Рыхард Штраус

Рыхард Штраус
Richard Strauss
Партрэт працы Макса Лібермана, 1918
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	11 чэрвеня 1864(1864-06-11)
Месца нараджэння	Мюнхен, Каралеўства Баварыя
Дата смерці	8 верасня 1949(1949-09-08) (85 гадоў)
Месца смерці	Гарміш-Партэнкірхен, Германія
Месца пахавання	Friedhof Garmisch[d]
Краіна	Германія[1]
Бацька	Franz Strauss[d]
Маці	Josephine Strauss[d]
Жонка	Pauline de Ahna[d]
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар, дырыжор
Інструменты	фартэпіяна
Жанры	опера, сімфонія, класічная музыка і сардана[2]
Грамадская дзейнасць
Член у	Баварская акадэмія прыгожых мастацтваў[d]
Узнагароды	ганаровы грамадзянін Мюнхена[d] залаты медаль Каралеўскага філарманічнага таварыства[d] (1936) ганаровы грамадзянін Вены[d] (1924) Арліны шчыт Германскай дзяржавы[d] (11 чэрвеня 1934)
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рыхард Штраус (ням.: Richard Strauss, 11 чэрвеня 1864, Мюнхен, Германія — 8 верасня 1949, Гарміш-Партэнкірхен , Германія) — нямецкі кампазітар эпохі позняга рамантызму, асабліва праславіўся дзякуючы сваім сімфанічным паэмам і операм. Быў таксама выдатным дырыжорам.

Рыхард Штраус і Густаў Малер разам уяўляюць сабой узор стылю позняга нямецкага рамантызму пасля Рыхарда Вагнера.

Рыхард Штраус нарадзіўся 11 чэрвеня 1864 года ў Мюнхене (у той час Каралеўства Баварыя, цяпер — адна з зямель Германіі), бацька — Франц Штраус, першы валтарніст у прыдворнай оперным тэатры Мюнхена. У юнацтве атрымаў ад свайго бацькі шырокую, хоць і кансерватыўнае музычную адукацыю; сваю першую музычную п’есу напісаў ва ўзросце 6 гадоў, з таго часу і да сваёй смерці практычна бесперапынна сачыняў музыку.

У дзіцячым узросце наведваў аркестравыя рэпетыцыі Мюнхенскага прыдворнага аркестра, там жа ад асістэнта дырыжора атрымаў прыватныя ўрокі па тэорыі музыкі і аркестроўцы. У 1874 Штраус упершыню пачуў оперы Рыхарда Вагнера «Лаэнгрын», «Тангейзера» і «Зігфрыд»; ўплыў музыкі Вагнера на стыль Штрауса мог зрабіцца вызначальным, але спачатку яго бацька забараняў яму вывучаць Вагнера: толькі ва ўзросце 16 гадоў Штраус змог атрымаць партытуру «Трыстана і Ізольды». У рэчаіснасці, у доме Штраусаў музыка Рыхарда Вагнера лічылася музыкай нізкага гатунку.

У 1882 годзе ён паступіў у Мюнхенскі ўніверсітэт, дзе ён вывучаў філасофію і гісторыю, праз год ён адправіўся ў Берлін. Там ён непрацяглы час вучыўся, а затым атрымаў пасаду асістэнта дырыжора Ганса фон Бюлова, замяніўшы яго ў Мюнхене, калі той выйшаў у адстаўку 1885. Яго кампазіцыі гэтага перыяду былі вельмі кансерватыўнымі. Стыль Штрауса пачынае прыкметна змяняцца, калі ён сустракае Аляксандра Рытэра, вядомага кампазітара і скрыпача і мужа адной з пляменніц Рыхарда Вагнера. Менавіта Рытэр пераканаў Штрауса адмовіцца ад свайго кансерватыўнага юнацкага стылю і прыступіць да складання сімфанічных паэм; ён таксама пазнаёміў Штрауса з эсэ Рыхарда Вагнера і сачыненнямі Шапенгаўэра. Штраус збіраўся дырыжыраваць адной з опер Рытэар, а пазней Рытэр напісаў паэму па матывах сімфанічнай паэмы Рыхарда Штрауса «Смерць і прасвятленне» (Tod und Verklärung).

Рыхард Штраус ажаніўся са спявачкай-сапрана Паўлінай Марыяй дэ Ана 10 верасня 1894. Яна была вядома сваім уладным і запальчывым характ��рам, эксцэнтрычнасцю і шчырасцю, але шлюб быў шчаслівым. На працягу свайго жыцця, з ранніх песень да апошніх, напісаных у 1948 годзе «Чатырох апошніх песень», ён заўсёды аддаваў перавагу сапрана любым іншым галасам.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рыхард Штраус
• Храналагічны спіс сачыненняў Рыхарда Штрауса (англ.)
• Рыхард Штраус анлайн Архівавана 27 красавіка 2009. (англ.)
• Агляд запісаў оперы «Саламея» Архівавана 17 ліпеня 2012. (англ.)
• Агляд запісаў оперы «Электра» Архівавана 21 лістапада 2010. (англ.)