Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Данюшава)

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы.

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Краіна	Беларусь
Вёска	Данюшава
Каардынаты	54°33′22.53″ пн. ш. 26°24′24.77″ у. д. / 54.5562583° пн. ш. 26.4068806° у. д. / 54.5562583; 26.4068806Каардынаты: 54°33′22.53″ пн. ш. 26°24′24.77″ у. д. / 54.5562583° пн. ш. 26.4068806° у. д. / 54.5562583; 26.4068806
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы на мапе Беларусі Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы на Вікісховішчы

Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы — помнік архітэктуры пачатку XIX стагодзьдзя ў Данюшаве. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга мястэчка, на правым беразе ракі Вяльлі каля гістарычнага Рынку. Дзее. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з рысамі клясыцызму і рэтраспэктыўнай готыкі. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Першы драўляны касьцёл у Данюшаве заснавалі ў 1483 годзе ўладаль­нікі маёнтку Саковічы. 21 красавіка 1620 году ваявода полацкі Ян Кішка з жонкай Крысьцінай фундавалі новы драўляны касьцёл. У другой паловы XVІІ ст. Данюшаўскую парафію далучылі як філію Сольскай парафіі. У 1728—1773 гадох тут дзеяла езуіцкая місія ад калегіюму ў Жодзішках.

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Данюшава апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у 1809 годзе на сродкі Марціна Кліманскага на ранейшым месцы збудавалі новы драўляны касьцёл. З гэтага часу Данюшава зноў стала самастойнай парафіяй, асьвяціў касьцёл пад гістарычным тытулам завялейскі дэкан кс. Антоні Багіленскі. У 1820 годзе пры касьцёле зьявілася плабянія, дагэтуль ім апекваліся бэрнардыны зь Беніцы, якія таксама выкладалі ў парафіяльнай школцы. У 1902 годзе скончылася рэканструкцыя касьцёла (гэты год значыцца на фундамэнце левай калёны фасада), распачатая ў 1899 годзе.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе войскі Нямецкай імпэрыі перад уваходам на касьцельны пляц паставілі мэмарыяльную капліцу ў выглядзе бутавай піраміды (з 2000-х гадоў яе завяршае фігура Панны Марыі) у гонар «пасьпяховай пераправы нямецкай кавалерыі праз Вяльлю ў гэтым месцы». У час вайны нямецкія войскі разабралі званіцу і зь яе цэглы выклалі грубкі ў касьцёле, які прыстасавалі пад шпіталь. Старажытны звон зьнялі і адправілі ў Бэрлін — як асаблівую каштоўнасьць (вернуты ў сярэдзіне 1920-х гадоў).

Па Другой сусьветнай вайне савецкія ўлады зачынілі касьцёл, будынак якога прыстасавалі пад сховішча збожжа. Касьцельнае начыньне выкінулі на вуліцу, каштоўныя рэчы адаслалі ў Смаргонь, а астатняе, увогуле, спалілі. Вернікі змаглі выратаваць абраз Маці Божай (бяз шатаў), срэбнага голуба і ягнятка (сёньня стаіць над алтаром).

У канцы 1980-х гадоў будынак касьцёла вярнулі вернікам.

Помнік архітэктуры традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з рысамі клясыцызму і рэтраспэктыўнай готыкі. Гэта прастакутны ў пляне будынак, накрыты 2-схільным дахам. Галоўны ўваход праз 4-калённы дарычны портык, трыкутны франтон якога аздабляецца завяршэньнем у стылі барока. У выніку рэканструкцыі 1899—1902 гадоў да асноўнага аб’ёму дабудавалі апсыду з закрысьціямі, а над галоўным фасадам — дзьве чацьверыковыя 2-ярусныя вежы-званіцы пад шатровымі дахамі, тым чассам аконныя праёмы набылі сьпічастую форму.

Унутраная прастора перакрываецца роўнай падшыўной стольлю з дэкаратыўнымі разеткамі, больш вузкі прэзьбітэрыюм — корабавым скляпеньнем. Інтэр'ер аздабляюць тры алтары: галоўны — Найсьвяцейшай Тройцы (вялікі абраз ��ьмяшчаецца ў цэнтры 4-калённай кампазыцыі, у інтэркалюмніі выявы анёлаў), левы бакавы зь фігурай Пана Езуса, правы — зь фігурай Маці Божай. Над уваходам разьмяшчаюцца хоры на 4 слупах. Пад касьцёлам знаходзіцца крыпта, уваход у якую з двара.

Касьцельны пляц атачаецца бутавым мурам з аркавай цаглянай брамай, у яго куце стаіць 4-гранная шатровая званіца (захаваўся ніжні ярус)^[1].

• Старыя здымкі
• 
  каля 1900 г.
• 
  1915—1916 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  сакавік 1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.

• 
  1916 г.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  З боку апсыды
• 
  Брама
• 
  Былая званіца

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  413Г000711

• Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў Данюшаве, Radzima.org