NG gemeente Stutterheim

Die NG gemeente Stutterheim is 'n klein gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Sinode van Oos-Kaapland. Dit is op 15 Oktober 1948 gestig in die twee dekade lange tydperk ná die Groot Depressie wat gekenmerk is deur 'n merkwaardige toename in die getal gemeentes in die NG Kerk.

Destyds was daar net vier Sinodes, naamlik Kaap, Natal, Oranje-Vrystaat en Transvaal. Suidwes-Afrika was deel van die Kaapse Kerk en Rhodesië, Kenia en Tanzanië van die Vrystaatse Kerk. In die Kaapse Kerk is tussen 1933 en 1942 altesaam 97 gemeentes afgestig. In Natal, altyd die kleinste van die Sinodes wat teen 1932 slegs 10 gemeentes gehad het, kom in dié tydperk 'n verdere 16 gemeentes tot stand, maar van 1925 tot 1933 is nie 'n enkele gemeente gestig nie.

In die Vrystaat (Midde-Afrika ingereken) was daar teen 1932 79 gemeentes met, soos elders, geen afstigtings in 1931 of 1932 nie weens die Groot Depressie, maar in die volgende 20 jaar kom 30 gemeentes tot stand. In die Transvaalse Kerk, wat die merkwaardigste groei aangeteken het danksy die grootskaalse volksverhuising uit die ander drie provinsies, was daar in 1932 slegs 96 gemeentes, met ook geen afstigtings tydens 1931 en 1932 nie. Soos in Natal het die gemeentes hier ook tydens die volgende twee dekades meer as verdubbel danksy 111 afstigtings vir 'n totaal van 207, vergeleke met 285 in die Kaapse Kerk. Die 375 gemeentes in 1932 het dus aan die begin van 1952 op 627 te staan gekom.

In die eerste 280 jaar ná die volksplanting van 1652 is 375 gemeentes gestig (een elke sowat nege maande), maar in die daaropvolgende 20 jaar 252, of te wel meer as een per maand.

Vir die lidmate van die NG Kerk op en om die dorp Stutterheim was 1948 'n belangrike jaar. Op 2 Mei is, ná afloop van die Nagmaalviering, 'n gemeentevergadering gehou ten einde oor die afstigting van die moedergemeente, Komgha (soos dit destyds gespel is), te besluit. Sonder teenstem is die voorstel ten gunste van afstigting aanvaar en is die toekoms van dié deel van die toe reeds 89 jaar oue moedergemeente in 'n duidelike, selfstandige rigting gestuur.

Die versoekskrif en die waarborglyste is in die gemeente rondgeneem en nadat die goedkeuring van Komgha se kerkraad verkry is, asook die belofte van die bruidskat van die kerk en pastorie op Stutterheim tesame met die medeleraarsaandeel in die Predikate-pensioenfonds, kon die versoekskrif met 297 naamtekeninge en die waarborglys met £943 10s. gewaarborg dien voor die Ring van Queenstown in sitting in Oos-Londen van 15 September 1948 af. Die Ring het met dank en waardering kennis geneem van die versoek en die afstigting aan die Ringskommissie opgedra.

Op 15 Oktober 1948 om 19:30 het die plegtige afstigting in die teenwoordigheid van die gemeente geskied en om 20:04 breek die groot oomblik aan toe ds. L.J. Heyns, voorsitter van die Ringskommissie en leraar van die NG gemeente Oos-Londen, vir die eerste keer sê: "Die gemeente Stutterheim!" Die gelukwensings van die lede van die Ringskommissie was baie indrukwekkend. Die voorsitter het toe gesê: "Mag u voorneme dié van Nehemia wees: Ons sal ons klaarmaak en bou!" Die kerkkoor van die pasgestigte gemeente het toe gesing: "Zingt onse God lof, te allen tyd."

Nadat die dogtergemeente 'n woord van dank veral teenoor die moedergemeente vir toestemming tot afstigting en die bruidskat uitgespreek het, asook teenoor die Ringskommissie vir hulle opkoms en die uitvoering van hul opdrag, is die verrigtinge met die sing van Psalm 146:1 en 8 en 'n slotgebed deur ds. G.P. le Roux van Komgha afgesluit.

Op 6 November 1948 is die eerste kerkraadslede voorgestel en op 11 Desember die eerste leraar, ds. W.V. Reynierse van die gewese standplaas Stutterheim, bevestig. Die eerste mylpaal van die gemeente is op 5 Mei 1951 bereik toe die hoeksteen van 'n ruim kerksaal deur die leraar gelê is. Dié kerkgebou het die kerksaal geword ná voltooiing van die teenswoordige kerkgebou in die kappie- of tentstyl.

Teen 1951 het Komgha se belydende lidmate 530 getel, maar Stutterheim nog net 362. In 1973 was dit onderskeidelik 470 en 268, in 1979 Komga 480 en Stutterheim 266, maar in 1990 Komga 245 en Stutterheim 264. 'n Jaar of wat later is die moedergemeente by die dogtergemeente ingelyf sodat daar in 1995 in die gekombineerde gemeente 271 lidmate was, 621 minder as die totaal in 1951. Komga het teenaan die destydse tuisland Transkei gelê waar mettertyd alle plase in blanke besit deur die destydse regering uitgekoop is.

So het talle Oos-Kaapse gemeentes in die slag gebly, naamlik Pondoland, Du Plessis, Greykerk, Alice en Peddie. Nie net die regeringsbeleid nie, maar ook die geleidelike ontvolking van die Oos-Kaapse platteland het ook hier sy tol geëis met Stutterheim se belydende lidmate wat teen 2014 afgeneem het tot slegs 195.

• Willem Victor Reynierse, 1948 - 1955 (oorgekom van moedergemeente Komga)
• Philippus Cornelius Oosthuizen, 5 Maart 1956 - 1959
• J.H. du Plessis, 1959 - 1960
• Hendrik Jonathan van Niekerk, 1961 – 1965
• Carel Frederick Matthee, 5 Februarie 1966 - 1970
• John Peter Barnard, 1972 - 1978
• Dirk Pieter van den Berg (Dirkie) Enderstein, 1986 - 1998
• Stephanus Sebastianus Lombard de Witt, 2001 - 2006 (emeriteer), 2006 (termynkontrakpos) - ?
• Deon Ockert Strydom, 2012 - hede

• Olivier, ds. P.L. (samesteller). 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
• Potgieter, D.J. (ed.). 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Ltd. (Nasou).