Міжнародная фінансавая карпарацыя

Паводле 1-га артыкула Пагадненьня «Аб Міжнароднай фінансавай карпарацыі» 1955 году, Карпарацыя мела:

1. «дапамагаць у фінансаваньні заснаваньня, удасканаленьня і пашырэньня плённых прыватных прадпрыемстваў, што паспрыяюць разьвіцьцю краінаў-удзельніцаў праз укладаньні без парукі адплаты адпаведным урадам-удзельнікам у выпадках, калі дастатковыя прыватныя сродкі не даступныя на разумных умовах;
2. імкнуцца спалучаць магчымасьці ўкладаньня, унутраны і замежны прыватны капітал ды дасьведчанае кіраваньне;
3. імкнуцца заахвочваць і дапамагаць ствараць спрыяльныя ўмовы для патоку прыватнага капіталу, як унутранага гэтак і замежнага, у плённае ўкладаньне ў краінах-удзельніцах»^[4].

Ад 27 чэрвеня 2012 году статутны капітал Карпарацыі складаў $2,58 млрд, якія падзяляліся на 2,58 млн паёў па $1000 кожны. Паводле 2-га артыкула Пагадненьня «Аб Міжнароднай фінансавай карпарацыі», Рада кіраўнікоў Сусьветнага банку можа павялічыць статутны капітал МФК на больш як 10 000 паёў 4/5 галасоў. Згодна з 3-м артыкулам Пагадненьня Карпарацыя мае валодаць паўнамоцтвамі:

1. пазычаць сродкі, забясьпечаныя закладам або іншай каштоўнай паперай;
2. укладаць вольныя сродкі ў аблігацыі, а пэнсійныя сродкі — ва ўсялякія ходкія каштоўныя паперы;
3. ручацца за каштоўныя паперы, у якія ўклала, каб палегчыць іх продаж;
4. набываць і прадаваць каштоўныя паперы, якія выпусьціла, за якія паручылася або ў якія ўклала^[4].

Пагатоў «перш чым адкрыта прадаць свае аблігацыі на рынку ўдзельніка Карпарацыя мае атрымаць ухвалу гэтага ўдзельніка і ўдзельніка, у валюце якога аблігацыі маюць намінавацца». Таксама агульная сума нясплачанай запазычанасьці і парукаў, выдадзеных Карпарацыяй, ня мае павялічвацца, калі тая сума больш як 4-кратна перавышае яе статутны капітал і лішкавыя сродкі^[4].

На 30 чэрвеня 2018 году капітал МФК налічваў $26,136 млрд, зь іх 89% складаў накоплены з 1956 году прыбытак. Рэшту статутны капітал. Абавязкі ў выглядзе пазыковых сродкаў налічвалі $68,136 млрд (261% ад капіталу), зь якіх 72,5% прыпадала на непагашаныя аблігацыі, прададзеныя на рынку. Сродкі Карпарацыі складалі $94,272 млрд, зь іх 44,8% прыпадала на ўкладаньні ў выглядзе выдадзеных пазыкаў на $23,6 млрд, доляў у прадпрыемствах на $13 млрд і даўгавых аблігацыяў на $5,6 млрд. Рэшту сродкаў складалі гандлёвыя каштоўныя паперы на $28,9 млрд (30,7%), тэрміновыя ўклады на $13,2 млрд (14%), дэбіторская запазычанасьць на $3,9 млрд, вытворныя сродкі на $2,8 млрд, дамовы продажу без пакрыцьця на $2 млрд і наяўныя грошы на $1,3 млрд^[3].

