Νάνος Βαλαωρίτης
Ο Νάνος (Ιωάννης) Βαλαωρίτης (5 Ιουλίου 1921 - 12 Σεπτεμβρίου 2019) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος και θεωρητικός της λογοτεχνίας.
| Νάνος Βαλαωρίτης | |
|---|---|
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Νάνος Βαλαωρίτης (Ελληνικά)[1] |
| Γέννηση | 5 Ιουλίου 1921[2] Λωζάνη[1] |
| Θάνατος | 12 Σεπτεμβρίου 2019[3][4] |
| Κατοικία | Αγγλία (1944–1953)[5] Παρίσι (1954–1960)[5] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα[1] |
| Σπουδές | Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών[1] και Πανεπιστήμιο του Λονδίνου[1] |
| Ιδιότητα | ποιητής[1], συγγραφέας[1], διδάσκων πανεπιστημίου και θεωρητικός της λογοτεχνίας[6] |
| Σύζυγος | Marie Wilson Βαλαωρίτη[7] |
| Γονείς | Κωνσταντίνος Βαλαωρίτης |
| Βραβεύσεις | Βραβείο Ουράνη (2006)[5], Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής (2006)[5] και Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία (2009)[5] |
| Υπογραφή | |
 | |
Βιογραφικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΓεννήθηκε στην Λωζάννη και ήταν γιος του διπλωμάτη Κωνσταντίνου Βαλαωρίτη και της Κατερίνας Λεωνίδα. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από την Οικογένεια Βαλαωρίτη και ήταν εγγονό�� του Ιωάννη Α. Βαλαωρίτη και δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη ενώ από την πλευρά της μητέρας του ήταν εγγονός του εφοπλιστή και πολιτευτή των Σπετσών Ιωάννη Λεωνίδα.
Έγραφε από νέος. Πρωτοδημοσιεύει στα Νέα Γράμματα το 1939, επηρεασμένος από την ποίηση του Κώστα Καβάφη[8]. Το 1944 δραπετεύει από την γερμανοκρατούμενη Ελλάδα μέσω του Αιγαίου στην Τουρκία, από εκεί στη Μέση Ανατολή και τελικά στην Αίγυπτο όπου συναντάει τον Σεφέρη ο οποίος υπηρετούσε την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση ως γραμματέας της ελληνικής πρεσβείας στο Κάιρο. Το 1944 μετά από προτροπή του Σεφέρη ο Βαλαωρίτης ταξιδεύει στο Λονδίνο για να βοηθήσει στην ανάπτυξη λογοτεχνικών δεσμών μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας. Συναντά τους Τ.Σ. Έλιοτ, Γ.Χ. Όντεν, Ντύλαν Τόμας και εργάζεται για τον Λούις ΜακΝις στο BBC. Εκτός από τη μελέτη αγγλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, κάνει και μεταφράσεις (στα αγγλικά) Ελλήνων μοντερνιστών ποιητών, μεταξύ των οποίων του Ελύτη και του Εμπειρίκου. Το 1947 εκδίδει την Τιμωρία των Μάγων, την πρώτη του ποιητική συλλογή, στο Λονδίνο. Από το 1954 μέχρι το 1960 συμμετέχει στην ομάδα των σουρεαλιστών του Παρισιού. Στο Παρίσι γνώρισε την μελλοντική (1960) σύζυγό του, την Αμερικανίδα Μαρί Γουίλσον (1922-2017).[9]
Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα, και ανάμεσα 1963 και 1967 είναι ο εκδότης και διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού Πάλι. Όταν η χούντα έρχεται στην εξουσία το 1967, νιώθει πως δεν έχει άλλη επιλογή παρά να αυτοεξοριστεί, έτσι το 1968 ταξιδεύει στις ΗΠΑ όπου και διδάσκει συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργικό γράψιμο στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, μια θέση που κράτησε για 25 χρόνια. Το 1983 βραβεύεται με το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του Μερικές γυναίκες (ενώ είχε αρνηθεί ανάλογη βράβευση το 1958. Το 1976 είχε επίσης αρνηθεί την πρόταση να γίνει αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών). Το 2006 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο του ως ποιητής (βραβείο Ουράνη) και το ίδιο έτος έλαβε το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας[10]. Το Δεκέμβριο του 2009 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολo του έργου του.[11]
Στις εκλογές του 2007 τέθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας με το κόμμα των Οικολόγων Πράσινων.[12] Το 2009 προκλήθηκαν αντιδράσεις όταν άφησε να εννοηθεί ότι στηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ [13][14], κάτι που αργότερα διέψευσε με δηλώσεις του.[15] Θεατρικά του έργα έχουν παιχτεί σε Παρίσι, Σπολέτο, Ώρχους και Αθήνα. Είχε συνεργαστεί με τα λογοτεχνικά περιοδικά Τετράδιο, Σήμα, Horizon, New Writing και Daylight.
