Saltar al conteníu

Pedreguer

Coordenaes: 38°47′36″N 0°02′03″E / 38.7933°N 0.0342°E / 38.7933; 0.0342
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Pedreguer
Q11920169 Traducir
Alministración
País España
Autonomía Comunidá Valenciana
ProvinciaBandera de Alacant provincia d'Alacant
Comarques Marina Alta (es) Traducir
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Pedreguer (es) Traducir Sergi Ferrús Peris
Nome oficial Pedreguer (ca)[1]
Códigu postal 03750
Xeografía
Coordenaes 38°47′36″N 0°02′03″E / 38.7933°N 0.0342°E / 38.7933; 0.0342
Pedreguer alcuéntrase n'España
Pedreguer
Pedreguer
Pedreguer (España)
Superficie 29.57 km²
Altitú 83 m
Llenda con
Demografía
Población 8558 hab. (2023)
- 3809 homes (2019)

- 3890 muyeres (2019)
Porcentaxe 100% de Marina Alta (es) Traducir
Densidá 289,41 hab/km²
pedreguer.es
Cambiar los datos en Wikidata

Pedreguer ye un conceyu de la Comunidá Valenciana, España. Asitiáu nel nordeste de la provincia d'Alicante, a proximidá de la mariña mediterranea. Cuenta con 7.431 habitantes (INE 2016).[2]

Xeografía

[editar | editar la fonte]

Conceyu incluyíu na comarca de la Marina Alta, nos contrafuertes del sistema prebético esternu valencianu; el términu abrir al valle del ríu Girona y apaez accidentáu na so metá meridional por puexos recortaos como la llomba de les Hoyas, el Monte Grande, la Peña del Perru Flacu, el Castiellu de la Solana o Castiellu de Aixa. Drenan les sos tierres los ribayos d'El Banzáu y los sos afluentes, el de Marx y Les Fontes.

Pedreguer llenda colos términos municipales de Llosa de Camacho (Alcalalí), Beniarbeig, Benidoleig, Dénia, Gata de Gorgos, Jalón, Llíber y Ondara.

Como interés indicar que'l términu de Pedreguer ye cruciáu pol Meridianu de Greenwich pela Carretera de Benidoleig al altor del camí del Clot de l'Banzáu. Llatitú +38° 48' 3,60" Norte, Llargor +0° 0' 0,00".

La hestoria d'habitantes nel términu de Pedreguer remóntase mínimu al periodu del Neolíticu hai 5000 años, gracies a los restos topaos na cueva del Randero.[3] El mesmu nome de dicha cueva tien etimoloxía na pallabra d'orixe celta Rand que quier dicir llende/marxe/frontera[4][5] que'l so significáu pudo derivar en montón de piedres . Qu'enllaza con el mesmu nome de la población Pedreguer/Pedregal.

Dicha cueva darréu foi una importante zona pal pueblu Íberu de los Contestanos pola so demografía y calter sacru, onde se toparon gran cantidá de restos funerarios d'esta dómina.[6]

Na dómina romana, tiense constancia del asentamientu na Partida Oqui, del llatín "alo quin" ensin ayuda. Monterroi/ Mont-Roig orixe en llatín "Monte Rubeum", elevación de terrenal color coloráu. Y "Petreger / Petregis"[7][8] onde se toparon restos d'enterramientos Romanos na zona baxa del casu urbanu, na zona conocida como Fossarets (del llatín "fossar" campusantu).[9] El nome de la villa pueden variar en distintos documentos antiguos coles distintes denominaciones "Pedreger/Petreger[10]/Petreher/Petrer[11]/Perer[12]/Petregis[7]" ó "Predrager[13]/Petrager/Petraher[14]/Petraer/Petrair[15]". Toes elles llogren la so mesmu significáu del llatín "petra" + "eger/ager" (piedra + campu), campu de piedres, o "Petra" + "agis" (fechu de piedra) Significando igualmente campu empedrado/ cascayosu / pedregal. Amás créese que la villa yera travesada per una antigua vía romana empedrada. Esti significáu ye bien probable, teniendo presente les propia configuración cascayosa del terrén que conforma la villa.[16]

De dómina visigoda, atópase la partida Eretes, qu'apuerta de l'yera, llugar onde se tríen y ensuguen ceberes. Del llatín "arere" tar secu. Y la partida Matoses, matojos, matu. Del llatín "matta" manizu de cáñamu. Tamién d'esta poca tópense restos d'enterramientos na zona de Fossarets. Siendo la zona controlada pol Castiellu de Aixa.[16][9]

En dómina andalusí, Al-Sharq/Xarq, Iqlim al-Yabal Petraher háyase la fortaleza d'orixe musulmán allugada en l'Ocaive (378 m.), conocida como Castiellu del Ocaive, y que yera utilizada polos habitantes de les alquerías de la zona como abellugu y defensa.Na zona onde s'atopa la fortaleza, esisten tamién restos arqueolóxicos de la dómina ibérica. Na zona de Pedreguer d'onde en 1609 espulsaríense más de mil moriscos,[17] había cinco alquerías, una aljama y l'únicu rafal.[18] Benimazmuth, Cannellis (¿?) canela , Carracha (Matoses), Gorgo, alquería-aljama[19] de Petreher/Petreger(Aljama-mezquita[20] darréu olim aljama[21] tresformada n'ilesia cristiana) y el Rahal Abenaxoch (Rafelets).