На 2019 год Міжнародная фінансавая карпарацыя выпускала 8 відаў аблігацыяў:

• сусьветныя (з 2000 году) — на 3, 5, 10 і 15 гадоў у такіх 8 валютах, як амэрыканскі і аўстралійскі даляр, бразыльскі рэал, індыйская рупія, кітайскі юань, мэксыканскі пэса, турэцкая ліра і швэдзкая крона (у 2018-м на больш як $4 млрд)^[5];
• складаныя — ад 1 да 30 гадоў на суму ад $3 млн паводле такіх 8 умоваў, як прывязка да ўліковай стаўкі, валютнага курсу, фондавага індэксу і расцэнкі на тавар, плавальны курс, бэрмудзкая і эўрапейская адклікальнасьць, зьмяшанасьць^[6];
• гандляваныя ў Японіі — у 8 валютах з выкупам на 100 млн японскіх енаў (у 2018 годзе на $1,4 млрд)^[7];
• зьніжкавыя (з чэрвеня 2009 году) — ад 1 да 360 дзён на суму ад $100 000 праз 10 гандляроў у такіх 3 валютах, як амэрыканскі даляр, кітайскі юань і турэцкая ліра (у 2018-м на $12,7 млрд)^[8];
• зялёныя (з 2010 году) — у 11 валютах для будаўніцтва электрастанцыяў на аднаўляльнай энэргіі (на чэрвень 2018 году $7,6 млрд)^[9];
• грамадзкія (з 2017 году) — у 6 валютах для будаўніцтва інфраструктуры і выдачу пазыкаў жанчынам у разьвіцьцёвых краінах (на 30 чэрвеня 2018 году $919 млн)^[10];
• лясныя (з кастрычніка 2016 году) — для пакрыцьця падатку на выдзяленьне па 1 тоне вуглякіслага газу ($152 млн)^[11];
• мясцовыя — у валютах краінаў Афрыкі, Лацінскай Амэрыкі, Паўднёва-Заходняй Азіі і Ўсходняй Эўропы^[12].

• Рада кіраўнікоў. Склікаецца штогод. Складаецца з кіраўнікоў і іх замяшчальнікаў у Міжнародным банку рэканструкцыі і разьвіцьця (МБРР). Правамоцная пры ўдзеле большасьці кіраўнікоў з прынамсі 2/3 галасоў. «Лік галасоў кожнага ўдзельніка мае раўняцца суме яго асноўных галасоў і паевых галасоў: 1) Асноўныя галасы кожнага ўдзельніка маюць складаць лік галасоў, што вынікае з раўнамернага разьмеркаваньня сярод усіх удзельнікаў 5,55% сукупнай сумы галасоў ўсіх удзельнікаў, пры ўмове, што ня мае быць ніякіх дробавых асноўных галасоў; 2) Паевыя галасы кожнага ўдзельніка маюць складаць лік галасоў, што вынікае з вылучэньня аднаго голаса за кожны трыманы пай акцыяў». Вызначае дывідэнды і павялічвае статутны капітал. Прымае новых удзельнікаў і абірае старшыню, які прызначае працаўнікоў пэрсаналу.
• Рада дырэктароў. Складаецца з выканаўчых дырэктароў і іх замяшчальнікаў у МБРР. Правамоцная пры ўдзеле большасьці дырэктароў з прынамсі паловай галасоў. Кожны выканаўчы дырэктар валодае тым лікам галасоў, якім яго прызначылі або абралі ў Радзе кіраўнікоў. Выконвае статутныя задачы МФК^[4].

На 13 красавіка 2019 году 6 дзяржавамі-ўдзельніцамі з найбольшым лікам галасоў у Сусьветнага банку, кожная зь якіх прызначала ўласнага прадстаўніка ў Раду дырэктароў, былі: 1) ЗША — 20,98%, 2) Японія — 6,01%, 3) Нямеччына — 4,77%, 4) Францыя — 4,48%, 5) Брытанія — 4,48%, 6) Кітай — 2,3% (галасоў у МФК). Разам гэтыя 6 дзяржаваў мелі 43,02% галасоў. Налічвалася 18 іншых урадаў-удзельнікаў, якія мелі звыш 1% галасоў: Індыя (3,82%), Расея (3,81%), Італія і Канада (3,02%), Нідэрлянды (2,1%), Бразылія (2,08%), Саудаўская Арабія (1,91%), Бэльгія (1,89%), Аўстралія (1,77%), Швайцарыя (1,65%), Аргентына (1,59%), Гішпанія (1,39%), Інданэзія (1,19%), Мэксыка (1,15%), Паўднёвая Карэя (1,07%), Вэнэсуэла і Нігерыя (1,05%), Швэцыя (1,02%). Урад Беларусі меў 0,22% галасоў (6082). Урады 4 іншых сумежных зь Беларусьсю краінаў таксама мелі менш за 1% галасоў: Украіна — 0,4%, Польшча — 0,31%, Летува — 0,12% і Латвія — 0,11%. Агулам у 184 урадаў-удзельнікаў налічвалася 2 717 494 галасы^[13].

