Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Азербайджана
Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Азербайджана — адзін з кірункаў сумеснай дзейнасці Рэспублікі Беларусь і Азербайджанскай Рэспублікі, звязаны з ваеннымі, ваенна-палітычнымі і ваенна-тэхнічнымі пытаннямі.
Агульны агляд
[правіць | правіць зыходнік]Многія аспекты двухбаковага ўзаемадзеяння ў гэтай галіне засакрэчаны, аднак, у крыніцах адкрытага доступу ўсё ж утрымліваюцца пэўныя звесткі, якія дазваляюць зрабіць выснову аб доўгатэрміновай і цеснай кааперацыі[1]. Больш таго, Азербайджан лічыцца адным з галоўных пакупнікоў зброі ў Беларусі[2].
На пэўныя акцэнты ў палітыцы афіцыйнага Мінска на азербайджанскім напрамку паказвае спецыфіка кадравай палітыкі ў частцы фарміравання дыпламатычнага корпуса, і канкрэтна – фігура беларускага пасла ў Баку. У лістападзе 2020 года гэтую пасаду заняў генерал-палкоўнік Андрэй Раўкоў, у мінулым міністр абароны і дзяржаўны сакратар Савета Бяспекі Рэспублікі Беларусь. Таксама вельмі сімвалічна, што пераемнік Раўкова на пасадзе кіраўніка ваеннага ведамства, генерал-лейтэнант Віктар Хрэнін свой першы замежны візіт нанёс менавіта ў Азербайджан. Палітычны аглядальнік Аляксандр Шпакоўскі пісаў, што тым самым беларускія ўлады падкрэслілі даверны характар адносін і значнасць узаемадзеяння дзвюх дзяржаў у галіне абароны і бяспекі[1].
Ваенна-тэхнічная сфера
[правіць | правіць зыходнік]Баку з’яўляецца адным з ключавых партнёраў афіцыйнага Мінска ў галіне ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва, а паміж Дзяржаўным ваенна-прамысловым камітэтам Рэспублікі Беларусь і Міністэрствам абароннай прамысловасці Азербайджанскай Рэспублікі заключана адпаведнае пагадненне. З 2002 па 2022 год апошняя краіна знаходзілася ў лідарах па закупках розных відаў беларускага ўзбраення: на першым месцы па закупцы танкаў і артылерыі; на другім – па закупцы браняванай тэхнікі, на трэцім – па закупцы баявых самалётаў. У кастрычніку 2020 года, у разгар Другой Карабахскай вайны, кіраўнік дзяржавы Ільхам Аліеў у інтэрв’ю французскай газеце Le Figaro назваў Беларусь разам з Расіяй, Турцыяй і Ізраілем у якасці «асноўных пастаўшчыкоў» ваеннай прадукцыі для патрэб азербайджанскай арміі[1].
Паводле афіцыйных звестак, у 2012 годзе Баку выдаткаваў на закупку беларускай вайсковай тэхнікі 167 млн долараў[3][4]. У наступны час здарыўся правал (у 2013 годзе Мінск прадаў усяго на $ 32 млн, у 2014 і 2015 гадах і зусім закупак Баку не вырабляў), але ўжо ў 2016 годзе сітуацыя змянілася — Азербайджан, згодна з дакладам Стакгольмскага міжнароднага інстытута даследавання праблем міру (SIPRI), закупіў у Беларусі зброі адразу на $ 170 млн[5].
Варта таксама адзначыць, што ў 2008—2011 гадах азербайджанскія комплексы СПА С-125М «Пячора» і 9K33M3 «Аса-AKM» праходзілі мадэрнізацыю на беларускім прадпрыемстве «Тэтраэдр» (г. Мінск)[6].
