Астраном Капэрнік або размова з Богам

	Астраном Капэрнік або размова з Богам
	Польская мова: Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem
Мастак	Ян Матэйка
Год	1873
Тып	алей, палатно
Памеры	225 × 315
Месцазнаходжаньне	Музэй Ягелонскага ўнівэрсытэту, Кракаў

Астраном Капэрнік або размова з Богам (па-польску: Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem) — алейная карціна польскага мастака Яна Матэйкі, на якой намаляваны Мікалай Капэрнік, які назірае за небам са сваёй прыватнай вежы на катэдральным пагорку ў Фромбарку. Карціна знаходзіцца ў калекцыі Ягелонскага ўнівэрсытэту.

Гісторыя

Нагодай для напісаньня карціны стала 400-годдзе з дня нараджэньня астранома ў 1873 годзе. Падрыхтоўчую працу Матэйка вёў з 1871 году, спачатку навучаўся ў Ягелонскай бібліятэцы і Археалягічным кабінэце Ягелонскага ўнівэрсытэту. На гэтым этапе былі створаны два алейныя эцюды: адзін знаходзіцца ў калекцыі Нацыянальнага музэю ў Кракаве, а другі — у калекцыі Барбары Пясецкай-Джонсан у Прынстане, ЗША. Эскіз са збору Нацыянальнага музэю быў намаляваны на кардоне памерам 415 × 520 мм^[1].

Карціну мастак пачаў пісаць летам 1872 году і скончыў у наступным годзе. Для карціны пазаваў нават Генрык Левіту, варшаўскі лекар і натураліст, малодшы брат Караля Левіты^[1], змоўшчыка, які трагічна загінуў у 1841 годзе.

Прэзэнтацыя карціны адбылася 19 лютага 1873 году ў зале гарадзкой рады. У першы дзень прагляд быў бясплатным, на наступны дзень толькі школьнікі мелі права на бясплатны квіток. З 21 па 25 лютага ўваход быў платным, а атрыманыя грошы Матэйка выкарыстоўваў для арганізацыі мастацкіх выстаў^[2].

21 сакавіка штодзённая газэта «Czas», якая выдавалася ў Кракаве, паведаміла пра намер набыць карціну і перадаць яе ў дар Акадэміі мастацтваў і навук. Купляй павінен быў займацца Пётар Машынскі, а Матэйка ацаніў карціну ў 12 000 гульдэнаў. Празь дзень ён абвясьціў, што карціна будзе перададзена Ягелонскаму ўнівэрсытэту "ў гонар самага вядомага студэнта.

У сакавіку 1873 году карціна б��ла вывезена за граніцу, у Варшаву, дзе дэманстравалася ў галерэі Таварыства заахвочваньня прыгожых мастацтваў. Сродкі ад продажу квіткоў у суме 1313 рублёў былі накіраваны на мастацкія стыпэндыі. Прэзэнтацыя карціны завяршылася 8 красавіка пасьля тэлеграмы Матэйкі аб адпраўцы карціны на выставу ў Вену. Там карціна дэманстравалася на агульнай выставе, якая доўжылася з 1 чэрвеня па 31 кастрычніка.

Крыніцы

^ ^а ^б Зоф’я Солтыс, «Kopernik Matejki», Rocznik Krakowski, 1972 №XLIII с.132-142
^ Kronika miejscowa i zagraniczna, Czas, 1873-02-15 №38 с.2 }}

Літаратура

Janina Mazurkiewicz: Jan Matejko — astronom Kopernik czyli Rozmowa z Bogiem: wystawa z okazji 522 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, Ratusz Staromiejski, 17 II-17 III 1995, Торунь (Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa)

Вонкавыя спасылкі

Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem фільм Музэю Ягелонскага ўнівэрсытэту, 2021

[:0-1] а ^б Зоф’я Солтыс, «Kopernik Matejki», Rocznik Krakowski, 1972 №XLIII с.132-142

[2] Kronika miejscowa i zagraniczna, Czas, 1873-02-15 №38 с.2 }}

[1]