Pere Eiximen Carròs, almirante de Xaime I nel reinu de Valencia, conquistó la población nel añu 1249, que mientres la etapa de la dominación musulmana fuera una alquería-aljama, foi donáu a Andreu y Albert Flix por Ximén Carroç. Con posterioridá pasó a pertenecer, socesivamente, a los Rois de Corella, a los Pujadas y a los condes d'Anna y Cervellón.

En 1609, Pedreguer colos sos alquerías de Matoses y Albardanera, más tarde despoblaes, cuntaba solo na aljama con 190 cases de moriscos. Tres la espulsión de más de mil moriscos,[22] el conde d'Anna repobló'l llugar con xentes procedentes de Cataluña y Mallorca, pudiendo llegar en 1646 a tener un censu de 113 vecinos orixinarios na so mayoría de Mallorca.

En 1693 el pueblu participó nes Segundes Germanías. Sol reináu de Felipe V d'España alzóse la población a la categoría de villa independiente.

En 1837 el pueblu de Pedreguer empecipió un llargu pleitu contra'l conde de Cervellón, pleitu que se resolvió en 1862 por aciu el pagu al conde de 210.000 sueldos que redimíen a la población de los derechos señoriales que'l citáu señor tenía sobre ella.

Demografía

[editar | editar la fonte]

Pedreguer cuenta con 7.751 habitantes (INE 2012). Un 20,96% de la so población nel 2005 yera de nacionalidá estranxera, principalmente procedente del continente européu.[23]

Evolución demográfica de Pedreguer[24]
1857 1887 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2011 2012 2013
Población 4.175 5.039 5.287 4.991 4.638 4.710 4.658 4.549 4.607 5.101 5.643 5.572 6.085 7.659 7.751 7.757

Economía

[editar | editar la fonte]

Esiste una industria de marroquinería, polarizada na producción de sombreros, bolsos y accesorios, el so exemplu más destacáu ye la empresa de carros de compra Rolser anque últimamente hai ablayáu coles importaciones chines. Otres industries qu'inciden na so economía son les fábriques de muebles, embalaxes y materiales de construcción. Pedreguer recibe, amás, una influencia secundaria del turismu rural como lu pueden ser ciclistes o senderistas aficionaos al turismu de monte sicasí nun ye una actividá popular nel pueblu.

Monumentos y llugares d'interés

[editar | editar la fonte]
  • Els Porxens. Edificiu d'interés arquiteutónicu.
  • Ilesia de la Santa Cruz. Edificiu d'interés arquiteutónicu.
  • Els Molinets. Edificiu d'interés arquiteutónicu.
  • Castillo del Ocaive . Edificiu d'interés históricu. Declaráu BIC por Direición Xeneral de Patrimoniu Cultural de la CV.
  • Masía Fortificada Albardaneras d'estilu: Neoclasicista. Declaráu BIC por Direición Xeneral de Patrimoniu Cultural de la CV.
  • Fiestes patronales. Celebrar del 8 al 17 de xunetu n'honor de San Bonaventura. Celebrar con suelta de toros y vaquillas, tamién encierres, toros embolados y encajonados (cerriscos). Aparte tamién faen orquestes y grupos musicales. El día del patrón faen un castiellu nel so honor.
  • Fiestes n'honor a San Blas. Celébrense'l 3 de febreru nel que se pon una vela na ermita pa solliviar el dolor de gargüelu.
  • Fiestes de Navidá. Celebrar del 10 al 24 d'avientu.
  • Fiesta Mediu Añu de Quintadas Ente finales de xineru y principios de febreru. Celebrada per primer vegada l'añu 2013.

Política

[editar | editar la fonte]
Alcaldes dende les eleiciones de 1979
Llexislatura Nome Partíu
1979-1983 Vicente Pérez Pérez UCD
1983-1987 Josep Castelló i Vives PSPV-PSOE
1987-1991 Josep Castelló i Vives PSPV-PSOE
1991-1995 Xuliana González Maillo PSPV-PSOE
1995-1999 Xuliana González Maillo PSPV-PSOE
1999-2003 Teresa Ballester Artigues BLOC-EV
2003-2007 Vicent Mariña Cabrera PSPV-PSOE
2007-2011 Andrés Ferrer Ribes PP
2011-2015

Sergi Ferrús Peris
Dora Martí Morell[25]

