Чул кăмрăк страницӑн кодне пӑхни

Сирӗн ҫак сӑлтава пула «ҫак страницӑн тӳрлетӗвӗ» ӗҫе тума ирӗк ҫук.

Ваш IP-адрес находится в диапазоне, который был заблокирован на всех вики-сайтах Фонда Викимедиа.

Блокировка наложена участником ‪EPIC‬ . В качестве причины указана Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected .

Начало блокировки: 08:48, 2 Утӑ уйӑхӗн 2024
Конец блокировки: 08:48, 2 Утӑ уйӑхӗн 2025

Ваш текущий IP-адрес: 206.189.44.186 . The blocked range is 206.189.32.0/20.

Ҫырупа тухнӑ чухне, тархасшӑн, ҫак пӗтӗм сведенисене яланах кӑтартӑр. Если вы считаете, что вас заблокировали по ошибке, вы можете найти дополнительную информацию на странице Недопустимость использования открытых прокси-серверов.

Для обсуждения блокировки, пожалуйста, оставьте запрос на Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Эсир ку страницӑн малтанхи текстне пӑхма тата копилеме пултаратăр.

[[File:Coal lumps.jpg|thumb|[[Чул кăмрăк]] ытларах чухне çапла курăнать]]
[[Ӳкерчĕк:Coal bituminous.jpg|мини|Битумланнă çĕркăмрăкĕ]]
[[Ӳкерчĕк:Struktura chemiczna węgla kamiennego.svg|thumb|right|250px| çĕркăмрăкĕн химилле структури]]
'''Чул кăмрăк''' — хытă хуткăç,   [[пайталлă тупнăлăх]], кăмрăкăн уйрăм форми,  [[кăмрăкамăш]] шайĕ тĕлĕшпе  [[хăмăр кăмрăк]] тата [[антрацит]] хушшинче тăрать.
== Çавăн пекех ==
* [[Кăмрăк индустрийĕ]]
* [[Чул кăмрăк кокс]]
== Истори ==
Çĕркăмрăкне авалхи тенчерех пĕлнĕ. Малтан асăннине [[Аристотель|Аристотельпе]] (IV ĕ. п.т.) çыхăнтараççĕ<ref>Аристотель. Метеорологика // Соч. Т. 3. - М .: Мысль, 1981. - С. 441-558</ref>. Темиçĕ вунăçуллăх каярах ун веренекенĕ [[Теофраст Эресский]] «Чул çинчен трактатĕнче» çапла çырнă:
{{цитата пуçламăшĕ}}
«... Носят эти ископаемые вещества название антрацита (или угля) ... они вспыхивают и горят подобно древесному углю...»<ref> Наумов Л. С. На орбите кокса. / Л. С. Наумов, Л. Д. Соболев. - М.: Металлургия, 1984. - 96 с </ref>
{{цитата вĕçĕ}}
Авалхи римлянсем çуртсене ăшăтма çĕркăмрăк хальхи [[Аслă Британи]] кăларнă. [[Юньнань]] китай провинцинче I ĕ. п.т. çĕркăмрăкне сывлăшсар ăшатса [[кокс]] тунă<ref> Харлампович Г. Д. Черный хлеб металлургии. / Г. Д. Харлампович, А. А. Кауфман - М.: Металлургия, 1983. - 160 с. </ref>.

== Характеристики ==
Хура е сăра-хура тачă ту породи. Метал е  сăмала евĕр йăлтаркка. Çĕркăмрăкра 75-92% [[Углерод|углерод]], 2,5-5,7% [[Водород|водород]], 1,5-15% [[Кислород|кислород]]. 2-48% вĕçекен япаласем. Нӳрлехĕ 1-12%.

