Дзяржаўная Траццякоўская галерэя

Дзяржаўная Траццякоўская галерэя
Заснаваны	1856
Заснавальнік	Павел Міхайлавіч Траццякоў[1]
Месцазнаходжанне	Расія: Масква, Лаўрушынскі завулак  (руск.) (бел., 10
Наведвальнікі	1 626 825 чал. (2015)[2][3] 2 148 538 чал. (2018)[4] 2 835 836 чал. (2019)[5] 1 580 819 чал. (2021)[6]
Адрас	Lavrushinsky Ln, 10
Дырэктар	Ірына Лебедзева  (руск.) (бел.
tretyakovgallery.ru (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзяржаўная Траццякоўская галерэя, ДТГ (руск.: Государственная Третьяковская галерея) — мастацкі музей у Маскве, заснаваны ў 1856 годзе купцом Паўлам Траццяковым, які меў адну з самых буйных у свеце калекцый рускага выяўленчага мастацтва. Экспазіцыя ў інжынерным корпусе «Рускі жывапіс XI — пачатку XX ст» (Лаўрушынскі завулак  (руск.) (бел., в 10) з'яўляецца часткай Усерасійскага музейнага аб'яднання «Дзяржаўная Траццякоўская галерэя», заснаванага ў 1986 годзе.

Павел Траццякоў пачаў збіраць сваю калекцыю жывапісу ў сярэдзіне 1850-х. Гэта праз некаторы час прывяло да таго, што ў 1867 г. для шырокай публікі ў Замаскварэччы была адкрыта «Маскоўская гарадская галерэя Паўла і Сяргея Траццякова». Яе калекцыя налічвала 1276 карцін, 471 малюнак і 10 скульптур рускіх мастакоў, а таксама 84 карціны замежных майстроў.

У жніўні 1892 Павел Міхайлавіч перадаў сваю мастацкую галерэю ў дар гораду Маскве. У зборы да гэтага часу налічвалася 1287 жывапісных і 518 графічных твораў рускай школы, 75 карцін і 8 малюнкаў еўрапейскай школы, 15 скульптур і калекцыя ікон. 15 жніўня 1893 адбылося афіцыйнае адкрыццё музея пад назвай «Маскоўская гарадская галерэя Паўла і Сяргея Міхайлавіча Траццякова».

Галерэя знаходзілася ў доме, які сям'я Траццяковых набыла яшчэ ў 1851 годзе. Па меры росту збору да жылой часткі асабняка паступова прыбудоўваліся новыя памяшканні, неабходныя для захоўвання і дэманстрацыі твораў мастацтваў. Падобныя прыбудовы былі зробленыя ў 1873, 1882, 1885, 1892 і нарэшце ў 1902—1904 гадах, калі з'явіўся знакаміты фасад, распрацаваны ў 1900—1903 гадах архітэктарам В. М. Башкіравым  (руск.) (бел. па малюнках мастака В. М. Васняцова. Кіраўніцтва будаўніцтвам ажыццяўляў архітэктар А. М. Калмыкоў  (руск.) (бел..

16 студзеня 1913 года карціна Іллі Рэпіна «Іван Грозны і сын яго Іван 16 лістапада 1581 года  (руск.) (бел.», якая знаходзілася ў Траццякоўскай галерэі пацярпела ад нажа вандала. Мастаку прыйшлося аднаўляць фактычна зноўку твары намаляваных. Захавальнік Траццякоўскай галерэі Е. М. Хруслаў  (руск.) (бел., даведаўшыся аб пашкоджанні карціны, кінуўся пад цягнік.

У пачатку 1913 маскоўская гарадская дума абірае Ігара Грабара папячыцелем Траццякоўскай галерэі.

3 чэрвеня 1918 года Траццякоўская галерэя была аб'яўлена «дзяржаўнай уласнасцю Расійскай Федэратыўнай Савецкай Рэспублікі» і атрымала назву Дзяржаўная Траццякоўская галерэя. Дырэктарам музея быў зноў прызначаны Ігар Грабар. Пры яго актыўным удзеле ў тым жа годзе быў створаны Дзяржаўны музейны фонд, які аж да 1927 года заставаўся адной з найважнейшых крыніц папаўнення калекцыі музея.

• Пешын С. У. Траццяко́ўская галерэ́я // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 524. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Третьяко́вская галере́я // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 191—192. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дзяржаўная Траццякоўская галерэя
• Афіцыйны сайт Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі
• Сайт, створаны да 150-годдзя Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі Архівавана 16 снежня 2014.
• Дзяржаўная Траццякоўская галерэя на сайце Art Project
• Рэпрадукцыі карцін Траццякоўскай галерэі
• Абразы са сходу Траццякоўскай галерэі
• Карціны са сходу Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі на паштоўках Архівавана 2 мая 2008.
• галерэя ў Маскве. Артыкул у Вялікай савецкай энцыклапедыі(недаступная спасылка).
• Відэа і футажы Траццякоўскай галерыі. Будынак і інтэр'ер Архівавана 22 верасня 2009.