Сараева
Сараева (басн.: Sarajevo [sǎrajɛʋɔ]) — горад у Босніі і Герцагавіне, сталіца краіны. Размешчаны на вышыні 500 м над узроўнем мора, стаіць на берагах ракі Міляцка. Індустрыяльны і культурны цэнтр краіны.
Горад
Сараева на карце Босніі і Герцагавіны   | ||||||||||||||||||||||||||||
Гісторыя
правіцьУпершыню згадваецца ў 1244 пад назвай Врхбосна. У 1435 заваяваны туркамі-асманамі. 3 1507 называецца Сараева. На гэты час прыпадае росквіт горада як гандлёвага і рамеснага цэнтра. У XVII—XIX ст. неаднаразова зруйнаваны пажарамі. 3 сярэдзіны XIX ст. адміністрацыйны і палітычны цэнтр баснійскага намесніцтва Асманскай імперыі. У 1878—1908 галоўны горад Босніі, акупіраванай Аўстра-Венгрыяй. У 1908—18 адміністрацыйны цэнтр правінцый Боснія і Герцагавіна. 28.6.1914 у Сараеве забіты аўстрыйскі наследнік прастола Франц Фердынанд (Сараеўскае забойства). Са снежня 1918 у складзе Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (з 1929 Югаславія). У ІІ сусветную вайну акупіраваны нацыстамі (1941-45). Адзін з цэнтраў Народна-вызваленчай вайны ў Югаславіі 1941-45. 3 1946 сталіца Босніі і Герцагавіны. У 1984 ў Сараеве адбыліся XIV зімовыя Алімпійскія гульні. У выніку ваенных дзеянняў пач. 1990-х г. горад перажыў цяжкія разбурэнні і пашкоджанні.
Насельніцтва
правіцьПа дадзеных перапісу 1991, колькасць насельніцтва складала 429 672; на 2006 год — каля 800 000.
| ||||||||||||
Гаспадарка
правіцьТут знаходзяцца шматлікія прамысловыя прадпрыемствы (машынабудаванне, у т.л. аўтамабільная, электра-тэхнічная, радыёэлектронная прамысловасць; хімічная, тэкстыльная, гарбарна-абутковая, дрэваапрацоўчая, харчасмакавая). Саматужны выраб дываноў і рамёствы.
Транспарт
правіцьВузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт.
Культура, адукацыя, навука
правіцьАкадэмія навук і мастацтваў Босніі і Герцагавіны. Універсітэт, кансерваторыя.
Музей Босніі і Герцагавіны. Мастацкая галерэя.
Архітэктура і планіроўка
правіцьКаларыт старога горада ствараюць пабудаваныя паводле ўсходняй традыцыі кварталы са шчыльнай планіроўкай. Захавалася сярэдневяковая Старая царква з абразамі XV—XVII ст. Узоры рэгіянальнага варыянта класічнага стылю турэцкай архітэктуры: мячэці Хусрэў-бега (1531) з мінарэтам выш. 45 м (арх. Сінан), Алі-Пашы (1561), Царова (1566) і інш., медрэсэ Хусрэў-бега (1537) і інш. Адметныя крытыя базары XVI ст. — паўпадземны безістэні Хусрэў-бега (1557, даўж. 109 м), купальны Бруса-безістэні (1557), каменныя масты — Козі (да 1550), Лацінскі (да 1565), Шэхерчэхайін (1620). 3 2-й пал. ХІХ ст. ўзводзіліся жылая забудова і грамадскія будынкі ў аўстрыйскіх архітэктурных стылях (гістарызм, сецэсіён) з выкарыстаннем усходніх (ратуша, кафедральны каталіцкі сабор) і класічных матываў (Прэзідыум урада, чыгуначнае ўпраўленне, Міністэрства фінансаў, тэатр, музей). Пабудовы 1918-45 і 2-й пал. ХХ ст. ў духу функцыяналізму: банкі, Вышэйшая педагагічная школа, чыгуначны вакзал, новыя карпусы ўніверсітэта, аэрапорт. Паводле генплана 1963 створаны новыя раёны (Габрычава).
Вядомыя асобы
правіць- Эмір Кустурыца (нар. 1954) — кінарэжысёр, сцэнарыст.
- Алена Лолавіч (нар. 19841) — сербская гарналыжніца.
- Саша Чаджа (нар. 1989) — сербская баскетбалістка.
