Йосопов Һарун Вәли улы

Йосопов Һарун Вәли улы (22 июнь 1914 йыл — 26 июнь 1968 йыл) — ғалим-археологы, төркиәтсе һәм этнограф. 1952—1958 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһының Башҡортостан филиалы Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты ғилми хеҙмәткәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Тарих фәндәре кандидаты (1952). Татарстан Республикаһының дәүләт премияһы лауреаты (1994).

Һарун Вәли улы Йосопов 1914 йылдың 22 июнендә Рәсәй империяһының Ҡазан губернаһы Ҡазан ҡалаһында тыуған.

1941 йылда Ҡазан университетының география факультетын тамамлай. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша.

1946 йылдан Ҡазан университетының этнография музейының мөдире була. 1952 йылдан СССР Фәндәр академияһының Башҡортостан филиалы Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында эшләй^[1].

1958 йылдан СССР Фәндәр академияһының Ҡазан филиалы Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты хеҙмәткәре була.

1968 йылдың 22 июнендә Ҡазан ҡалаһында вафат була.

Йосопов тарафынан Волга буйы һәм Урал алдының XIII—XIV быуаттарға ҡараған эпиграфик ҡомартҡылар исемлеге йыйылған һәм төҙөлгән. Башҡортостан территорияһында Воскресенское, Имәндәш, Ҡормантау, Касьяновское, Табын ҡаласыҡтарын һәм башҡаларҙы аса һәм тикшерә^[1]. «Башҡортостанда болғар ҡәбер таштары» тигән хеҙмәт яҙа.

• Татарстан Республикаһының Дәүләт премияһы лауреаты (1994).

• Булгарские эпиграфические памятники, найденные летом 1947 г. // Эпиграфика Востока. — М., 1951. — Вып. IV. — С. 68—76. (в соавторстве с Г. М. Хисамутдиновым)
• Татарские эпиграфические памятники XV в. (К вопросу о происхождении казанских татар) // Эпиграфика Востока. — Вып. V. — М., 1951. — С. 78—94.
• О некоторых булгарских эпиграфических памятников // Эпиграфика Востока. — Вып. VII. — М., 1953. — С. 26—30.
• К вопросу об истории и классификации булгаро-татарской эпиграфики // Эпиграфика Востока. — Вып. XI. — М., 1956. — С. 4454.
• Две надгробные надписи с древнего башкирского кладбища // Вопросы башкирской филологии. — Уфа, 1959. — С. 120—122.
• Введение в булгаро-татарскую эпиграфику. — М., Л.: Изд-во АН СССР, 1960. — 322 с.
• Новые находки эпитафий периода Казанского ханства // Эпиграфика Востока. — Вып. XVI. — М., 1963. — С. 72—78.
• Итоги по��евых эпиграфических исследований (1961—1963 гг.) // Тезисы докладов итоговой научной сессии ИЯЛИ КФАН СССР за 1963 год. — Казань, 1964. — С. 69—71.
• Булгаро-татарская эпиграфика и топонимика как источник исследования этногенеза казанских татар // Вопросы этногенеза тюркоязычных народов Среднего Поволжья. — Казань, 1971. — С. 217—232.
• Итоги полевых эпиграфических исследований 1961—1963 гг. в Татарской АССР // Эпиграфика Востока. — Вып. XXI. — М., 1972. — С. 48—55.

• Мухаметшин Д. Г. Г. В. Юсупов и проблемы татарской эпиграфики // Поволжская археология : журнал. — 2014. — № 4 (10). — С. 154—177. — ISSN 2306-4099.
• Татарский энциклопедический словарь. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1999. — 703 с. — С. 679. — ISBN 0-9530650-3-0.
• Хамидуллина С. Г. Вспоминая отца... (К 100-летию Г. В. Юсупова) // Поволжская археология : журнал. — 2014. — № 4 (10). — С. 241—248. — ISSN 2306-4099.

• Исламов Р. Ф. Йосопов Һарун Вәли улы // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.