== Çĕруправĕсем ==
{| class="wikitable sortable" align="center" style="text-align:center"
|+ '''[[2006]]-мĕш çул тĕлне çирĕплетнĕ çĕркăмрăкĕ саппасĕсем, млн тонн'''<ref>{{Cite web
 |url         = http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/globalbp/globalbp_uk_english/reports_and_publications/statistical_energy_review_2007/STAGING/local_assets/downloads/spreadsheets/statistical_review_full_report_workbook_2007.xls
 |title       = BP Statistical review of world energy June 2007
 |accessdate  = 02.04.2008
 |language    = акăлчан
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20090206104056/http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/globalbp/globalbp_uk_english/reports_and_publications/statistical_energy_review_2007/STAGING/local_assets/downloads/spreadsheets/statistical_review_full_report_workbook_2007.xls
 |archivedate = 2009-02-06
}}</ref>
|-
! width="200pt"|Çĕршыв
! width="100pt"|Çĕркăмрăк
! width="100pt"|Хăмăр кăмрăк
! width="100pt"|Пĕтĕмпе
! width="100pt"|%
|-
|[[АПШ]] ||111338||135305||246643||27,1
|-
|[[Раççей]] ||49088||107922||157010||17,3
|-
|[[Китай]] ||62200||52300||114500||12,6
|-
|[[Ĕнчĕ]] ||90085||2360||92445||10,2
|-
|[[Австрали]] ||38600||39900||78500||8,6
|-
|[[Кăнтăр Африка Республики|Кăнтăр Африка]] ||48750||0||48750||5,4
|-
|[[Украина]] ||16274||17879||34153||3,8
|-
|[[Казахстан]] ||28151||3128||31279||3,4
|-
|[[Польша]] ||14000||0||14000||1,5
|-
|[[Бразили]] ||0||10113||10113||1,1
|-
|[[Германи]] ||183||6556||6739||0,7
|-
|[[Колумби]] ||6230||381||6611||0,7
|-
|[[Канада]] ||3471||3107||6578||0,7
|-
|[[Чехи]] ||2094||3458||5552||0,6
|-
|[[Индонези]] ||740||4228||4968||0,5
|-
|[[Турци]] ||278||3908||4186||0,5
|-
|[[Мадагаскар]] ||198||3159||3357||0,4
|-
|[[Пакистан]] ||0||3050||3050||0,3
|-
|[[Болгари]] ||4||2183||2187||0,2
|-
|[[Таиланд]] ||0||1354||1354||0,1
|-
|[[КНДР|Çурçĕр Корея]]||300||300||600||0,1
|-
|[[Çĕнĕ Зеланди]] ||33||538||571||0,1
|-
|[[Испани]] ||200||330||530||0,1
|-
|[[Зимбабве]] ||502||0||502||0,1
|-
|[[Румыни]] ||22||472||494||0,1
|-
|[[Венесуэла]] ||479||0||479||0,1
|-
!Пĕтĕмпе ||478771||430293||909064||100,0
|}

== Шахтерсен сывлӑхӗ ҫине витӗм кӳни ==
Ҫӗр айӗнчи кӑмрӑк ăшĕнче ртутьпе кадми йышши сиенлӗ металсем (0,0001 процентран 0,01% таран концентраци) пур.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
* [http://ea.donntu.edu.ua:8080/jspui/handle/123456789/1002 Смирнов В. А., Сергеев П. В., Белецкий В. С. Технология обогащения угля. Учебное пособие. — Донецк: Восточный издательский дом, 2011. — 476 с.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200128093123/http://ea.donntu.edu.ua:8080/jspui/handle/123456789/1002 |date=2020-01-28 }}
* Белецкий В. С. Уголь в современном мире и Украине // Донец. Рос. Науч. т-во им. Шевченко. Т. 3: Химия, технические науки, науки о земле, медицина и психология. — Донецк, 2003. — С. 58-66.
==Каçăсем==
* http://chemed.chem.purdue.edu/genchem/topicreview/bp/1organic/coal.html

{{Энергетика}}

[[Категори:Кăмрăк]]
[[Категори:Çĕр кăмрăк]] 
[[Категори:Чул кăмрăк]]
[[Категори:Энергетика]]
[[Категори:Хуткăç]]

Ку страницӑра усӑ курнӑ шаблонсем:

Чул кăмрăк страницӑна таврăн.

Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Чул_кăмрăк»