Pruska
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Pruska / Prusija Preußen |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1525–1947 | ||||||
|
||||||
.svg) |
||||||
| Glavni grad | Königsberg, poslje Berlin |
|||||
| Službeni jezik | njemački | |||||
| Državno uređenje | Monarhija | |||||
| Zakonodavstvo | ||||||
| Površina | ||||||
• Ukupno |
297 007 km2 km2 | |||||
| Stanovništvo | ||||||
• Ukupno (1939) |
41 915 040 | |||||
• Gustoća |
141.1/km2 | |||||
.svg)
.png)
Pruska ili Prusija (njem. Preußen, lat. Borussia) je prvobitno bilo područje naseljeno od baltičkog plemena Prusa, kasnije zemlja Njemačkog viteškog reda, a od 16. vijeka vojvodstvo poljskih vazala Hohenzollerna koje je 1618. godine stupilo u personalnu uniju s Brandenburškom markom. Nakon Švedske pobjede u ratu protiv Poljske, Istočna Pruska je dobila suverenitet 1660. godine, a od 1701. godine cijela zemlja postoji kao samostalno kraljevstvo. Od 1871. do 1945. godine bila je dio Njemačkog Carstva, a 1947. godine je prestala postojati odlukom Saveznika.
Općenito
[uredi | uredi izvor]Naziv Pruska u kasnom srednjem vijeku odnosio se samo na područje između Zapadnog Pomorja i pokrajine Kurland (zapadni dio današnje Letonije), koje odgovara kasnijim njemačkim pokrajinama Zapadna Pruska (Westpreußen) i Istočna Pruska (Ostpreußen). Od 1466. do 1772. regija je bivala dijeljena između Poljske i Njemačkog viteškog reda, odnosno Pruskih vladara iz dinastije Hohenzollern.
U 18.vijeku, ime Pruska se postupno počinje koristiti kao naziv za sve zemlje pod vlašću dinastije Hohenzollern, uključujući i teritorij unutar granica Svetog Rimskog Carstva. Nakon 1866. godine Kraljevina Pruska se anektiranjem susjednih državica proširila na gotovo cijelu sjevernu Njemačku te je površinski zauzimala oko dvije trećine tadašnjeg Carstva. Tokom vremena pruski glavni gradovi bili su Königsberg, Potsdam i Berlin.
Moć i ugled Pruske su znatno porasli tokom 18. vijeka, za vladavine Fridrika II Velikog (1740. – 1786. godine). Tada se uzdigla kao druga njemačka država po moći (odmah iza Austrije) i kao peta velika sila Evrope. U 19. vijeku, pod vodstvom kancelara Otta von Bismarcka, Pruska se našla kao predvodnica malonjemačkog plana ujedinjenja i temelj novonastalog Njemačkog Carstva.
Pruske nacionalne boje su crna i bijela, a potiču od odijela vitezova Njemačkog reda koji su na bijelim ogrtačima imali crne križeve. U kombinaciji s crvenom i bijelom (bojama hanzeatskih gradova Bremena, Hamburga i Lübecka) 1867. nastala je crno-bijelo-crvena trgovačka zastava Sjevernonjemačkog saveza koja je 1871. postala zastava Njemačkog Carstva (crvena je tada intepretirana kao carska boja). Pruski nacionalni moto od vremena reformacije bio je "Suum cuique." (njem. "Jedem das Seine", bs. "Svakome svoje").
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Preussen.de
- - Preußen - Chronik eines deutschen Staates
- Preußenschlag, Übernahme der Regierung
- Der Freistaat Preußen
- Stiftung Preußischer Kulturbesitz
- Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg
- Kontrollratsgesetz Nr. 46 - die formelle Auflösung Preußens Arhivirano 26. 5. 2018. na Wayback Machine
- Quellen zur Geschichte Preußens, mit Schwerpunkt auf Westfalen Arhivirano 11. 2. 2021. na Wayback Machine
