Campana de Uesca
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A Campana de Uesca ye una leyenda aragonesa que naixió arredol d'a problematica succesoria que heba planteyato o Testamento d'Alifonso I d'Aragón y narra como o rei Remiro II d'Aragón escabezó a 15 nobles que s'oposoron a la suya voluntat. A leyenda fa parti d'a cultura popular d'Aragón, mas que mas en a ciudat de Uesca.
A leyenda
editarDimpués d'a muerte en 1134 d'o rei Alifonso I d'Aragón en a Batalla de Fraga, heredó o Reino d'Aragón o suyo chirmán Remiro II d'Aragón "o Monche"", Bispe de Roda d'Isabana. Aragón teneba por ixas envueltas diversos problemas internos y externos.
Seguntes diz a Cronica de Sant Chuan d'a Penya (sieglo XIV), estando o rei Remiro II d'Aragón preocupato por a desobediencia d'os nobles, ninvió un mensachero a o suyo antigo mayestro, l'abat d'o monesterio occitán de Sant Ponz de Tomeras, demanando-le consello. Iste portió a o mensachero a o huerto y talló unas cuantas cols (en bellas versions posteriors se parla de rosas), aquellas que mas sobresaliban. De contino ordenó a o mensachero repetir a o rei o chesto que heba visto. Informato o rei d'o consello, fació gritar a os prencipals nobles ta que s'amanasen a Uesca con a enchaquia de querer fer una campana que s'ascuitase por tot o reino. Una vegata astí, fació tallar o tozuelo a toz os nobles culpables, sofocando a revuelta.
A versión popular desembolica encara mas a historia: o rei convocó corz y fació venir a toz os nobles ta que veyesen un campana que s'ascuitaría por tot o reino. A os nobles que s'heban rebelato les fació dentrar en una sala y les fació escabezar mientres que iban dentrando-ie. Una vegata muertos, pillo os tozuelos y los metió en cerclo, y a o Bispe de Uesca, o mas rebelde, lo colocó en o centro. Finalment fació dentrar a la resta de nobles ta mirar de carmenar-los. Efectivament, a "campana de Uesca" s'ascuito por tot o reino.
A lista de nobles rebelatos sería a siguient: Lope Ferrench de Luna, Rui Ximenez de Luna, Pero I Martínez de Luna, Ferrando de Luna, Gómez de Luna, Ferriz I de Lizana, Pero de Vergua, Chil I d'Atrosillo, Pero Cornel I, García de Vidaure, García de Penya, Remón de Foces, Pero de Luesia, Miguel Azlor y Sancho de Fontova.
Bibliografía
editar- (es) Zurita, Jerónimo: Anales de la Corona de Aragón 1562-1580
- (es) Ubieto Arteta, Antonio: Historia de Aragón, vol. II, Literatura medieval. Leyenda de la Campana de Huesca. Zaragoza ISBN 84-7013-1869. 1981
Vinclos externos
editar