Gürcüstan əhalisi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Gürcüstan əhalisinin sayı

Gürcüstan əhalisi (tanınmamış Cənubi Osetiya və Abxaziya siyahıya daxil deyil) 1 yanvar 2020-ci il məlumatına görə 3 716 900 nəfər[1] təşkil edir.

2014-cü ilin 5 noyabr tarixli açıqlamaya görə ölkə əhalisi 3 713 804 təşkil etmiş, bunun 2 122 623 nəfəri şəhər (57,15 %), 1 591 181 nəfəri isə kənd əhalisi təşkil etmişdir (42,85 %)[2]. 2014-cü ildə şəhər əhalisi Gürcüstanın ümumi əhalisinkn 57,4%, kənd əhalisi isə 42,6% (2002-ci ildə — müvafiq olaraq 52,3 % və 47,7 %).[3] təşkil etmişdir.

Kişilər ümumi əhalinin 47,7 %, qadınlar 52,3 % təşkil edir. Kişilərin orta ömür müddəti 70,1 il, qadınlarda isə 78,6 il təşkil edir. Orta göstərici isə 74,4 ildir[4].

Dinamika

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ölkə əhalisinin yaş tərkibinə görə 2020-ci ildə 0–14 yaşlı şəxslər ümumi əhalinin 20,4%-ni, 15–64 yaşlı şəxslər 64,5%, 65 və ondan yuxarı yaşlı şəxslər isə 15,1%-ni təşkil edir.

Gürcüstan əhalisinin
say dinamikası[5][6]

İl Ümumi
min. nəf. 		nəzərdə tutulmur
Cənubi Osetiya
və Abxaziya
1900 2 000,0 …
1959 4 044,0 3 542,5
1970 4 686,4 4 099,0
1979 4 993,0 4 409,5
1989 5 499,9 4 875,8
1990 5 424,4 …
1991 5 453,3 …
1992 5 467,4 …
1993 5 345,8 …
1994 4 929,9 …
1995 4 794,2 …
1996 4 674,5 …
1997 4 558,4 …
1998 4 504,9 …
1999 4 469,8 …
2000 4 435,2 …
2001 4 401,4 …
2002 4 371,5 4 361,9
2003 4 342,6 …
2004 4 315,2 …
2005 4 321,5 …
2006 4 401,3 4 384,4
2007 4 394,7 4 377,8
2008 4 382,1 4 365,2
2009 4 385,4 4 368,5
2010 4 436,4 4 436,4
2011 4 469,2 4 469,2
2012 4 497,6 4 497,6
2013 4 483,8 4 483,8
2014 4 490,5 4 490,5
2015 3 713,7 3 713,7
2016 3 720,4 3 720,4
2017 3 718,2 3 718,2
2020 3 716,9 3 716,9
  • 2016-cı il məlumatına görə Gürcüstan əhalisinin ərazi üzrə sıxlığı (Cənubi Osetiya və Abxaziya xaric).
    2016-cı il məlumatına görə Gürcüstan əhalisinin ərazi üzrə sıxlığı (Cənubi Osetiya və Abxaziya xaric).

Miqrasiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1988-ci ildən sonrakı miqrasiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yenidənqurma və SSRİ dövlətinin dağılma dönəmində Gürcüstanda yaşayan ruslar (1989-cu ildə 266 min rusdan 2002-ci ildə cəmi 65 min rus qalmışdı), yahudi (1989-cu ildə 100 min yahudidən 2002-ci ildə cəmi 17 min yunan qalmışdı), yunanlar (1989-cu ildə 25 min yunandan 6 min yunan qalmışdı) emiqrasiya etmişlər.

Hərbi münaqişə zamanı osetinlərin böyük qismi ölkəni tərk etmişdir. Gürcüstan SSR ərazisində 1989-cu ildə 136 min osetin yaşadığı halda 2002-ci ildə sayları 80 minə enmişdir. Onların böyük qismi Rusiyaya miqrasiya etməli olmuşdur.

200 min etnik gürcü 1990-cı illərin əvvəllərində Abxaziyada baş vermiş etnik münaqişə zamanı Gürcüstanın daxili rayonlarına köç etməli olmuşlar. Bununla belə 400 min — 1 mln nəfərə yaxın gürcü Rusiyaya miqrasiya etməli olmuşdur[7][8][9]. Gürcülər arasında Ukrayna, Polşa, Böyük Britaniya və digər örkələrə miqrasiya edənlərdə az deyildir.

