Xem mã nguồn của Túm lông

Bạn không được quyền sửa đổi trang này, vì lý do sau:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, ngày 2 tháng 7 năm 2024
Expiry of block: 08:48, ngày 2 tháng 7 năm 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Xin hãy cung cấp tất cả các thông tin trên vào thư yêu cầu của bạn. Nếu bạn bị cấm do sự nhầm lẫn, bạn có thể xem thêm thông tin và hướng dẫn tại quy định toàn cục Không cho phép các proxy mở.

Để thảo luận về vụ cấm này, xin vui lòng yêu cầu kiểm tra lại tại Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Bạn vẫn có thể xem và chép xuống mã nguồn của trang này:

{{More citations needed|date=tháng 8/2024}}[[Tập tin:Cap1033-botao1.jpg|phải|nhỏ|Nụ hoa của cây ''[[Capsicum pubescens]]'' với nhiều túm lông trên thân]]
[[Tập tin:Müürlooga (Arabidopsis thaliana) lehekarv (trihhoom) 311 0804.JPG|nhỏ|Ảnh [[kính hiển vi điện tử quét]] của một túm lông trên lá ''[[Arabidopsis thaliana]]''. Cấu trúc này là một tế bào duy nhất]]
[[Tập tin:Drosera_capensis_bend.JPG|nhỏ|Túm lông dính của một [[Thực vật ăn thịt|cây bắt ruồi]] ''[[Drosera capensis]]'' với một cá thể [[côn trùng]] bị mắc kẹt. Đầu lông tiết có chứa [[Protease|enzyme phân giải protein]] ]]
[[Tập tin:Trichomes_Close_Cannabis.jpg|nhỏ|Túm lông trên cây thuộc ''[[chi Gai dầu]]'' giàu chất [[cannabinoid]]]]
[[Tập tin:Solanum_scabrum_trichomes_on_leaf_lamina.tif|nhỏ|Bề mặt của lá ''[[Solanum scabrum]]'' phủ đầy túm lông]]
[[Tập tin:Solanum_quitoense_petiole_trichomes.tif|nhỏ|Túm lông trên cuống lá của ''[[Solanum quitoense]]'' ]]
[[Tập tin:Snapdragon buds with glandular hairs -- Antirrhinum majus.jpg|phải|nhỏ|Nụ hoa ''[[Antirrhinum majus]]'' có túm lông tuyến]]

'''Túm lông''' (tiếng Anh: trichomes<ref>{{chú thích sách|title=Từ điển Sinh học Anh - Việt và Việt - Anh|author=Lê Mạnh Chiến, Lê Thị Hà, Nguyễn Thu Hiền, Trần Anh Kỳ, Nguyễn Hữu Ngọc, Nguyễn Văn Thân, Nguyễn Đức Thịnh, Nguyễn Quang Toàn, Đặng Văn Sử|publisher= Nxb Khoa học và Kỹ thuật|place=Hà Nội|year=1997|url=https://drive.google.com/file/d/1_vFknYfL_4RSPdp1Q9OY4EPAf7Uyzo9Y/view?usp=sharing|page=819}}</ref> {{IPAc-en|ˈ|t|r|aɪ|k|oʊ|m|z|,_|ˈ|t|r|ɪ|k|oʊ|m|z}}; {{etymology|grc|''{{wikt-lang|grc|τρίχωμα}}'' ({{grc-transl|τρίχωμα}})|[[tóc]]}}) là [[phần phụ]] bên ngoài (outgrowths) [[thực vật]], [[tảo]], [[địa y]] và một số [[sinh vật nguyên sinh]] được hình thành từ một số mô biểu bì phát triển nhô lên. Chúng có cấu trúc và chức năng đa dạng, ví dụ như lông, lông tuyến, vảy và nhú. Một lớp phủ túm lông trên bề mặt một cây gọi là lớp lông (indumentum) và bề mặt mang túm lông được gọi là phủ lông tơ/lông mịn (pubescent). Ngoài ra, còn có các tế bào biểu bì không phải túm lông nhô ra khỏi bề mặt, chẳng hạn như [[lông rễ]].