Έργα
ΕπεξεργασίαΠοίηση
Επεξεργασία- Η Τιμωρία των Μάγων, ιδιωτική έκδοση, Λονδίνο 1947
- Κεντρική Στοά, ιδιωτική έκδοση 1958
- Terre de Diamant, ιδιωτική έκδοση 1958, 2010
- Κάποιος 1963
- Hired Hieroglyphs, Kayak 1971
- Diplomatic Relations, Panjandrum 1972
- Ανώνυμο Ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη, Το καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1974, Ίκαρος 1977
- Εστίες Μικροβίων, Το καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1977
- Ο Ήρωας του Τυχαίου, Τραμ, Θεσσαλονίκη 1979
- Flash Bloom, Wire Press, Σαν Φρανσίσκο 1980
- Ο Διαμαντένιος Γαληνευτής , Ύψιλον 1981
- Η Πουπουλένια Εξομολόγηση, Ίκαρος 1982
- Μερικές Γυναίκες, Θεμέλιο, 1982, Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1983
- Ποιήματα 1 (1944-1964), Ύψιλον, 1983, 2010
- Στο Κάτω Κάτω της Γραφής, Νεφέλη 1984
- Ο Έγχρωμος Στυλογράφος, Δωδώνη 1986
- Ποιήματα 2 (1965-1974), Ύψιλον 1987, 2010
- Ανιδεογράμματα, Καστανίωτης 1996
- Ήλιος, ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης, Καστανιώτης 1996
- Αλληγορική Κασσάνδρα, Καστανιώτης 1998
- Η κάθοδος των Μ, Ύψιλον 2002
- Μια αλφάβητος κωφαλάλων, Άγκυρα 2003
- Άστεγος ο Μέγας, Ύψιλον 2004
- Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας, Άγκυρα 2006
- Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών, Ύψιλον 2010
- Άνθη του θερμοκηπίου, Απόπειρα 2010
- Χρίσματα, Κοινωνία των (δε)κάτων 2011
- Ουρανός χρώμα βανίλιας, Άγκυρα, 2011
- Πικρό καρναβάλι, Ψυχογιός, 2013
- Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα, Ψυχογιός 2015
Πεζά
Επεξεργασία- Ο Προδότης του Γραπτού Λόγου, διηγήματα, Ίκαρος 1980
- Απ' τα Κόκκαλα Βγαλμένη, μυθιστόρημα, Νεφέλη 1982,1999
- Μερικές γυναίκες, Θεμέλιο 1982.
