شيراز

شيراز
(بالفارسى: شیراز)
الاسم الاصلى	(بالفارسى: شیراز‎)
البلد	ايران [1]
عاصمه لـ	الدوله الزنديه الدوله البويهيه فارس (محافظه) شهرستان شيراز
التقسيم الادارى	بخش مركزی شهرستان شیراز [2]
المدينه التوأم	اكادير تشونجتشينج دوشنبه كوالا لامبور مدينه ملقا بيتش [3] سطيف
الارض و السكان
احداثيات	29°36′36″N 52°32′33″E / 29.61°N 52.5425°E / 29.61; 52.5425
المساحه
الارتفاع عن مستوى البحر(م)
اللغه رسميه	فارسى
التعداد السكانى
الذكور
الاناث
عدد الاسر
الحكم
التأسيس والسيادة
بيانات تانيه
رمز الاتصال الهاتفى المحلى	071
الموقع الرسمى	الموقع الرسمى
تعديل مصدري - تعديل

شيراز (|Shīrāz|, نطق: [ʃiːˈrɔːz]) مدينه من المدن الايرانيه الكبيره. هيا مركز محافظة فارس. وفى احصاء سنه 2006 كان سكان شيراز 1,204,882 انسان. هيا تالت اكبر مدينه فى ايران بعد طهران و مشهد ^[4][5]

وشيراز موجوده فى نص ارض محافظة فارس، ومرتفعة 1486 متر عن الارض. هيا موجوده فى منطقة جبال زاجروس (فارسى: کوهستانی زاگرس) وجو شيراز جو لطيف اوي. وجوها احسن من المناطق القريبه منها زى يزد و خوزستان. وغرب شيراز موجود جبل دراك (کوه دراک). شمال شيراز موجوده جبال بمو، جبل سبزپوشان، ‌جبل چهل‌مقام و جبل باباکوهی والجبال دى تابعه لجبال زاجروس. و كانت مساحة شيراز 178.891 متر مربع.^[5]

اسم شيراز فى الكتب والاوراق التاريخيه مختلف وليه اكتر من اسم زى «تیرازیس»، «شیرازیس» و «شیراز». وكمان شيراز يسموها دار العلم ^[6] وشهر راز ^[7] واصل مكان مدينة شيراز كان فى قلعة ابونصر. و كانت شيراز عاصمة لايران فى زمان شوية دول تاريخيه زى الدوله الصفاريه (فارسى: صفاریان). الدوله البويهيه (فارسى: بوییان) والدوله الزنديه (فارسى: زنديان).

اسم شيراز قديم اوى و كان موجود قبل اكتر من 4000 سنه. وبعض العلما شافو فى النقوش المسماريه اسم شيراز وقالوا ان الاسم موجود من حوالين سنه 2000 قبل الميلاد فى زاويه فى جنوب غرب شيراز.^[8] وبعض الاساطير الايرانيه القديمه، ان طهمورث (طهمورس) هوه اللى عمل الكتابه دى، وصارت بعد كده خرابه.

اقدم نبيت فى العالم، والى بيرجع تاريخو لى حوالين 7000 سنه، اكتشف العلما انو موجود فى جرار طينيه موجوده على حدود شيراز.^[9]

وشيراز قريبه من اقدم الاماكن للحضاره الفارسيه وهى:

• پاسارجاد: (پاسارگاد) هى مدينه فارسيه قديمه كانت عاصمة الامبراطور الفارسى كوروش الكبير (کوروش بزرگ) اللى اندفن فيها. كمان اليونسكو بتصنف الموقع ده تراث عالمى. كانت اول عاصمه للامبراطوريه الاخمينيديه. بعديها بقت پرسيپوليس Persepolis العاصمه فى عصر داريوش الاول.
• پرسيپوليس: Persepolis (بيتسمّا كمان تخت جمشيد). كانت عاصمه للامبراطوريه الاخمينيديه فى الفتره (550-330 ق.م). واليونسكو مصنفته مكان تراث عالمى.^[10] والمكان ده بعيد عن شيراز حوالين 60 كم.

