Трог

Трог, трогавая даліна (ад ням.: Trog — «карыта») — даліна ў ледавіковай або старажытналедавіковай вобласці з карытападобным (U-падобным) папярочным профілем, шырокім дном і стромкімі ўвагнутымі бартамі, якія звязаны з узворвальнай дзейнасцю ледавікоў.

Барты тыповых трогавых далін уверсе пераходзяць у больш спадзістыя апрацаваныя лёдам участкі, званыя плячыма трогаў. У некаторых трогаў бывае не адна, а дзве або тры пары плячэй. Такія ўкладзеныя трогі часта тлумачаць тым, што больш маладыя даліны ўрэзаны ў радыусе больш старажытных.

У падоўжным профілі трогавыя даліны звычайна маюць ступеньчатую форму, дзе чаргуюцца пераўглыбленыя ўчасткі (басейны выўзворвання) з прыўзнятымі скалістымі прыступкамі (рыгелямі). Басейны часта за��оўненыя азёрамі або рачнымі адкладамі, а рыгелі часцей за ўсё аголены, пакрытыя барановымі ілбамі і збарознены ледавіковымі шнарамі і штрыхоўкай.

Адметнай рысай трогавых далін служаць вісячыя даліны-прытокі. Іх дно ляжыць вышэй, нярэдка на 150—200 м і больш, чым дно асноўнай трогавай даліны, і аддзяляецца ад яго вусцевай прыступкай. Гэта тлумачыцца тым, што ледавік, запаўняюцца асноўную даліну, урэзаўся прыкметна мацней, чым яго больш дробны прыток.

Найбольш буйныя трогі могуць дасягаць у даўжыню некалькіх дзесяткаў, часам сотняў кіламетраў. Трогі шырока распаўсюджаны ва ўсіх горна-ледавіковых раёнах сушы. Там, дзе ледавікі дасягалі або дасягаюць ўзроўню мора, трогавыя даліны працягваюцца ў выглядзе фіёрдаў.

• Гляциологический словарь. / Под ред. В. М. Котлякова. — Л.: «Гидрометеоиздат», 1984. — 527 с.
• Pazynych V. Origin of U-shaped valleys