Даўмонт (вялікі князь літоўскі)

Даўмонт
Вялікі князь літоўскі (?) 1282 (?) — 1285 (?)
Папярэднік	Трайдзень
Пераемнік	Будзікід
Нараджэнне	XIII стагоддзе
Смерць	5 жніўня 1285(1285-08-05)
Бацька	Від

Даўмонт (? — 5 жніўня 1285) — меркаваны вялікі князь літоўскі (1282? — 1285).

Даўмонт (Доўмант) — старабалцкае (старалітоўскае) двухасноўнае імя. Такія імёны дайшлі з індаеўрапейскай эпохі і ўласцівыя іменнікам народаў індаеўрапейскага паходжання^[1].

Першая аснова Daug- паходзіць ад літ. daug «шмат», сярод сучасных літоўскіх антрапонімаў вядомыя і Dau-mant’as, і Daug-mant’as)^[2]. На другой пазіцыі гэтая аснова, напрыклад, у імені Міндоўг.

Другая аснова Mant- звязаная з літоўскім manta «перасоўная маёмасць; (ваенная) здабыча». Яно, у сваю чаргу, звязана з manyti, адно са значэнняў якога (апроч асноўнага «думаць, меркаваць») — «займець, здабыць»^[3].

Імя мела значыць «шматздабычлівы» і ўяўляла сабой імя-пажаданне.

Згадваецца ў Троіцкім летапісам як літоўскі князь, які камандаваў вялікі паходам літоўцаў на воласці Алешня і іншыя, што належалі цвярскому епіскапу Сімяону, і загінуў у бітве з аб’яднаным войскам з Цверы, Масквы, Волака Ламскага, Таржка, Дзмітрава, Зубцова і Ржэвы.

Паводле Васкрасенскага летапісу, Даўмонт не загінуў, а трапіў у палон. З іншых крыніц імаверней гэта быў пскоўскі князь Даўмонт, які праўда трапіў у палон, але неўзабаве быў вызвалены.

На думку гісторыкаў, якія лічаць асобнага князя Даўмонта рэальным, ён мог быць сынам і непасрэдным пераемнікам Трайдзеня^[4], а ўжо пераемнікам гэтага меркаванага Даўмонта быў Будзікід^[5].

• Пазднякоў В. Даўмонт // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 582—583. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
• Rowell S.C. Lithuania Ascending: A Pagan Empire Within East-central Europe, 1295-1345. — Cambridge University Press, 1994. — ISBN 052145011X.