• فيروز آباد:

شيراز موجوده فى جنوب ايران وفى شمال غرب محافظة فارس. هيا كمان موجوده فى منطقه خضرا على جبال زاجروس (فارسى: کوهستانی زاگرس). ومرتفعه 1500 متر عن البحر. وشيراز بعيده عن طهران العاصمه حوالين 919 كم فى جهة الجنوب.^[11] وفى نهر رودخانه خشك (فارسى: رودخانه خشک) بيصب فى الجزء الشمالى من المدينه وكمان فى بحيرة مهارلو (فارسى: دریاچه مهارلو) وهى بحيره مالحه بعيده عن شيراز حوالين 15 كم. مساحة السطح فى البحيره دى بتوصل لى حوالين 600 كم مربع، والبحيره ليها نهر تانى اسمو سلطان ‌آباد، سنه 2007 و 2008 كمية المايه نزلت بسبب فترة الجفاف القويه والمطار القليل.

سكان شيراز بي��كلموا فارسى و بلهجه خاصه بيهم (فارسى: ليهجه شیرازی). واللهجه دى فيها 32 حرف ثابت "Consonant"

/p, b, t, d, k, g, ʔ, tʃ, dʒ, f, v, s, z, x, q, h, m, n, l, r, j — a, aː, e, eː, iː, o, oː, u, uː — aj, ou, ej, ow/

وفى التحقيقات عن حالة اللهجه الشيرازى بيقولوا ان الشيرازيين العواجيز متعودين على اللهجه دى اكتر. والستات عندهم اهتمام اكتر باللهجه الشيرازى.^[12] واللهجه الشيرازى كتب بيها شعرا فارسيين كبار زى حافظ وسعدى. اللى اثر ظهورهم على حياة سكان شيراز.^[13]

اكتر سكان شيراز مسلمين. و كانت فى نسبه كبيره من اليهود الى هاجروا لى امريكا و اسرائيل. ودلوقتى فى شوية يهود عددهم 4000 يهودى.^[14]

بسبب التبشير المسيحى (فارسى: تبلیغاتی مسیحی) فى ايران. بقى فيه شويه مسيحيين پروتستانتيين يعيشوا فى شيراز.^[15] ودلوقتى فى شيراز كنيستين يشتغول بفعاليه. الاولانيه الارمنيه والتانيه كنيسه انجليليه.^[16][17][18]

شيراز معروف بانها مدينة شعرا ومنها اكبر شاعرين بالفارسى وهمه حافظ و سعدى اللى شيراز مديونه ليهم فى الحقيقه.^[19] ومعروفه شيراز كمان بالنبيت (فارسى: شراب)، والحدايق (فارسى: باغ) والورد (فارسى: گل) وطير العندليب (فارسى: بلبل). ومن الحدايق المشهوره فى شيراز (جنينة ارم، جنينة عفيف آباد، جنينة دلگشا، جنينة جهان‌نما^[20])

شيراز ليها اهميه كبيره فى الشعر الفارسى. لان شيراز طلع منها شعرا كبار. وكتبو شعر عن شيراز. وكمان الحكومه الايرانيه بتهتم بالمعارض والفعاليات عن الشعر فى شيراز. وبتعمل حدايق قريبه من قبور الشعار زى حافظ الشيرازى و سعدى الشيرازى.

شيراز كانت خامس اكبر مدينه فى ايران من عدد السكان. بس كرج اللى قريبه من طهران زاد عدد سكانها بسبب الهجره الكثيفه وانها اندمجت مع طهران، خلاها تكون اكبر من شيراز. وفى احصاء سنه 2006 كان سكان شيراز 1,204,882 انسان. الى يخليها سادس اكبر مدينه فى ايران. واكتر سكان شيراز مسلمين شيعه اثنعشريه. وشوية سنه ويهود ومسيحيين وبهائيين وديانات تانيه.

• شيراز فيها مطار دولى، و هو مطار شيراز الدولى، و هو تانى اهم مطار فى ايران بعد مطار الامام الخمينى الدولى.