- Ο Θησαυρός του Ξέρξη, μυθιστόρημα, Εστία 1984, Άγκυρα 2008
- Η Δολοφονία, νουβέλα, Θεμέλιο 1984
- Ο Ομιλών Πίθηκος ή Παραμυθολογία, Αιγόκερως 1986
- My Afterlife Guaranteed, διηγήματα, City Lights, Σαν Φρανσίσκο 1990
- Η Ζωή μου Μετά Θάνατον Εγγυημένη, διηγήματα, Νεφέλη 1995
- Παραμυθολογία, Νεφέλη 1996
- Ο Σκύλος του Θεού, Καστανιώτης 1998, 2004
- Τα Σπασμένα Χέρια της Αφροδίτης της Μήλου, Άγρα 2002
- Γνωρίζετε την Ελπινίκη; διηγήματα, Ηλέκτρα 2005
- Μα το Δία, Ηλέκτρα, 2009
Δοκίμια
Επεξεργασία- Ανδρέας Εμπειρικός, Ύψιλον 1989
- Για μια Θεωρία της Γραφής, Εξάντας 1990
- Μοντερνισμός, Πρωτοπορία και Πάλι, Καστανιώτης 1997
- Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Ένας Ρομαντικός 1998
- Αλληλογραφία Γ.Σεφέρη – Ν.Βαλαωρί��η 1945-1968 και επιστολές στον Γ. Κατσίμπαλη, Ύψιλον 2004
- Για μια θεωρία της γραφής Β’, Ηλέκτρα 2006
- Ο Όμηρος και το αλφάβητο, Ελληνοαμερικανική Ένωση 2010
- Ή του ύψους ή του βάθους, Ψυχογιός 2013
- Για μια θεωρία της γραφής Γ’, Ψυχογιός 2016
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 ebooks
.edu . Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2020..gr /ebooks /v /html /8547 /2710 /Keimena-Neoellinikis-Logotechnias _G-Lykeiou _html-empl /index _a _06 _02 .html - ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6rh07tg. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Πέθανε ο Νάνος Βαλαωρίτης». Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12222367s.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 www
.kathimerini . Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2020..gr /society /1042469 /efyge-apo-ti-zoi-o-nanos-valaoritis / - ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20211127361. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ creation-designs
.com . Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020./gracemillennium /winter00 /html /wilson .htm - ↑ Σάκης Ιωαννίδης, στο φύλλο της εφημερίδας "Η Καθημερινή" της 14 Σεπτεμβρίου 2019, σελ. 15, στήλη "Πολιτισμός" - "Ο Έλληνας του Μπρετόν και του Έλιοτ"
- ↑ Marie Wilson - Βαλαωρίτη, 1922 - 2017, athensvoice.gr, 19-10-2017.
- ↑ Σάκης Ιωαννίδης, οπ. π.
- ↑ Στο Νάνο Βαλαωρίτη το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας Αρχειοθετήθηκε 2014-09-01 στο Wayback Machine., skai.gr, 24 Δεκεμβρίου 2009, ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2009
- ↑ «Οικολόγοι Πράσινοι: Δράση για το περιβάλλον». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «Ο Βαλαωρίτης στηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ».
- ↑ «Ψηφίζει ΣΥΡΙΖΑ ο Βαλαωρίτης».
- ↑ «Διαψεύδει ότι στηρίζει ΣΥΡΙΖΑ».
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Συλλογικό: Νάνος Βαλα��ρίτης-Αφιέρωμα, εκδ. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα, 1999.
- Ιωάννα Κωνσταντουλάκη-Χάντζου, «Ο υπερρεαλισμός στο έργο του Νάνου Βαλαωρίτη», στο:Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Συγκριτικής Γραμματολογίας, Σχέσεις της ελληνικής με τις ξένες λογοτεχνίες, 28 Νοεμβρίου - 1 Δεκεμβρίου 1991, Αθήνα, Εκδόσεις Δόμος 1995, σελ.319-328.
- Δημήτριος Χ. Σκλαβενίτης, Νάνος Βαλαωρίτης. Χρονολόγιο - Βιβλιογραφία- Ανθολόγιο(από το 1933 ώς το .1999), Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα, 2000.
- Πέτρος Γκολίτσης, "Από τις αφετηρίες στην ολοκλήρωση του μοντερνισμού: ο Νάνος Βαλαωρίτης", εκδ. Ρώμη, γ' έκδοση, 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Νάνος Βαλαωρίτης στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
- Βαλαωρίτης, Νάνος, 1921-[1]
- «Νάνος Βαλαωρίτης». Ιστότοπος εφημερίδας «Ελευθεροτυπία». 22 Οκτωβρίου 2010.
- «Τιμή στον ποιητή Νάνο Βαλαωρίτη». Περιοδικό «πόρφυρας», Κέρκυρα. Απρίλιος–Ιούνιος 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2010.
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
Επεξεργασία- Νάνος Βαλαωρίτης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Νάνος Βαλαωρίτης (Εποχές και συγγραφείς) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Νάνος Βαλαωρίτης (Μονόγραμμα) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)