Перайсці да зместу

Данецка-Крыварожская савецкая рэспубліка

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Савецкая рэспубліка
Данецка-Крыварожская савецкая рэспубліка
Сцяг
Сцяг

< 
< 
 >
 >
 >
12 лютага 1918 — 17 лютага 1919
Сталіца
Афіцыйная мова руская і украінская
Насельніцтва
  • 7 000 000 чал.
Форма кіравання Савецкая рэспубліка
Гісторыя
 • 9 лютага 1918 Брэсцкі мір з УНР
 • 12 лютага 1918 абвяшчэнне аўтаноміі
 • 19 сакавіка 1918[1] уваходжанне ў склад Украінскай Савецкай Рэспублікі
 • май 1918 акупацыя нямецкімі войскамі
 • 17 лютага 1919[2] афіцыйная ліквідацыя
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Узброеныя сілы Данецка-Крыварожскай Рэспублікі, бронецягнік «Гром», Янакіева, пачатак 1918 года.

Данецка-Крыварожская савецкая рэспубліка[1] (ДКСР) — савецкая рэспубліка, абвешчаная 12 лютага 1918 года на тэрыторыі Данецкага і Крыварожскага басейнаў як аўтаномія ў складзе РСФСР. Праз месяц, у сакавіку 1918 года, было абвешчана аб уключэнні тэрыторыі Рэспублікі ў склад Украінскай Савецкай Рэспублікі[1].

У красавіку акупавана нямецка-аўстра-венгерскімі войскамі, канчатковая ліквідацыя афіцыйна адбылася ў лютым 1919 года. У розных дакументах ДКСР таксама называлася як: Данецкая Рэспубліка, Данецкая Рэспубліка Саветаў[3], Рэспубліка Данецкага і Крыварожскага (у некаторых дакументах — Крыварогскаго) басейнаў, Федэратыўная Рэспубліка Данбас[2], Данецкая Федэрацыя[2], Паўднёва-Данецкая рэспубліка[4]

У вусным і нефармальным маўленні ўжываліся наступныя назвы[2][5]: Данкрыўбас, Крыўданбас, Рэспубліка Данбас.

Абвяшчэнне

[правіць | правіць зыходнік]

Абвешчана 30 студзеня (12 лютага) 1918 года на IV абласным з’ездзе Саветаў рабочых дэпутатаў Данецкага і Крыварожскага басейнаў у Харкаве[2].

На з’ездзе з дакладам пра арганізацыю ўлады ў Данбасе і Крыварожжы выступіў бальшавік С. Васільчанка, які прытрымваўся думкі, што ў грунце стварэння Савецкай дзяржавы павінен ляжаць прынцып тэрытарыйна-вытворчай агульнасці абласцей. Свой погляд на арганізацыю ўлады ва ўсёй Савецкай Расіі ён выказаў так: «Па меры ўмацавання Савецкай улады на месцах федэрацыі Расійскіх Сацыялістычных Рэспублік будуць будавацца не па нацыянальных азнаках, а па асаблівасцях эканамічна-гаспадарчага побыту. Такой самадастатковай у гаспадарчым дачыненні адзінкай з’яўляецца Данецкі і Крыварожскі басейн. Данецкая рэспубліка можа стаць узорам сацыялістычнай гаспадаркі для іншых рэспублік». С. Васільчанка настойваў на стварэнні аўтаномнай Данецка-Крыварожскай рэспублікі, вылучэнні яе са складу Украіны (Украінскай Народнай Рэспублікі Саветаў) і ўлучэнні ў склад Савецкай Расіі. Яго прапановы актыўна падтрымаў Арцём (Ф. Сяргееў) і большасць дэлегатаў з’езда, якія прынялі пастанову «Па пытанні пра вылучэнне Данецкага Басейна». Абвешчаная аўтаномія прэтэндавала на Кацярынаслаўскую, Харкаўскую і частку тэрыторыі Херсонскай губерні, а таксама тэрыторыю цяперашняй Растоўскай вобласці з Растовам-на-Доне, Таганрогам, Новачаркаскам.

У Выканаўчы камітэт Рэспублікі было абрана 11 чалавек (7 бальшавікоў, 3 эсэры і 1 меншавік)[2]. 14 лютага быў абраны Саўнаркам рэспублікі пад старшынствам Арцёма (Сяргеева).

Зноскі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б в Донецко-Криворожская советская республика // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. А. М. Прохоров. — 2-е, перераб. и доп.. — М.; СПб., 2000.
  2. ↑ а б в г д е Корнилов В. В. 15 мифов и правда о Донецко-Криворожской Советской Республике. // Еженедельник «2000», 25.02.−3.03.2011. — № 8(547). Архівавана з першакрыніцы 30 лістапада 2012.
  3. ↑ Известия Харьковского Комитета РСДРП, 16 февраля 1918.
  4. ↑ Нова Рада № 14, 17(04).02.1917 Ст. 2
  5. ↑ Антонов-Овсеенко В. А. Записки о гражданской войне. В 3-х тт. Т. 2. — М.: Гос. изд-во, Отдел воен. литературы, 1928. — С. 15.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Данецка-Крыварожская_савецкая_рэспубліка"