου Ντάριεν.

Η εκκλησία του Σάντο Ντομίνγκο.

Προκολομβιανή περίοδος

Ο Ισθμός του Παναμά διαμορφώθηκε πριν τρία εκατομμύρια χρόνια όταν η φυσική γέφυρα μεταξύ Βόρειας και Νότιας Αμερικής τελικά έκλεισε και μετά τα φυτά και τα ζώα σταδιακά διέσχισαν τη φυσική γέφυρα και προς τις δυο κατευθύνσεις. η ύπαρξη του Ισθμού είχε αντίκτυπο στον διασκορπισμό ανθρώπων, καλλιέργειας και τεχνολογίας δια μέσου της αμερικάνικης ηπείρου από την εμφάνιση των πρώτων κυνηγών και τροφοσυλλεκτών μέχρι την εποχή των χωριών και των πόλεων.

Τα πιο πρώιμα τεχνουργήματα ιθαγενών που ανακαλύφθηκαν στον Παναμά περιλαμβάνουν παλαιό-ινδιάνικα πέτρινα εργαλεία.

Οι πρώτοι γνωστοί κάτοικοι της περιοχής του Παναμά φαίνεται να ήταν οι φυλές των Κουέβας και των Κοκλέ.

Δημογραφία

Σχεδόν τα τρία τέταρτα του συνολικού πληθυσμού ζουν στις πόλεις. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 79,3 χρόνια (76,6 χρόνια οι άνδρες και 82,1 οι γυναίκες).^[5]

Διακυβέρνηση

Το ισχύον Σύνταγμα είναι αυτό του 1972 και σημαντικές αλλαγές σε αυτό έγιναν τα έτη 1978, 1983, 1994 και 2004. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική.

Εκλογές

Οι πιο πρόσφατες γενικές εκλογές διεξήχθησαν το 2024.

Μεταφορές

Ο εμπορικός στόλος περιλαμβάνει 6.323 πλοία. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Άμυνα

Όπως και η Κόστα Ρίκα, ο Παναμάς δεν έχει στρατό αλλά μικρές παραστρατιωτικές δυνάμεις (Fuerza Pública de la República de Panamá). Οι δυνάμεις αυτές είναι ένοπλες αστυνομικές δυνάμεις και μικρές αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις. Είναι επιφορτισμένες με τη διατήρηση της τάξης, μπορούν όμως να εκτελέσουν και στρατιωτικές επιχειρήσεις σε μικρή κλίμακα. Από το 2010 υπάγονται κατευθείαν στο Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως. Τον Μάιο του 2008 ανακοινώθηκε η σύσταση νέας ένοπλης συνοριοφυλακής, η οποία θα επιχειρεί στη μεθόριο με την Κολομβία με στόχο την αναχαίτιση φορτίων κοκαΐνης και όπλων και τη σύλληψη αριστερών ανταρτών που εισέρχονται στο έδαφος της χώρας^[6].

Δείτε επίσης

Σημαία ευκαιρίας

Παραπομπές

↑ Επίσημη εκτίμηση έκτασης Παναμά
↑ ^2,0 ^2,1 «Ο Παναμάς σε αριθμούς» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2023.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 «World Economic Outlook Database, Οκτώβριος 2018». IMF.org. ΔΝΤ. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2019.
↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
↑ Ναυτεμπορική, Παναμάς: η κυβέρνηση ανακοίνωσε τη σύσταση νέας, ένοπλης συνοριοφυλακής, με πληροφορίες από ΑΠΕ, 17 Μαΐου 2008

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:
Παναμάς

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Παναμάς

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Atlas of Panama
(Άτλας του Παναμά)

Προεδρία του Παναμά (Ισπανικά)
Γραφείο Τουρισμού του Παναμά (Αγγλικά)
Διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Παναμά, Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών
Παναμάς στο Curlie

Αυτό το γεωγραφικό λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] Επίσημη εκτίμηση έκτασης Παναμά

[stats-2] 2,0 ^2,1 «Ο Παναμάς σε αριθμούς» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2023.

[imf2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 «World Economic Outlook Database, Οκτώβριος 2018». IMF.org. ΔΝΤ. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2019.

[HDI-4] Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.

[5] Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα

[6] Ναυτεμπορική, Παναμάς: η κυβέρνηση ανακοίνωσε τη σύσταση νέας, ένοπλης συνοριοφυλακής, με πληροφορίες από ΑΠΕ, 17 Μαΐου 2008

[2]