Гарады-пабрацімы
правіць- Serre Chevalier[d], Францыя (1995)
- Ізмір, Турцыя (2022)[5]
- Інсбрук, Аўстрыя (27 кастрычніка 1980)[6]
- Аман, Іарданія (2005)
- Амстэрдам, Нідэрланды
- Анкара, Турцыя (1994)
- Астана, Казахстан
- Афіны, Грэцыя
- Бад-Ішль, Аўстрыя (2015)
- Баку, Азербайджан (1972)[7][8][…]
- Барселона, Іспанія (1996)
- Будапешт, Венгрыя (28 студзеня 1995)
- Бурса, Турцыя (1979)
- Венецыя, Італія (1994)
- Вольфсбург, Германія (1985)
- Дуброўнік, Харватыя
- Дэйтан, ЗША (1999)
- Заграб, Харватыя (2001)
- Калгары, Канада (1986)
- Каленья, Італія (1994)
- Каір, Егіпет
- Ковентры, Вялікабрытанія (1957)[9]
- Конья, Турцы��
- Кувейт, Кувейт (1998)
- Кіеў, Украіна (28 лістапада 2022)[10][11]
- Любляна, Славенія (2002)
- Магдэбург, Германія (1977)
- Мадрыд, Іспанія (2007)
- Мехіка, Мексіка
- Неапаль, Італія (1976)
- Прата, Італія (1995)
- Пула, Харватыя (21 верасня 2012)[12]
- Руэй-Мальмезон[d], Францыя[13]
- Сабадэль, Іспанія
- Скандзічы, Італія
- Скоп’е, Паўночная Македонія (2017)[14]
- Стамбул, Турцыя (1997)
- Тлемсен, Алжыр (1964)
- Трыпалі, Лівія (1976)
- Тырана, Албанія (1996)
- Ферара, Італія (1978)
- Фрыдрыхсхафен, Германія (1972)
- Цяньцзінь, Кітай (1981)
- камуна Стакгольм, Швецыя (1997)
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
Крыніцы
правіць- ↑ а б https://it-ch.topographic-map.com/map-lgmgf3/Saraievo/?zoom=19¢er=43.85172%2C18.38276&popup=43.8518%2C18.38278
- ↑ а б Population Праверана 20 лістапада 2016.
- ↑ Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. — Т. 22. — С. 587.
- ↑ Большой словарь географических названий / под ред. В. М. Котляков — Екатеринбург: Русское географическое общество, 2003. — С. 559. — 832 с. — ISBN 5-94799-148-9
- ↑ https://www.izmir.bel.tr/tr/Haberler/soyer-bizim-ruhlarimiz-da-vicdanimiz-da-kardes/46962/156
- ↑ https://www.innsbruck.gv.at/page.cfm?vpath=buergerinnen--politik/innsbruck-international/innsbrucks-partnerstaedte#sarajevo
- ↑ http://baku-ih.gov.az/page/26.html
- ↑ http://azerbaijans.com/content_1719_az.html
- ↑ https://www.coventry.gov.uk/directory_record/6223/sarajevo_bosnia_and_herzegovina/category/732/europe
- ↑ https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
- ↑ https://n1info.ba/english/news/sarajevo-and-kyiv-sign-agreement-on-establishing-friendly-relations/
- ↑ https://www.pula.hr/hr/vodici/medunarodna-suradnja/o-odsjeku/medunarodna-suradnja/gradovi-pobratimi/
- ↑ https://www.villederueil.fr/fr/villes-jumelles
- ↑ https://starportal.skopje.gov.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=172
Літаратура
правіць- Сара́ева // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 175. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
- Сара́ево // Т. 22. Ремень — Сафи. — М. : Советская энциклопедия, 1975. — С. 587. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
- Сара́ево // Большой словарь географических названий (руск.) / Гл. ред. В. М. Котляков. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — С. 559. — 832 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-94799-148-9.
- Сара́ево // Географические названия мира: Топонимический словарь: Ок. 5000 единиц (руск.) / Е. М. Поспелов; Отв. ред. P. A. Агеева. — 2-е изд., стереотип.. — М.: Русские словари: ООО «Издательство Астрель»: ООО «��здательство ACT», 2002. — С. 368. — 512 с. — ISBN 5-17-001389-2 (ООО «Издательство ACT»), ISBN 5-271-00446-5 (ООО «Издательство Астрель»), ISBN 5-93259-014-9 (Издательство «Русские словари»).
- Сара́ево // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 414. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
- Сара́ево // Словарь географических названий зарубежных стран (руск.) / Отв. ред. А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1986. — С. 323. — 459 с. — 70 000 экз.
- Сара́ево // Энциклопедический географический словарь (руск.). — М.: РИПОЛ классик, 2011. — С. 589. — 800 с. — (Словари нового века). — 5 000 экз. — ISBN 978-5-386-03063-6.