مترو شيراز S.U.R.O (فارسى: متروی شیراز) مشروع ابتدت الحكومه الايرانيه تعمله مترو فى شيراز.^[21]

• خط 1: هيكون يبتدى من ساحة جل سرخ (فارسى: ميدان گلسرخ) (اللى قريبه من المطار) لى ساحة احسان وساحة ميرزا كوچك خان فى شمال غرب شيراز (فارسى: میدان میرزا کوچک‌خان و میدان احسان).
• خط 2: هيكون طولو 8.5 كم ويتقاطع ويا خط 1 عند ساحة امام حسين (فارسى: میدان امام‌حسین)
• خط 3: هيكون طولو 16 كم، وبيكون يمر على محطة القطارات عشان يخدم المسافرين عبر القطار انهم يركبو المترو اى وقت.

شيراز فيها 7 خطوط اوتوبيس. والخطوط دى بيمشى فيها 50,000 اوتوبيس. تالت اوتوبيس سريع (انجليزى: Bus Rapid Transit) فى ايران اتفتح فى شيراز سنه 2009 ودلوقتى بيشتغل على خطين. كمان فيه خطين تانيين هيتفتحوا سنه 2010. وشركة ايران خودرو (اللى كان اسمها ایران ناسیونال قبل الثوره) هى اللى مشغله الاوتوبيسات.^[22]

فيه شيراز عدد كويس من الجامعات اهمها

جامعة شيراز (فارسى: دانشگاه شیراز) الى اتاسست سنه 1946 وكانو يسموها جامعة بهلوى (فارسى: دانشگاه پهلوی). وريسها دلوقتى دكتور محمد هادى صادقي. ومن المتخرجين من الجامعه الامريكى جون ليمبرت (انجليزى: John Limbert). والامريكى ریچرد فرای (انجليزى: Richard Frye. فارسى: ریچارد فرای) ووزير الاتصالات الايرانى محمد سليمانى (فارسى: محمد سلیمانی).

من الجامعات فى شيراز كمان جامعة شيراز للعلوم الطبيه (فارسى: دانشگاه علوم پزشکی شیراز) اللى تاسست سنه 1950.^[23] والجامعه دى اتخرج منها کامران باقری لنکرانی.

وكمان جامعة شيراز للتكنولوجيا (فارسى: دانشگاه صنعتی شیراز) وتاسست سنه 2004.^[24]

ومن الجامعات ومراكز التعليم التانيه:

• دانشكده صنایع مخابرات راه دور ایران ^[25]
• دانشكده صنعت الكترونیك
• آموزشكده فنی مهندسی شهید باهنر شیراز ^[26]
• مركزآموزش عالی حافظ شیراز ^[27]
• مركز آموزش عالی پاسارگاد شیراز ^[28]

تلفزيون فارس بيختص بمحافظة فارس وبيعرض برامج كتيره ومتنوعه بالفارسى. ومبنى تلفزيون فارس بيكون فى شارع جمهورى (فارسى: خیابان جمهوری) فى ساحة جام جم (فارسى: میدان جام جم) القريبه من جامعة شيراز.^[29] ومن البرامج الى بتعرضها قناة فارس:

• سيماى بامدادى
• دست گلا
• ويژه نوروز
• ويژه برنامه نوروزى
• تفسير دعاى مكارم الاخلاق
• مكث
• قصه هاى ديدنى (ما سه نفر)
• شب پارسى
• نقش ياد
• يل، تير، تندر ^[30]

بتتنشر فيها عدد من الجورنالات (فارسى: روزنامه) زى:

• افسانه ^[31]
• تحليل روز
• خبر جنوب
• عصر مردم ^[32]
• نيم‌نگاه

شيراز هى المركز الاقتصادى لجنوب ايران. فى النص التانى من القرن التسعتاشر حصلت تغييرات وتطويرات كتيره فى شيراز. وافتتاح قناة السويس سنة 1869 كان ليه اثر على شيراز. فبقت حركة استيراد كبيره فى جنوب ايران للبضايع الاوروبيه الرخيصة. شويةأوقات يكون الاستيراد مباشرة من اوروبا. وشويةأوقات من الهند.

