Androsteron
| Androsteron | ||
|---|---|---|
| Naziv lijeka | Androsteron | |
| Druga imena | 3α-Hidroksi-5α-androstan-17-on, 5α-androstan-3α-ol-17-on | |
| ||
| CAS registarski broj | 53-41-8 | |
| ||
| Stručne informacije | ||
| ||
  Ime po IUPAC (3R,5S,8R,9S,10S,13S,14S)-3-hidroksi-10,13-dimetil-1,2,3,4,5,6,7,8,9,11,12,14,15,16-tetradekahidrociklopenta[a]fenantren-17-on | ||
| Sumarna formula | C19H30O2 | |
| ||
| Metabolizam | Jetreni | |
| Izlučivanje | Bubrežno PubChem: 5879 | |
Androsteron ili 3α-hidroksi-5α-androstan-17-on je endogeni steroidni hormon, neurosteroid i navodni feromon.[1] To je slabi androgen sa potencijom koja je približno 1/7 testosteronske.[2] Androsteron je metabolit testosterona i dihidrotestosterona (DHT). Pored toga, može se pretvoriti natrag u DHT putem 3α-hidroksisteroidna dehidrogenaza i 17β-hidroksisteroidna dehidrogenaza, zaobilazeći konvencijske međuprodukte kao što su androstenedion i testosteron, a kao takav može se posmatrati kao metabolički međuprodukt sam po sebi.[3][4]
Također je poznato da je androsteron inhibitor androstanskog neurosteroida,[5][6] djelujući kao pozitivni alosterini modulator GABAA receptora,[7] i ima antikonvulzivne efekte.[8] Neprirodni enantiomer androsterona snažniji je kao pozitivni alosterni modulator GABAA receptora i kao antikonvulziv prirodnog oblika.[9] Androsteronski 3β-izomer je epiandrosteron, a njegov 5β-epimer je etioholanolon.3β,5β-izomer je epietioholanolon.
Biološka funkcija
[uredi | uredi izvor]Općenito se smatra da je androsteron neaktivni metabolit testosterona, koji kada je konjugiran glukuronidacijom i sulfacijom omogućava uklanjanje testosterona iz tijela, ali je slab neurosteroid koji može preći u mozak i mogao bi imati efekte na njegovu funkciju.[8]
Izgleda da je, međutim, ranije stajalište o androsteronu općenito od malog značaja, jer ga je potrebno pregledati u svjetlu istraživanja 21. stoljeća, koja sugeriraju da androsteron značajno utiče na maskulinizaciju kod fetusa sisara. Maskulinizacija spoljašnjih genitalija kod ljudi podložna je dihidrotestosteronu (DHT) izvedenom prepoznatljivim androgenim putem, a također i putem androgenog puta stažnjih vrata.[10] Stoga se androstanediol može koristiti kao marker zakulisnog puta sinteze DHT.[11] Spektrometrijske studije identificiraju androsteron kao glavni android u pozadini muškog fetusa. Razine cirkulacije ovise o spolu, a DHT-a u osnovi nema u ženki, kod kojih su titri intermedijara iz stražnjeg ulaza također vrlo niski.[10]
Kod muškaraca, intermedijari u pozadini pojavljuju se uglavnom u jetri i nadbubrežnoj žlijezdi fetusa i u posteljici – teško u testisu. Umjesto toga, u posteljici progesteron je glavni supstrat pozadine za sintezu androgena. To je također u skladu s zapažanjem da je insuficijencija posteljice povezana s poremećajima u razvoju fetusih genitalija.[10]
Feromon
[uredi | uredi izvor]Androsteron se nalazi u ljudskim pazusima i koži, kao i u urinu.[12] Može ga lučiti i ljudska lojna žlijezda.[12] Opisana je kao da ima mošusni miris, sličan onom kod androstenola.[12] Utvrđeno je da androsteron utiče na ljudsko ponašanje kad se osjeti miris.[12]
Biochemija
[uredi | uredi izvor]Biosinteza
[uredi | uredi izvor]Androsteron i njegov 5β-izomer, etioholanolon, proizvode se u tijelu kao metaboliti testosterona. Testosteron se pretvara u 5α-dihidrotestosteron i 5β-dihidrotestosteron pomoću 5α-reduktaze i 5β-reduktaze. Enzim 3α-hidroksisteroid dehidrogenaza pretvara redukovane oblike u 3α-androstandiol i 3β-androstandiol, koji 17β-hidroksisteroid dehidrogenaza potom pretvara u androsteron, odnosno etioholanolon. Androsteron i etioholanolon se također mogu formirati iz androstenediona, delovanjem 5α-reduktaze i 5β-reduktaze, formirajući 5α-androstanedion i 5β-androstanedion koji se zatim pretvaraju u androsteron i etioholanolon enzimom 3α-hidroksisteroid dehidrogenaza, odnosno 3β-hidroksisteroid dehidrogenaza.[8]
Metabolizam
[uredi | uredi izvor]Androsteron je sulfatiran u androsteron-sulfat i glukuronidiran u androsteron-glukuronid i ovi konjugati se izlučuju se u mokraći.