2015-2019 Sergi Ferrús Peris COMPROMÍS
2019-2023 n/d n/d
2023- n/d n/d

Personaxes pernomaos

[editar | editar la fonte]
  • Antoni Gilabert Fornés (1716-1792): arquiteutu de transición ente'l barrocu y el neoclasicismu. Foi miembru de la Real Academia de Belles Artes de San Carlos y dirixó la so seición d'arquiteutura. Ente les sos diverses obres destaquen especialmente la entós Aduana y actual Palaciu de Xusticia (1758-1802), la remodelación neoclásica de la catedral de Valencia (empecipiada en 1774), y la ilesia de les Escueles Pías d'esta mesma ciudá (1771).
  • Celedonio Calatayud Mariña, nacíu en Pedreguer en 1880, foi un destacáu médicu y unu de los pioneros de la radioloxía n'Europa. Ente'l so méritos atopa la introducción de la radioterapia n'España en 1906, la fundación de la Sociedá Española de Radioloxía y Electrología Médiques en 1917 y de la Revista Española de Radioloxía y Electrología en 1912, ser el primer catedráticu de radioloxía y electrología na Universidá Complutense de Madrid en 1920, ya impulsar el Primer Congresu Nacional de Medicina celebráu en 1919. En xunetu de 1928 foi nomáu fíu predilectu de Pedreguer, que la so plaza mayor (Els Porxens) lleva'l so nome.
  • José Luis Gayà, futbolista, xugador del Valencia CF.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. «INE 2016». Consultáu'l 21 d'ochobre de 2017.
  3. «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-08-22.
  4. http://www.histocat.com/resource/AlvaroGalmes.pdf
  5. Randers
  6. SALA, F., BAYU, S. y MORATALLA, J., 2013, "Dianium, Sertorio y los pirates cilicios. Conquista y romanización de la Contestania ibérica", en Piratería y seguridá marítima nel Mediterraneu antiguu / Alfonso Álvarez-Ossorio Rivas, Eduardo Ferrer Albelda, Enrique García Vargas (coords.), 2013
  7. 7,0 7,1 http://www.raco.cat/index.php/Medievalia/article/viewFile/269092/356663
  8. Robert Ignatius Burns, Diplomatarium of the Crusader Kingdom of Valencia: The Registered Charters ..., 2017
  9. 9,0 9,1 Pasqual Mariña Cholbi. La necropoli medieval dels fossarets De pedreguer.
  10. Liber patrimonii Regii Valentiae, Carlos López Rodríguez, 2006
  11. Pasqual Mariña Cholbi. La necropoli medieval dels fossarets De pedreguer.
  12. https://rua.ua.es/dspace/bitstream/10045/7183/1/HM_01_02.pdf
  13. Encarna García Monerris,Mónica Moreno Secu,Xuan I. Marcuello Benedicto, Cultures polítiques monárquiques na España lliberal: Discursos ...,2013
  14. Ferrer Navarro - Conquista y Repoblacion Del Reinu de Valencia
  15. Joan Ivars Cervera, La toponimia de la Marina Alta a l'Onomasticon Cataloniae de Joan Coromies, 2003
  16. 16,0 16,1 MARIÑA, Pasqual BALLESTER, Teresa GARCIA, Pepa. Pedreguer, memoria d' un poble, 2009.
  17. Manuel Llombes Cortés - El procesu d'espulsión de los moriscos d'España (1609-1614), 2012
  18. http://amuxabia.weebly.com/uploads/1/3/7/8/13787467/archivu_pdf_de_los testos_de_la_exposici%C3%B3n__castellanu_.pdf
  19. Juan Francisco Pardo Molero La muerte de joan feliu. Barruntos y medranes Nel reinu de valenciaa fines del sieglu XVI, 2015
  20. http://pedreguer.es/wp-content/uploads/2014/02/3-Catalogo-de-Bienes-y-Espacios-Protexíos.pdf
  21. http://elseoritodemantorroto.blogspot.com.es/2012/10/transcripcion-de-un documentu-sobre-la.html
  22. Manuel Llombes Cortés, El puertu de Dénia y el destierru moriscu (1609-1610), 2011
  23. Fonte: Esplotación estadística del censu según l'Institutu Nacional d'Estadística d'España. Población por sexu, conceyos y nacionalidá (principales nacionalidaes). Archiváu 2007-09-29 en Wayback Machine
  24. Fonte: Población de fechu según l'Institutu Nacional d'Estadística d'España. Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842, Series de población de los conceyos d'España dende 1996. Archiváu 2009-08-13 en Wayback Machine
  25. Acordies con el pactu de gobiernu robláu al entamu de la llexislatura ente PSPV-PSOE, BLOC-COMPROMÍS i AIXA, el 8 de xunu de 2013 fíxose efectivu'l cambéu na alcaldía y Sergi Ferrús, de BLOC-COMPROMÍS, dexó'l cargu a Salvadora Martí, del PSPV-PSOE. La Veu del País Valencià (ed.): «Bloc-Compromís deixa l'alcaldia de Pedreguer en mans del PSPV amb els "comptes sanejats"» (9 de xunu de 2013). Consultáu'l 3 de xunetu de 2013.

Galería d'imáxenes

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Datos y cifres de los conceyos de la Provincia d'Alicante. Unidá de Documentación de la Diputación d'Alicante * Pedreguer nel Rexistru d'Entidaes Llocales de la Xeneralidá Valenciana