| Беларускія ваенныя пастаўкі ў Азербайджан | ||
|---|---|---|
| Год | Прадукцыя | Заўвагі |
| 2005 | 19 адз. Т-72 | [7] |
| 2006 | 41 адз. Т-72 | [7] |
| 2008 | 3 адз. 2С7 «Піён» | [7] |
| 2009 | 5 адз. Су-25 і 9 адз. 2С7 «Піён» | [7] |
| 2002—2012 | 112 ��дз. Т-72, 60 адз. БТР-70, 90 адз. Д-30, 5 адз. Су-25 | без уліку 19 і 41 адз. Т-72 за 2005 и 2006, 30 адз. Д-30 за 2010, 5 і 1 адз. Су-25 за 2009 і 2010[1][8] |
| 2014 | 2 адз. Т38 «Стылет» | [9] |
| 2017 | 26 адз. 2С5 «Гіяцынт-Б» | [10] |
| 2018 | каля 10 адз. В-200 «Паланэз», невядомы лік «Навальніца-С» і «Навальніца-6» | [6] |
Карабахскі канфлікт
[правіць | правіць зыходнік]Беларуская ваенная прадукцыя выкарыстоўвалася азербайджанцамі ў ходзе Карабахскага канфлікту[1]. У лістападзе 2018 года прэс-сакратар знешнепалітычнага ведамства Арменіі Ганна Нагдалян пракаментавала пастаўкі ўзбраенняў Азербайджану так[11]:
|
Мы неаднаразова адзначалі, што не можам ставіцца да продажу зброі Азербайджану як да выключна дзелавой здзелцы. Гэта зброя, якая адымае жыцця нашых суайчыннікаў, нашых салдат, грамадзянскага насельніцтва. Гонка ўзбраенняў у нашым рэгіёне вельмі небяспечна. Што тычыцца продажу ўзбраенняў Азербайджану з боку Беларусі, то гэта разам з вышэйпералічанай заклапочанасцю таксама ставіць пад сумнеў усю логіку калектыўнай бяспекі, кідае выклік усёй логіцы супрацоўніцтва ў рамках АДКБ і непасрэдным чынам наносіць шкоду эфектыўнасці і аўтарытэту Арганізацыі. | 
|
Паводле заявы прэзідэнта непрызнанай Нагорна-Карабахскай Рэспублікі Араіка Аруцюняна, падчас Другой Карабахскай вайны ў кастрычніку 2020 года Азербайджан абстраляў горад Сцепанакерт рэактыўнымі сістэмамі залпавага агню беларускай вытворчасці «Паланэз»[12]. У цэлым, наяўнасць у арсенале Узброеных Сіл Азербайджана дадзенага ўзору сур’ёзна ўзмацніла іх ўдарны моц і дазволіла кампенсаваць наяўнасць у армянскай арміі аператыўна-тактычных ракетных комплексаў «Іскандэр-Э» расійскай вытворчасці, што ўраўнаважыла магчымасці бакоў у гэтым класе ўзбраенняў[1].
У пачатку лістапада таго ж года азербайджанцы пры дапамозе беларускага комплексу РЭБ «Навальніца-С» знішчылі адзін армянскі беспілотнік у Тавузскім раёне. Дзякуючы комплексам «Навальніца-6» былі паспяхова падушаны сродкі СПА Нагорнага Карабаха і Арменіі, уключаючы зенітныя ракетныя комплексы «Аса», «Тор» і С-300[13].
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
- ↑ а б в г д е Александр Шпаковский. Белорусский ВПК – для Вооруженных Сил Азербайджана // Каспийский институт стратегических исследований : официальный сайт. — 20 июля 2022.
- ↑ Azerbaijan:Report for Selected Countries and Subjects. International Monetary Fund. Архівавана з першакрыніцы 21 жніўня 2011. Праверана 12 красавіка 2011.
- ↑ Беларусь поставила в Азербайджан военную технику на сумму $167 млн.. Архівавана з першакрыніцы 21 верасня 2013. Праверана 19 верасня 2013.
- ↑ АЗЕРБАЙДЖАН КУПИЛ У БЕЛАРУСИ ОРУЖИЕ НА 167 МЛН.ДОЛЛАРОВ(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 21 верасня 2013. Праверана 19 верасня 2013.
- ↑ Минск хочет продавать Баку своё оружие вместо российского? — EurAsia Daily : интернет-издание. — 2 апреля 2018.
- ↑ а б Беларусь продала Азербайджану «оружие победы» Архівавана 4 лютага 2022.
- ↑ а б в г Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?
- ↑ SIPRI: Кризисы стимулируют торговлю оружием в мире
- ↑ Беларусь продала Азербайджану две батареи «Стилетов» — ВИДЕО
- ↑ “Полонезы” для друга Алиева: сколько оружия Беларусь продала Азербайджану
- ↑ МИД Армении: Мы не можем относиться к продаже оружия Азербайджану как к исключительно деловой сделке // Салідарнасць : газета. — 23 ноября 2018.
- ↑ "Степанакерт обстреливают «Полонезы» и «Смерчи»". Регнум. 4 октября 2020. Архівавана з арыгінала 2020-10-08. Праверана 2020-10-05.
{{cite news}}: Праверце значэнне даты ў:|date=(даведка) - ↑ Азербайджан белорусскими «Грозами» глушил армянскую ПВО — видео // EADaily, 23 ноября 2020
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Александр Шпаковский. Белорусский ВПК – для Вооруженных Сил Азербайджана // Каспийский институт стратегических исследований : официальный сайт. — 20 июля 2022.