Izvori
[uredi | uredi izvor]Dokazano je da se androsteron prirodno pojavljuje u borovom polenu i dobro je poznat u mnogim životinjskim vrstama.[13]
Historija
[uredi | uredi izvor]Androsteron su prvi put izolirali Adolf Friedrich Johann Butenandt i Kurt Tscherning, 1931. Destilirali su preko 17.000 litara muškog urina, iz kojeg su dobili 50 mg kristalnog androsterona, što je bilo dovoljno da se utvrdi da je hemijska formula vrlo slična estronu
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Motofei, Ion G. (2011). "A dual physiological character for cerebral mechanisms of sexuality and cognition: common somatic peripheral afferents". BJU International. 108 (10): 1634–1639. doi:10.1111/j.1464-410X.2011.10116.x. ISSN 1464-4096. PMID 21489118.
- ^ Scott T (1996). Concise Encyclopedia Biology. Walter de Gruyter. str. 49. ISBN 978-3-11-010661-9. Pristupljeno 25. 5. 2012.
- ^ Henderson BE; Ponder BAJ; Ross RK (13. 3. 2003). Hormones, Genes, and Cancer. Oxford University Press. str. 23. ISBN 978-0-19-513576-3. Pristupljeno 25. 5. 2012.
- ^ Kamrath C, Hochberg Z, Hartmann MF, Remer T, Wudy SA (mart 2012). "Increased activation of the alternative "backdoor" pathway in patients with 21-hydroxylase deficiency: evidence from urinary steroid hormone analysis". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 97 (3): E367–75. doi:10.1210/jc.2011-1997. PMID 22170725. Arhivirano s originala, 25. 9. 2019. Pristupljeno 14. 2. 2021.
- ^ Reddy DS, Rogawski MA (2012). "Neurosteroids — Endogenous Regulators of Seizure Susceptibility and Role in the Treatment of Epilepsy". u Noebels JL, Avoli M, Rogawski MA, et al. (ured.). Jasper's Basic Mechanisms of the Epilepsies [Internet]. 4th edition. Bethesda (MD): National Center for Biotechnology Information (US). National Center for Biotechnology Information (US).
- ^ Reddy DS (2010). Neurosteroids: endogenous role in the human brain and therapeutic potentials. Prog. Brain Res. Progress in Brain Research. 186. str. 113–37. doi:10.1016/B978-0-444-53630-3.00008-7. ISBN 9780444536303. PMC 3139029. PMID 21094889.
- ^ Li P, Bracamontes J, Katona BW, Covey DF, Steinbach JH, Akk G (juni 2007). "Natural and enantiomeric etiocholanolone interact with distinct sites on the rat alpha1beta2gamma2L GABAA receptor". Mol. Pharmacol. 71 (6): 1582–90. doi:10.1124/mol.106.033407. PMID 17341652.
- ^ a b c Kaminski RM, Marini H, Kim WJ, Rogawski MA (juni 2005). "Anticonvulsant activity of androsterone and etiocholanolone". Epilepsia. 46 (6): 819–27. doi:10.1111/j.1528-1167.2005.00705.x. PMC 1181535. PMID 15946323.
- ^ Zolkowska D, Dhir A, Krishnan K, Covey DF, Rogawski MA (septembar 2014). "Anticonvulsant potencies of the enantiomers of the neurosteroids androsterone and etiocholanolone exceed those of the natural forms". Psychopharmacology. 231 (17): 3325–32. doi:10.1007/s00213-014-3546-x. PMC 4134984. PMID 24705905.
- ^ a b c O'Shaughnessy PJ, Antignac JP, Le Bizec B, Morvan ML, Svechnikov K, Söder O, Savchuk I, Monteiro A, Soffientini U, Johnston ZC, Bellingham M, Hough D, Walker N, Filis P, Fowler PA (februar 2019). "Alternative (backdoor) androgen production and masculinization in the human fetus". PLOS Biology. 17 (2): e3000002. doi:10.1371/journal.pbio.3000002. PMC 6375548. PMID 30763313.
- ^ Rohayem J, Zitzmann M, Laurentino S, Kliesch S, Nieschlag E, Holterhus PM, Kulle A (septembar 2020). "The role of gonadotropins in testicular and adrenal androgen biosynthesis pathways-Insights from males with congenital hypogonadotropic hypogonadism on hCG/rFSH and on testosterone replacement". Clinical Endocrinology. doi:10.1111/cen.14324. PMID 32871622.
- ^ a b c d Maiworm, R. E.; Langthaler, W. U. (1992). Chemical Signals in Vertebrates 6. str. 575–579. doi:10.1007/978-1-4757-9655-1_88. ISBN 978-1-4757-9657-5.
- ^ Janeczko A, Skoczowski A (2005). "Mammalian sex hormones in plants". Folia Histochemica et Cytobiologica. 43 (2): 71–79. PMID 16044944.