Рада дырэктароў улучала 6 прызначэнцаў з адпаведным адсоткам галасоў (разам 43,02%): ад ЗША з 20,98%, ад Японіі з 6,01%, ад Нямеччыны з 4,77% і ад Брытаніі і Францыі па 4,48%, ад Кітаю з 2,3%. Астатнія 19, якія разам атрымлівалі 56,98% галасоў, выбіраліся больш як ад аднаго ўраду (ад 178). Урад Беларусі падтрымліваў выканаўчага дырэктара ад Аўстрыі, які меў найбольшы адсотак галасоў (4,78%) сярод выбраных. Урад Расеі меў уласнага выканаўчага дырэктара (3,85%), якога падтрымліваў урад Сырыі. Украіна падтрымлівала прадстаўніка Нідэрляндаў (3,64%). Латвія і Летува — выканаўчага дырэктара ад Даніі (3,36%). Урад Польшчы — прадстаўніка Швайцарыі (2,28%)^[14].

Паводле 9-га артыкула Пагадненьня «Аб Міжнароднай фінансавай карпарацыі» (МФК) 1955 году, «Пагадненьне мае набыць моц, калі яго падпішуць ад імя прынамсі 30 урадаў, чые падпіскі складаюць прынамсі 75 % агульнай падпіскі» на $100 млн статутнага капіталу МФК. 20 ліпеня 1956 году гэтую ўмову выканалі, калі 31 урад з агульнай падпіскай на $75,366 млн далучыўся да Пагадненьня. У выніку дзяржавамі-заснавальніцамі МФК сталі:

• 5 дзяржаваў Азіі — Індыя, Пакістан, Цэйлон, Японія і Ярданія;
• 1 дзяржава Акіяніі — Аўстралія;
• 2 дзяржавы Афрыкі — Эгіпет і Этыёпія;
• 4 дзяржавы Паўднёвай Амэрыкі — Балівія, Калюмбія, Пэру і Эквадор;
• 11 дзяржаваў Паўночнай Амэрыкі — Гаіці, Гандурас, Гватэмала, Дамініканская Рэспубліка, ЗША, Канада, Коста-Рыка, Мэксыка, Нікарагуа, Панама і Сальвадор;
• 8 дзяржаваў Эўропы — Вялікабрытанія, Данія, Ісьляндыя, Нарвэгія, Заходняя Нямеччына, Фінляндыя, Францыя і Швэцыя^[15].

23 верасьня 1957 году 50-й дзяржавай-удзельніцай МФК стаў Аўганістан. 20 жніўня 1975 году 100-м удзельнікам стаў урад Буркіна-Фасо. 29 сьнежня 1987 году 132-й дзяржавай-удзельніцай стала Польская Народная Рэспубліка, суседняя зь Беларусьсю. 2 лістапада 1992 году 147-м удзельнікам МФК стаў урад Беларусі. Цягам 1993 году далучыліся 4 астатнія сумежныя зь Беларусьсю дзяржавы. 15 студзеня 150-й стала Летува. 12 красавіка 157-й — Расея. 29 верасьня 160-й — Латвія. 18 кастрычніка 163-й — Украіна. Ад 13 красавіка 2019 году ўдзельнікамі МФК былі ўрады 184 краінаў. Таксама свайго прадстаўніка меў аўтаномны край Сэрбіі — Косава і Мятохія, які знаходзіўся пад пратэктаратам ААН^[16].