Həmcinin ermənilər (1989-cu ildə 360,7 min nəfər olduqları halda 2002-ci ildə 249 min təşkil edirdi) və Azərbaycanlılar (1989-cu ildə 307,6 nəfər azərbaycanlı olduğu halda 2002-ci ildə 284,8 min nəfər təşkil etmişdir) arasında belə azalma baş vermişdir.

Milli tərkib

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Milli tərkib 1989, 2002 və 2014 illər.
Milli kimlik 1989
 % 2002
[10]		 % 2014
 %
Ümumi 5400841 100,00% 4371535 100,00% 3713804 100,00%
Gürcülər 3787393 70,13% 3661173 83,75% 3224564 86,83%
Azərbaycanlılar 307.556 5,7 % 284.761 6,5 % 233.082 6,3 %
Ermənilər 220000 8,10% 248929 5,69% 168102 4,53%
Ruslar 341172 6,32% 67671 1,55% 26453 0,71%
Osetinlər 164055 3,04% 38028 0,87% 14385 0,39%
Yezidilər[11] 18329 0,42% 12174 0,33%
Ukraynalılar 52443 0,97% 7039 0,16% 6034 0,16%
Kistinlər[12] 7110 0,16% 5697 0,15%
Yunanlar 100324 1,86% 15166 0,35% 5544 0,15%
Aysorlar 6206 0,11% 3299 0,08% 2377 0,06%
Yəhudilər 24795 0,46% 3772 0,09%
Abxazlar 95853 1,77% 3527 0,08%
Kürdlər 33331 0,62% 2514 0,06%
Avarlar 4230 0,08% 1996 0,05%
Çeçenlər 609 0,01% 1271 0,03%
Polyaklar 2014 0,04% 870 0,02%
Moldovanlar 2842 0,05% 824 0,02%
Almanlar 1546 0,03% 651 0,01%
Belaruslar 8595 0,16% 542 0,01%
Qaraçılar 1744 0,03% 472 0,01%
Türklər 1375 0,03% 441 0,01%
Udinlər 93 0,00% 203 0,00%
Bolqarlar 671 0,01% 138 0,00%
Litvalılar 977 0,02% 134 0,00%
Latışlar 530 0,01% 91 0,00%
Estonlar 2316 0,04% 59 0,00%
Farslar 123 0,00% 46 0,00%
Çexlər 101 0,00% 46 0,00%
Ləzgilər 720 0,01% 44 0,00%
İnquşlar 170 0,00% 0 0,00%
Digərləri 21846 0,40% 2349 0,05% 14346 0,39%
Milli kimliklərini göstərməyənlər/qeyd etməmişlər 1104 0,03%
1926–2014-cü illər üzrə etnik tərkib
Siyahıya alma ili Gürcülər Azərbaycanlılar Ermənilər Ruslar Osetinlər Yezdilər
1926[13] 66,80% 5,20% 11,50% 3,60% 4,20%
1939[14] 61,40% 5,30% 11,70% 8,70% 4,20%
1959[15] 64,30% 3,80% 11,00% 10,10% 3,50%
1970[16] 62,80% 4,60% 9,70% 8,50% 3,20%
1979[17] 68,80% 5,10% 9,00% 7,40% 3,20%
1989[18] 70,70% 5,70% 8,10% 6,30% 3,00%
2002 (Abxaziya və Cənubi Osetiya xaric)[19] 83,80% 6,50% 5,70% 1,50% 0,80% 0,42%
2014 (Abxaziya və Cənubi Osetiya xaric) 86,83% 6,27% 4,53% 0,71% 0,39% 0,33%