والزراعين ابتدو يحصلو ارباح خياليه من اشياء ما كانتش تتزرع فى ايران. زى الخشخاش المنوم(فارسى: گل خشخاش) والتوباكو (فارسى: تنباکو) والقطن (فارسى: پنبه). وكتير من المحاصيل دى مرت على شيراز فى طريقها لى الخليج الفارسى. التجار الايرانيين عملو شبكات تسويق للمحاصيل دى لمسافات طويلة بعيده عن فارس. واسسوا التجاره دى فى مدن مومباى و كولكاتا و بورسعيد و استانبول وحتى هونج كونج.^[33]

اقتصاد شيراز بيعتمد على منتجاتها المحليه ومنها العنب و الحمضيات و القطن و الرز. وكمان صنايع زى السمنت و السكر و السماد والصنايع النسيجيه والصنايع الخشبيه والمعدنيه والسجاد بتنتشر فى شيراز.^[34] شيراز فيها كمان بئر نفط و هو من اهم البئر فى ايران. وشيراز مركز مهم للصنايع الالكترونيه. 53% من الاستثمار الايرانى فى الصنايع الالكترونيه كان موجود فى شيراز.^[35]

والزراعة دايما جزء رئيسى من الاقتصاد فى شيراز والمناطق الى حوالينها. كل ده بسبب ان المايه متوفره فى شيراز والمناطق الى حوالينها عكس الصحارى القريبه منها. شيراز مشهوره كمان بالورد وصنايع السجاد. زراعة العنب عشان ليها تاريخ طويل فى المنطقة. والنبيت الشيرازى كان بيتصنع فى شيراز قبل ما تصيرش الثوره الاسلاميه فى ايران. شيراز كمان اهم مدينه فى ايران فى تكنولوجيا المعلومات وصنايع الاتصالات الالكترونيات.

منطقة شيراز الاقتصاديه الخاصه (The Shiraz Special Economic Zone - SEEZ) ا اتاسست سنه 2000 عشان تطوير صناعة الاتصالات والالكترونيات.^[36][37]

شيراز فيها عدد كبير من المجمعات زى

• مجمع خليج فارس (فارسى: مجتمع بزرگ تجاری و تفریحی خلیج فارس) والمجمع ده موجود مقابل منطقه جلستان (فارسى: شهرک گلستان) ^[38]
• مركز التجاره العالمى (فارسى: مرکز تجارت جهانی, ایران-شیراز) والمجمع ده موجود فى منطقة قصر دشت بين عفيف آباد وولى عصر ^[39]
• مجمع ستاره (فارسى: مجتمع تجاری تفریحی ستاره فارس) اللى موجود فى شارع عفيف آباد (فارسى: خیابان عفیف آباد) ^[40]
• مجتمع تجارى حافظ
• مجتمع تجارى سينا
• مجتمع تجارى انورى
• مجتمع تجارى تفريحى زيتون فارس
• مجتمع تجارى تفريحى پارس
• مجتمع تجارى الماس
• مجتمع تجارى پارسه
• مجتمع تجارى تفريحى سعدى
• مجتمع تجارى دناسا
• مجتمع تجارى تفريحى آفتاب فارس
• مجتمع تجارى آناهيتا
• مجتمع تجارى آناهيتا
• مجتمع تجارى ايران زمين
• مركز خريد شيراز ^[41]

• 
  باغ ارم
• 
  آرامگاه سعدى
• 
  شاه‌چراغ
• 
  حافظيه
• 
  جامع نصيرالملك
• 
  دروازه قرآن
• 
  باغ عفيف‌آباد
• 
  سعديه در شب
• 
  ارگ كريم‌خان
• 
  باغ جهان نما

شيراز – صور وتسجيلات صوتيه و مرئيه على ويكيميديا كومونز (الإنجليزية)

• شيراز على موقع كيورا - Quora (الإنجليزية)
• شيراز معرف قاعده بيانات الملف للسلطه الافتراضيه الدوليه (الإنجليزية)
• شيراز معرف مخطط فريبيس للمعارف الحره (الإنجليزية)
• شيراز معرف قاعده البيانات الجغرافيه لموقع جيونيمز (الإنجليزية)
• شيراز معرف مكتبه الكونجرس (الإنجليزية)
• شيراز معرف مين الاول (الإنجليزية)
• شيراز معرف ملف استنادى متكامل (الإنجليزية)