Əhməd Bakıxanov
| Əhməd Bakıxanov | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Əhmədağa Bakıxanov |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (80 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR |
| Dəfn yeri | II Fəxri xiyaban |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Uşağı | |
| Atası | Məmmədrza bəy Bakıxanov |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | tarzən, pedaqoq |
| Musiqi aləti | tar |
| Təhsili | |
| Mükafatları |
   |
Əhmədağa Məmmədrza oğlu Bakıxanov (5 sentyabr 1892, Bakı – 26 mart 1973, Bakı) — Azərbaycan tarzəni, pedaqoq, Azərbaycan SSR xalq artisti (1973), Azərbaycan SSR əməkdar müəllimi (1943).
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əhməd Bakıxanov 5 sentyabr 1892-ci ildə Bakıda anadan olmuşdur.[1] İlk musiqi təhsilini İranda almış, 1920-ci ildən Bakıda musiqi məclislərində və konsertlərdə ifa etmişdir. 1930-cu illərdən Üzeyir Hacıbəyovun dəvəti ilə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında, daha sonra Azərbaycan Dövlət Musiqi Kollecində muğamdan dərs demişdir.[2] 1931-ci ildə Xalq Çalğı Alətləri Ansamblını yaratmış, ömrünün sonunadək bu ansambla rəhbərlik etmişdir. 1973-cü ildən həmin ansambl Əhməd Bakıxanovun adını daşıyır.
Ə. Bakıxanov "Azərbaycan xalq rəngləri" (1964), "Azərbaycan ritmik muğamları" (1968), "Muğam, mahnı, rəng" (1975) kimi not nəşrlərinin müəllifidir.
Əhməd Bakıxanovun ifasından bir çox instrumental muğamlar — "Rast", "Şur", "Bayatı-Şiraz", "Segah-Zabul", "Rahab", "Şüştər", "Hümayun", "Şahnaz" muğamları bəstəkar Nəriman Məmmədov tərəfindən nota salınaraq çap olunmuşdur. Ə. Bakıxanovun mənzilində Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin filialı yaradılmış, burada tarzənin xalq çalğı alətlərindən ibarət zəngin kolleksiyası nümayiş olunur.[3]
26 mart 1973-cü ildə vəfat etmiş, İkinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. 1994-cü ildə Əhməd Bakıxanovun 100 illiyinə həsr olunmuş tələbə və gənclərin tar alətində muğam ifaçılığı üzrə respublika müsabiqəsi keçirilmişdir.[2][4]
Məşhur yayılmış versiyanın əksinə, Abbasqulu ağa Bakıxanovun nəvəsi deyil[5], bəstəkar Tofiq Bakıxanovun atasıdır.
Təltif və mükafatları
[redaktə | mənbəni redaktə et]- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 23 mart 1973
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 4 dekabr 1964
- "Azərbaycan SSR əməkdar müəllimi" fəxri adı — 17 iyun 1943
- "Şərəf nişanı" ordeni — 25 fevral 1946
Filmoqrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Əhməd Bakıxanov (film, 2003)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Əhməd Bakıxanov xatirələr işığında". medeniyyet.az. 6 sentyabr 2013. 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 aprel 2021.
- ↑ 1 2 ЕАМ, 2012. səh. 71
- ↑ "Azərbaycan milli musiqisində Əhməd Bakıxanov yaradıcılığı". konservatoriya.az. 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 aprel 2021.
- ↑ "Görkəmli tarzən, pedaqoq Əhməd Bakıxanov". az.baku-art.com. 26 mart 2021. 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 aprel 2021.
- ↑ "Eldar İsmayılov - Бакихановы: бекские линии рода". 2023-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-21.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Енциклопедия Азербайджанского Мугама. Б: Шарг-Гарб. 2012. 268.
- 5 sentyabrda doğulanlar
- 1892-ci ildə doğulanlar
- 80 yaşında vəfat edənlər
- 26 martda vəfat edənlər
- 1973-cü ildə vəfat edənlər
- Asəf Zeynallı adına Musiqi Kollecinin məzunları
- Azərbaycan SSR xalq artistləri
- Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimləri
- Azərbaycan SSR əməkdar müəllimləri
- "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edilənlər
- Əlifba sırasına görə musiqiçilər
- Bakıda doğulanlar
- Bakıda vəfat edənlər
- Bakıxanovlar
- Azərbaycan bəstəkarları
- Azərbaycan tarzənləri
- II Fəxri Xiyabanda dəfn olunanlar