== Hình dạng và cấu trúc ==
Kích thước, hình dạng, mật độ và vị trí của lông trên thực vật rất khác nhau, sự hiện diện của chúng giữa các loài và thậm chí trong cùng một loài trên các cơ quan thực vật khác nhau. Túm lông phổ biến là dạng "lông tóc", có thể đơn bào hoặc đa bào, phân nhánh hoặc không phân nhánh. Lông đa bào có thể có một hoặc nhiều lớp tế bào. Các sợi lông phân nhánh có thể có dạng đuôi tua hình cây (dendritic) như ở chi ''[[Anigozanthos]]'', búi (tufled), hình sao (stellate) như ở loài ''[[Arabidopsis thaliana]]''.

Một loại hình dạng túm lông phổ biến khác là dạng vảy (scale) hoặc hình khiên (peltate), có một cụm tế bào hình tấm hoặc hình khiên gắn trực tiếp trên bề mặt hoặc sinh ra trên một loại cuống nào đó. Ví dụ phổ biến là vảy lá của các loài [[họ Dứa]] Bromeliaceae như [[dứa]] ''Ananas comosus'', [[chi Đỗ quyên]] ''Rhododendron'' và loài ''[[Hippophae rhamnoides]]''.

Bất kỳ loại lông nào cũng có thể có tuyến và tạo ra một loại chất tiết nào đó, chẳng hạn như tinh dầu được sản xuất bởi [[chi Bạc hà]] ''Mentha'' và nhiều thành viên khác trong [[họ Hoa môi]] Lamiaceae.

Nhiều thuật ngữ trong tiếng Anh được sử dụng để mô tả sự hiện diện, hình thức và hình dáng bên ngoài của túm lông. Những ví dụ bao gồm:

*glabrous, glabrate – thiếu túm lông, bề mặt mịn, trơn láng.
*hirsute – lông thô
*hispid – lông cứng
*articulate – lông đơn bào/ đa bào đơn giản
*downy – lông dài bao phủ gần giống như len
*pilose – lông dài, thẳng, mềm, xòe hoặc dựng đứng
*puberulent – lông phủ toàn phần, lông mịn, ngắn, thường dựng đứng
*puberulous – lông nhỏ và dựng đứng, bao phủ một phần
*pubescent – phủ lông thuộc bất kỳ loại nào
*strigillose – lông ngắn, cứng bao phủ một phần
*strigose – lông thẳng đều, ít nhiều cùng hướng dọc theo mép hoặc gân giữa.
*tomentellous – lông tơ phủ một phần
*tomentose – được bao phủ bởi những sợi lông rậm rạp, bết lại
*villosulous – lông nhung phủ một phần
*villous – có lông dài và mềm, thường cong nhưng không bị bết

== Túm lông ở sinh vật nguyên sinh ==
Ở một số loài [[tảo]] dạng sợi, [[tế bào]] cuối có cấu trúc giống như sợi tóc dài được gọi là túm lông. Thuật ngữ tương tự được áp dụng cho các cấu trúc như vậy trong một số [[vi khuẩn lam]], chẳng hạn như ''[[Tảo xoắn|Spirulina]]'' và ''[[Oscillatoria]]''. Túm lông của vi khuẩn lam có thể không có vỏ bọc, như ở ''Oscillatoria'' hoặc có vỏ bọc như ở ''[[Calothrix]]''. Những cấu trúc này đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn [[xói mòn]] đất, đặc biệt là ở vùng [[khí hậu]] [[hoang mạc]] lạnh. Vỏ bọc dạng sợi tạo thành một mạng lưới dính dai dẳng giúp duy trì cấu trúc đất xung quanh.

== Túm lông ở thực vật ==
===Đặc điểm===
Túm lông có nhiều đặc điểm khác nhau giữa cả các loài thực vật và giữa các cơ quan của một loài thực vật. Các đặc điểm này ảnh hưởng đến các chức năng chi tiết mà các loại túm lông có. Một số đặc điểm của túm lông bao gồm:
* Lông đơn bào hoặc đa bào.
* Dạng thẳng (thẳng đứng với ít hoặc không phân nhánh), hình xoắn ốc hoặc dạng móc (đỉnh cong).<ref>{{Chú thích tạp chí|last=Payne|first=Willard W.|date=1978|title=A Glossary of Plant Hair Terminology|journal=Brittonia|volume=30|issue=2|pages=239–255|doi=10.2307/2806659|issn=0007-196X|jstor=2806659}}</ref> 
* Có hoặc không có tế bào chất. 
* Là tuyến tiết hoặc không phải tuyến tiết. 
* Uốn khúc không phân nhánh và đơn bào, dạng vảy, dạng ngôi sao.<ref>{{Chú thích tạp chí|last=Levin|first=Donald A.|date=1973|title=The Role of Trichomes in Plant Defense|url=https://archive.org/details/sim_quarterly-review-of-biology_1973-03_48_1/page/n14|journal=The Quarterly Review of Biology|volume=48|issue=1|pages=3–15|doi=10.1086/407484|issn=0033-5770|jstor=2822621}}</ref> 
* Tính hướng trục (adaxial) hay xa trục (abaxial), đề cập đến việc túm lông hiện diện tương ứng ở bề mặt trên (hướng về trục chính của cơ quan) hay bề mặt dưới (hướng ra xa trục chính của cơ quan) lá hoặc cơ quan bên khác.