Gürcüstan regionlarının milli tərkibi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
2014-cü il əhalinin siyahıya alınmasına görə[20]
diyar nəticə Gürcü-
lər		 % Azər-
bay--
canlılar		 % Er-
mənilər		 % Rus-
lar		 % Ose
tinlər		 % Yezid-
lər		 % Ukray
nlar		 % Kis-
tilər		 % Yunan-
lar		 %
Gürcüstan 3713804 3224564 86,83% 233024 6,27% 168102 4,53% 26453 0,71% 14385 0,39% 12174 0,33% 6034 0,16% 5697 0,15% 5544 0,15%
Acarıstan 333953 320742 96,04% 340 0,10% 5461 1,64% 3679 1,10% 101 0,03% 81 0,02% 793 0,24% 4 0,00% 575 0,17%
Quriya 113350 111168 98,07% 34 0,03% 1228 1,08% 564 0,50% 30 0,03% 17 0,01% 141 0,12% 0 0,00% 28 0,02%
İmeretiya 533906 530288 99,32% 106 0,02% 709 0,13% 1384 0,26% 143 0,03% 6 0,00% 398 0,07% 0 0,00% 109 0,02%
Kaxetiya 318583 271298 85,16% 32354 10,16% 2191 0,69% 1921 0,60% 2526 0,79% 504 0,16% 202 0,06% 5581 1,75% 158 0,05%
Msxeta-Mtianeti 94573 89343 94,47% 2316 2,45% 291 0,31% 252 0,27% 1327 1,40% 61 0,06% 80 0,08% 2 0,00% 55 0,06%
Raça-Leçxumi və Aşağ Svanetiya 32089 31977 99,65% 1 0,00% 9 0,03% 29 0,09% 28 0,09% 0 0,00% 9 0,03% 0 0,00% 7 0,02%
Damerelo-Yuxarı Svanetiya 330761 328662 99,37% 64 0,02% 143 0,04% 1173 0,35% 46 0,01% 1 0,00% 312 0,09% 0 0,00% 55 0,02%
Samsxe-Cavaxetiya 160504 77498 48,28% 89 0,06% 81089 50,52% 712 0,44% 393 0,24% 1 0,00% 142 0,09% 0 0,00% 420 0,26%
Kvemo-Kartli 423986 217305 51,25% 177032 41,75% 21500 5,07% 2631 0,62% 810 0,19% 305 0,07% 510 0,12% 25 0,01% 2113 0,50%
Şida-Kartli 263382 249479 94,72% 5501 2,09% 2072 0,79% 758 0,29% 4668 1,77% 4 0,00% 208 0,08% 1 0,00% 163 0,06%
Tiflis 1108717 996804 89,91% 15187 1,37% 53409 4,82% 13350 1,20% 4313 0,39% 11194 1,01% 3239 0,29% 84 0,01% 1861 0,17%

Dillər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2014-cü il siyahıya alınmasına görə Gürcüstanın yerli dilləri[21]

ana dil ümumi %
ölkə
əhalisinin
ana dili
gürcü 3254852 87,64%
azərbaycan 231436 6,23%
erməni 144812 3,90%
rus 45920 1,24%
osetin 5698 0,15%
digərləri 31014 0,84%
göstərməmişlər 72 0,00%
ümumi ölkə əhalisi 3713804 100,00%

2002-ci ilə olan milli dillər:[22]

ana dili ümu-
mi		 %
ölkənin
ümumi
əhalisi		 gürcü-
lər		 azər-
bay-
can-
lılar		 erməni-
lər		 rus-
lar		 osetin-
lər		 b.
gürcü və həmcinin meqrel, svam dilləri 3677995 84,14% 3659413 934 5692 940 6189 4827
azərbaycan 283632 6,49% 71 283414 12 5 5 125
erməni 235653 5,39% 15 19 235531 11 7 70
rus 83007 1,90% 1493 385 7525 66652 389 6563
osetin 31381 0,72% 3 - 3 - 31372 3
digərləri 4256 0,10% 178 9 166 63 66 3774
öz millətinin dili 4335202 99,17% 3659413 283414 235531 66652 31372 58820
ölkənin ümumi əhalisi 4371535 100,00% 3661173 284761 248929 67671 38028 70973

2002-ci il siyahıya alınmağa görə əhalinin mənsub oldu digər dillər:[22]

sərbəst danışılır ümu-
mi		 ölkənin
ümumi
əhalisini
%		 gürcü-
lər		 azər-
bay-
can-
lılar		 ermə-
nilər		 rus-
lar		 osetin-
lər		 b.
rus 1481481 33,89% 1234293 75207 120543 742 13760 36936
gürcü 221376 5,06% 1243 43024 81414 36642 23527 35526
ingilis 163333 3,74% 153066 614 4018 3015 490 2130
alman 51003 1,17% 48749 161 744 789 151 409
erməni 21317 0,49% 11852 517 6232 1281 112 1323
fransız 18764 0,43% 17717 145 459 215 53 175
osetin 8727 0,20% 5214 16 52 54 3362 29
azərbaycan 7518 0,17% 4062 814 1075 485 94 988
digəri 38045 0,87% 29290 1410 2560 1237 337 3211
öz milli dili 15970 0,37% 1243 814 6232 742 3362 3577
ümumi 2671585 61,11% 2348539 181792 95618 27312 6038 12286
ölkənin bütün əhalisi 4371535 100,00% 3661173 284761 248929 67671 38028 70973
Kartveli dil ailəsində danışan əhali
Dil qrupları

Gürcüstanın ümumi əhalisi aşağıdakı dil ailəlrində danışır:

İnanc

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2014-cü ilin siyahısına görə dini tərkib:[23]

Ümumi xəritə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xəritə:

1 000 000 nəfər əhalisi olan şəhərlər
100 000–200 000 nəfər əhalisi olan şəhərlər
50 000–100 000 nəfər əhalisi olan şəhərlər
20 000–50 000 nəfər əhalisi olan şəhərlər
10 000–20 000 nəfər əhalisi olan şəhərlər
5 000–10 000 nəfər əhalisi olan şəhərlər
5 000 nəfər əhalisi olan şəhərlər
5 000–10 000 nəfər əhalisi olan şəhər tipli yaşayış məntəqələri
5 000 nəfər əhalisi olan şəhər tipli yaşayış məntəqələri
Gürcüstan əhalisi (Gürcüstan)
Suxumi
Sxinvali
Qaqra
Tkvarçeli
Oçamçira
Qudauta
Qali
Gürcüstanın yaşayış məntəqələri

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Gürcüstanda əhali azalıb". 2022-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-10.
  2. ↑ "Gürcüstanda 2014-cü il siyahıya alınmanın nəticələri (2014 General Population Census Main Results General Information)" (PDF) (ingilis). Gürcüstan Milli Statistika İdarəsi. 2016-08-08 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-04-28.
  3. ↑ "Gürcüstanda 2014-cü il siyahıya alınmanın nəticələri" (PDF). Gürcüstan Milli Dtatistika İdarəsi. 23 October 2015 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 may 2015. (ing.)
  4. ↑ "Gürcüstan əhalisi il ərzində 28,4 min nəfər artmışdır". «Gürcüstan Onlayn». 2012-05-31. 2012-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-31.
  5. ↑ Gürcüstan Milli Statistika İdarəsi. Arxivləşdirilib 2014-07-22 at the Wayback Machine (ing.)
  6. ↑ Gürcüstan əhalisinin 1990–2009 illər üzrə statistikası. Arxivləşdirilib 2009-11-13 at the Wayback Machine (ing.)
  7. ↑ "«Rusiyadakı gürcü diasporu»". 2012-04-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-30.
  8. ↑ "Keçmiş sovet ölkələrindən Rusiyaya immiqrasiya. İkinci hissə". 2009-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-30.
  9. ↑ "Rusiyada gürcülərin sayı ilbəil azalır". 2021-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-30.
  10. ↑ "Ethnic Groups of Georgia: Censuses 1926–2002" (PDF). 2015-11-22 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-05-30.
  11. ↑ 1989-cu ildən kürdlərlə eyni götürülür
  12. ↑ 1989-cu ildən çeçenlərlə eyni götürülür
  13. ↑ Demoscope Weekly: Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР. Закавказская СФСР/ ССР Грузии Arxivləşdirilib 2012-03-29 at the Wayback Machine
  14. ↑ Demoscope Weekly: Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР. Грузинская ССР Arxivləşdirilib 2014-07-14 at the Wayback Machine
  15. ↑ Demoscope Weekly: Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР. Грузинская ССР Arxivləşdirilib 2012-11-12 at the Wayback Machine
  16. ↑ Demoscope Weekly: Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР. Грузинская ССР Arxivləşdirilib 2014-07-14 at the Wayback Machine
  17. ↑ Demoscope Weekly: Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР. Грузинская ССР Arxivləşdirilib 2014-07-14 at the Wayback Machine
  18. ↑ Demoscope Weekly: Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР. Грузинская ССР Arxivləşdirilib 2019-11-19 at the Wayback Machine
  19. ↑ 2002-ci il Gürcüstanın siyahıya alınması Arxivləşdirilib 2006-08-31 at the Wayback Machine (ing.)
  20. ↑ "Gürcüstan regionlarına görə milli tərkibi (Total population by regions and ethnicity)" (ingilis). Gürcüstan Milli Statistika İdarəsi. 2016-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-28.
  21. ↑ "Population by region, by native languages and fluently speak Georgian language)" (ingilis). Gürcüstan Milli Statistika İdarəsi. 2016-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-28.
  22. ↑ 1 2 Том I — Основные итоги переписи Arxivləşdirilib 2015-10-23 at the Wayback Machine (gürc.) (I ტომი – აღწერის ძირითადი შედეგები) — табл. № 24 // Итоги переписи населения Грузии 2002 года Arxivləşdirilib 2018-09-10 at the Wayback Machine (gürc.)
  23. ↑ "Population by regions and religion)" (ingilis). Gürcüstan Milli Statistika İdarəsi. 2016-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-29.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Gürcüstan_əhalisi&oldid=7764516"