2 лістапада 1992 году ўрад Беларусі стаў 147-м пайшчыкам Міжнароднай фінансавай карпарацыі. У 2004 годзе ФМК стала пайшчыкам «Дэтроіцка-Беларускай піваварнай кампаніі» (Бабруйск) і вылучыла ёй $10 млн пазыкі на пашырэньне прадпрыемства. У 2005 годзе Карпарацыя выдала $40 млн пазыкі «Прыёрбанку» і $5 млн «Белгазпрамбанку» на крэдытаваньне малых прадпрыемстваў. У 2006 годзе «Дэтроіцкія ўкладаньні» атрымалі ад МФК $37 млн на заснаваньне 1-га прыватнага заводу сокаў і 1-й сеткі з зьніжкавых крамаў у 15 гарадах. У 2008 годзе выдалі $26 млн пазыкі на пабудову 20 буйных крамаў «Рублёўскі» і $6 млн «А1 Групе» на адкрыцьцё 128 зьніжкавых крамаў у 6 гарадах. Яшчэ $12 млн пазычылі ТАА «Стромінвэст» на будоўлю офіснай нерухомасьці ў Менску. У 2009 годзе МФК выдала гандлёвыя парукі на $30 млн «Белпрамбудбанку» і на $10 млн «Менскаму транзытнаму банку» для забесьпячэньня экспарту іх кліентамі. У 2010 годзе «Алютэху» выдалі $22 млн доўгатэрміновай пазыкі на разбудову прадпрыемства, якія ў 2012 годзе дапоўнілі $45 млн для пашырэньня экспарту. Таксама ў 2010 годзе МФК стала пайшчыкам «Беларускага народнага банка», якому пазычыла $13 млн. Адначасна ТАА «Ома» атрымала $7 млн пазыкі на будаўніцтва ў Менску найбольшай будаўнічай крамы ў Беларусі. У 2011 годзе «МТБанк» атрымаў $10 на пазычаньне малым прадпрыемствам аднаўляльнай энэргетыкі. На 2012 год прадстаўніцтва ФМК у Беларусі, якое ўзначальваў Макс Якуб, месьцілася ў Менску па Партызанскім праспэкце, д. 6а. На той час МФК выдала ў Беларусі 36 пазыкаў на $340 млн^[17].

У 2013 годзе экспэрты Карпарацыі ўдзельнічалі ў распрацоўцы Закону Рэспублікі Беларусь «Аб інвэстыцыях», што набыў моц у студзені 2014 году^[18]. У 2010—2014 гадах Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь і МФК ажыцьцявілі сумесную праграму «Паляпшэньне рэгуляваньня бізнэсу і садзейнічаньне прыцягненьню інвэстыцыяў у Рэспубліцы Беларусь». У рамках праграмы бакі стварылі Адзіны рэестар адмінпрацэдураў у Беларусі, лік якіх скарацілі на 19%, а таксама зьменшылі лік ліцэнзіяў на 60%^[19]. 24 красавіка 2019 году Міністэрства антыманапольнага рэгуляваньня і гандлю Рэспублікі Беларусь і МФК заключылі Пагадненьне «Аб супрацы», што прадугледжвала захады разьвіцьця канкурэнцыі да канца 2021 году. На той час МФК выдаткавала ў Беларусі $760 млн^[20]. На 2019 год прадстаўніцтва ў Кіеве (Украіна) працавала і на Беларусь, за мерапрыемствы ў якой адказвала Алена Гармаш^[21].

