Rosellón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo ye sobre l'actual comarca de Rosellón. Se veiga condau de Rosellón ta l'historico condau.

Rosellón Rosselló
Comarca de Catalunya Norte
Banyuls de la Marenda.
Capital  •Municipios	Perpinyán 96
Entidat  •Estau  •País  •Provincia	Comarca Francia  Catalunya Norte Pireneus Orientals
Superficie  •Total	1.498 km²
Población  •Total  •Densidat	(1990) 303.850 hab. 202,8 hab./km²
Chentilicio	Rosellonés/a[1]
Rosellón en os Pireneus Orientals. Mapa de situación en Catalunya Norte

Rosellón (en catalán Rosselló) ye una comarca d'a Catalunya Norte situata a o sud de Francia. Perpinyán, a ciudat mas important y capital, ye tamién a ciudat mas important d'a Catalunya d'o Norte. Muga con as comarcas catalanas de l'Alto Empordán, o Vallespir y lo Conflent, y a o norte con Occitania.

Ye tamién o nombre que ha estau trigato por as autoridaz francesas ta definir o conchunto d'a Catalunya Norte aintro d'a rechión francesa de Languedoc-Rosellón (Languedoc-Roussillon). En realidat, Rosellón ye nomás una d'as 5 comarcas (l'Alta Cerdanya, o Capcir, o Conflent, Rosellón y lo Vallespir) que forman a Catalunya Norte, tamién dita Catalunya d'o Norte, u en francés Catalogne Nord u Catalogne française, y que representa cuasi tot o departamento d'o Pireneus Orientals (Pyrénées-Orientales).

Rosellón, con as atras comarcas d'a Catalunya d'o Norte, se deseparó d'a resta de Catalunya en o sieglo XVII, como resultato d'a redota catalana en a Guerra d'os Segadors. Con o tractau d'os Pireneus, Espanya cedió Rosellón a Francia.

Rosellón ye una plana ubierta a la mar y rodiata de sierras, como a plana chemela d'o Empordán, lo que fa que bi haiga una zarpada de paisaches diferents y subcomarcas individualizatas:^[2][3]

• A Plana de Rosellón u de Perpinyán ye a redolada d'a capital d'a comarca.
• O Riberal ye a parti d'a plana arredol d'a Tet, entre Perpinyán y o Conflent y ye una zona adedicata tradicionalment a o regano.
• A Salanca s'estendilla entre o Estanyo de Salses, en a muga norte d'a comarca, y a Tet, y debe o suyo nombre a la presencia de crostas salinas en o terreno. O rieso de salinización d'os acuifers por a suya expleitación excesiva debita a o turismo i ye un problema.
• Os Aspres, montanyas escistosas y redondiatas que fan de transición entre a plana y o Canigó. O Nomenclátor toponimico de Catalunya d'o Norte de 2007^[4] los mete en a categoría de comarca.
• As Corberes, o solo testimonio d'o Prepireneu norte en Catalunya, forma un paisache xuto a causa de l'efecto d'a tresmontana y a la naturaleza calcaria d'a roca, que creya un modelato karstico que fa que l'augua se cole. A subcomarca ye compartita entre Rosellón, a Fenolleda y una chicota parti de l'Aude.
• Os lugars costers d'a Marenda u Costa Vermella; ye decir, Cotlliure y Banyuls de la Marenda.
• L'Albera ye a zona arredol d'a mesma sierra, y a vegatas ha estau considerata una subcomarca d'o Vallespir y seguntes o GREC incorpora a Marenda.

Comarcas de Catalunya d'o Norte
Alta Cerdanya | Capcir | Conflent | Rosellón | Vallespir