Магаданская вобласць

Магаданская вобласць
руск.: Магаданская область
Герб[d] Сцяг
Краіна	Расія[3]
Уваходзіць у	Расія (1991—?)[1]
Адміністрацыйны цэнтр	Магадан
Дата ўтварэння	3 снежня 1953
Насельніцтва	▼133 387 чал. (2024)
Плошча	465 464 км²
Часавы пояс	Магаданскі час і Asia/Magadan[d][2]
Код ISO 3166-2	RU-MAG
Код аўтам. нумароў	49
Афіцыйны сайт (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Магаданская вобласць — суб’ект Расійскай Федэрацыі. Размешчаны на паўночным усходзе краіны.

Мяжуе з Чукоцкай аўтаномнай акругай, Камчацкім краем на поўначы, Якуціяй на захадзе і Хабараўскім краем на поўначы. З усхода абмываецца водамі Ахоцкага мора.

Вобласць была ўтворана 3 снежня 1953 года. Адміністрацыйны цэнтр — горад Магадан.

Колькасць насельніцтва — 171,6 тыс. чалавек (2006). Удзельная вага гарадскога насельніцтва — 93,9 %. Нацыянальны склад: рускія — 80,18 %, украінцы — 9,89 %, эвены — 1,38 %, беларусы — 1,19 %, татары — 1,1 %, каракі — 0,49 %, інгушы — 0,44 %, немцы — 0,43 %, ітэльмены — 0,35 %, асобы, якія не ўказалі сваю нацыянальнасць — 0,33 %.

У вобласці толькі два горада: Магадан і Сусуман. Вобласць падзяляецца на 8 раёнаў:

• Ольскі раён
• Амсукчанскі раён
• Паўночна-Эвенскі раён
• Сярэднеканскі раён
• Сусуманскі раён
• Цянькінскі раён
• Хасынскі раён
• Ягаднінскі раён (цэнтр Пасёлак Ягаднае)

Берагавая лінія парэзана буйнымі залівамі — Анадырскім, Крыжа, Шэліхава, і губамі — Чаунскай, Калючынскай, Пенжынскай, Гіжыгінскай. Далёка на ўсход вылучаецца Чукоцкі паўвостраў. Большая частка вобласці гарыстая. Пераважаюць нагор’і і пласкагор’і, якія перамяжоўваюцца з шырокімі нізінамі. Паўднёвы захад вобласці займае Калымскае нагор’е з вышынямі ад 600 да 1713 м. На паўночным захадзе — хрыбты Чэргэ, Палярны і іншыя, якія адносяцца да горнага ланцуга Чэрскага, паднімаюцца да 2500 м. На паўночным усходзе — Чукоцкае нагор’е і Анадырскае пласкагор’е. Нізіны — Анадырская, Чаунская, Ванкарэмская, Гіжыгінская, Ямская і Тауйская.

Клімат вобласці рэзка кантынентальны, на ўзбярэжжах — халодны, марскі. Зіма доўжыцца 7-8 месяцаў. Мінімальныя тэмпературы ад −60 да −65 °C. Сярэдняя тэмпература студзеня ва ўнутраных частках вобласці −38 °C, на ўзбярэжжы Ахоцкага мора ад −19 да −23 °C, Паўночнага Ледавітага акіяна ад −24 да −28 °C. Лета кароткае і прахалоднае, частыя туманы. Сярэдняя тэмпература ліпеня на Ахоцкім узбярэжжы 11-12 °C, на Арктычным 3-6 °C, ва ўнутраных раёнах 14-16 °C. Ападкаў выпадае ў сярэднім 300—350 мм у год, на ўзбярэжжах Ахоцкага і Берынгава мораў 500—700 мм у год.

Тэрыторыя вобласці ляжыць у зоне распаўсюджвання шматгадовамерзлых парод (за выключэннем Ахоцкага ўзбярэжжа). Вегетацыйны перыяд 100—105 сут.

Рэкі належаць да басейнаў Паўночнага Ледавітага і Ціхага акіянаў, найбольш буйныя — Калыма, Анадыр, Каркадон, Хасын. Большасць рэк адносіцца да горных.

У тундры пераважаюць глеева-балотныя і тарфяніста-глеевыя глебы, у тайзе — разнавіднасці падзолісты тыпу, у горных раёнах — горна-тайговыя і горна-тундравыя глебы. Для сельскай гаспадаркі найбольш прыдатныя алювіяльныя глебы рачных далін.

• Сяргей Ханжанкоў (1942, пас. Усць-Уціны — 2016) — савецкі палітвязень, актывіст^[4].

• Магада́нская во́бласць // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 441—442. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
• Магада́нская о́бласць // Т. 15. Ломбард — Мезитол. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — С. 145—147. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Магаданская вобласць