У 1955 годзе ў Вашынгтоне (ЗША) Рада кіраўнікоў Сусьветнага банку ўхваліла артыкулы Пагадненьня «Аб Міжнароднай фінансавай карпарацыі» для заключэньня дзяржавамі-ўдзельніцамі СБ. 20 ліпеня 1956 году Пагадненьне набыло моц праз падпісаньне ад імя 31 ураду з агульнай падпіскай на больш як 3/4 ад $100 млн капіталу МФК. 24 ліпеня 1956 году Рада кіраўнікоў ФМК прызначыла 1-м кіраўніком Робэрта Гарнэра на чале 12 супрацоўнікаў. 20 чэрвеня 1957 году МФК заключыла 1-е пагадненьне зь нямецкім прадпрыемствам «Сымэнс» (Мюнхэн) аб укладаньні ў Бразыліі $2 млн у вытворчасьць трансфарматараў, тэлефонаў і электрарухавікоў^[15]. У 1961 годзе ў статут МФК унесьлі папраўку, якая дазволіла ёй уступаць у акцыянэрны капітал прадпрыемстваў, што стала асноўнай крыніцай прыбытку. У 1962 годзе за $500 000 набылі долю ў «Гішпанскай фабрыцы магнэтаў», што вырабляла аўтазапчасткі. У 1971 годзе ў МФК стварылі аддзел рынкаў капіталу, які стаў найбольшым і стаў укладаць у банкі праз фондавы рынак. У 1972 годзе ў Джакарту накіравалі 14 супрацоўнікаў для заснаваньня першага рынку каштоўных папераў у Інданэзіі. Тамсама адчынілі першае прадстаўніцтва Карпарацыі. У 1974 годзе паўднёвакарэйская «Электроніка ЛДжы» атрымала $17,3 млн пазыкі на разбудову вытворчасьці, што зрабіла яе вядучым прадпрыемствам галіны ў разьвіцьцёвых краінах. У 1984 годзе МФК запусьціла на Нью-Ёрскай фондавай біржы (ЗША) Карэйскі фонд, што стаў 1-м датычным разьвіцьцёвага рынку. У 1991 годзе правялі 1-е ў Польшчы разьмяшчэньне акцыяў прадпрыемства, якім стала АТ «Сваржэндзкія мэблевыя фабрыкі» (Велікапольскае ваяводзтва)^[22].

У 1992 годзе капітал ФМК павялічылі на $1 млрд. У Ніжнім Ноўгарадзе (Расея) Карпарацыя правяла аўкцыёны прыватызаваньня 2000 прадпрыемстваў. У 2007 годзе доля супрацоўнікаў у прадстаўніцтвах перавысіла палову ад агульнага ліку. У 2009 годзе «Група дваццаці» прызначала МФК сваім дарадцам у справе малога прадпрымальніцтва. Цягам году Карпарацыя выдала банкам Сярэдняй і Ўсходняй Эўропы звыш $2 млрд пазыкаў. Адначасна заснавалі Кампанію кіраваньня сродкамі МФК, якая да 2016 году прыцягнула звыш $9 млрд^[22]. У 2012 годзе МФК выдала гандлёвыя парукі на $2,9 млрд 250 банкам у 90 краінах^[23]. У 2014 годзе Карпарацыя ўпершыню разьмясьціла ў Лёндане (Ангельшчына) прыпраўныя аблігацыі ў індыйскіх рупіях.

• Філіп Ле Ўеру (Францыя; з 2016 году)
• Цзіньюн Цай (Кітай; 2012—2016)
• Ларс Тунэл(sv) (Швэцыя; 2006—2012)
• Пэтэр Войке (Нямеччына; 1999—2005)
• Янік Ліндбэк(no) (Нарвэгія; 1994—1998)
• Ўільям Райры (Ангельшчына; 1984—1994)
• Ганс Вутке (1981—1984)
• Моінудзін Курэшы(en) (Пакістан; 1977—1980)
• Ладзіслаў Гофман (1974—1977)
• Ўільям Год (1969—1974)
• Марцін Розэн (ЗША; 1961—1969)
• Робэрт Гарнэр (ЗША; 1956—1961)^[24]

• Міжнародная фінансавая карпарацыя // Газэта «Зьвязда», 21 лютага 2018 г. Праверана 26 чэрвеня 2019 г.