=== Vai trò ===
Có thể liệt kê một số chức năng hoặc lợi ích cơ bản của việc có túm lông trên bề mặt thực vật. Túm lông có thể bảo vệ cây khỏi nhiều tác hại như tia UV, côn trùng, giảm thoát hơi nước và chóng chịu lạnh giá.<ref>{{chú thích tạp chí|last=Hülskamp|first=Martin|date=June 2004|title=Plant Trichomes: A Model for Cell Differentiation |journal=Molecular Cell Biology|volume=5|issue=6 |pages=471–480|doi=10.1038/nrm1404 |pmid=15173826|s2cid=26541461 |via=EBSCO}}</ref> Đầu tiên, túm lông cản trở việc tiêu thụ thực vật ở một số động vật ăn thực vật tùy thuộc vào độ cứng và sự khó chịu ở vòm miệng. Túm lông trên cây mọc ở những vùng có lạnh giúp bảo tế bào sống trên bề mặt tránh khỏi sương giá. Ở những nơi có gió, túm lông ngăn cản luồng không khí đi qua bề mặt cây, làm giảm sự thoát hơi nước và giảm mất nhiệt. Lớp phủ lông dày đặc tán xạ ánh sáng mặt trời, bảo vệ các mô mỏng manh hơn bên dưới trong môi trường sống nóng, khô. Ngoài ra, ở những địa điểm có nhiều hơi ẩm đến từ sương mù nhỏ giọt, túm lông tăng diện tích bề mặt cây để các giọt nước có thể ngưng tụ trên đó cung cấp cho cây. Túm lông tiết có chức năng bắt dính, tiêu hóa côn trùng hoặc tiết các hợp chất thực vật phụ trợ cho quá trình tự vệ khỏi động vật.

==== Chống lại tia UV ====
Cụ thể, ở loài [[Sinh vật mô hình|mô hình]] ''[[Cistus salviifolius]]'' có nhiều túm lông hướng trục hiện diện trên cây này vì bề mặt trên chịu nhiều tia cực tím (UV) và nhiều bức xạ mặt trời hơn so với bề mặt xa trục (mặt dưới).<ref name="Tattini-2007">{{chú thích tạp chí |last1=Tattini |first1=M. |last2=Matteini |first2=P. |last3=Saracini |first3=E. |last4=Traversi |first4=M. L. |last5=Giordano |first5=C. |last6=Agati |first6=G. |date=2007 |title=Morphology and Biochemistry of Non-Glandular Trichomes in Cistus salvifolius L. Leaves Growing in Extreme Habitats of the Mediterranean Basin |journal=Plant Biology |language=en |volume=9 |issue=3 |pages=411–419 |doi=10.1055/s-2006-924662 |pmid=17143807 |bibcode=2007PlBio...9..411T |issn=1438-8677}}</ref> Túm lông lúc này có vai trò tán xạ bớt ánh sáng mặt trời, bảo vệ mô thực vật phía dưới.

==== Bảo vệ khỏi động vật ====
[[Tập tin:Urtica dioica38 ies.jpg|phải|nhỏ|Túm lông chích ở cây Tầm ma ''[[Urtica dioica]]'']]
Thực vật có thể sử dụng túm lông để ngăn chặn các cuộc tấn công của động vật ăn cỏ thông qua các biện pháp vật lý và/hoặc hóa học, ví dụ: những sợi lông chích gây nhức nhối của chi Tầm ma ''[[Urtica]]'' sử dụng các hóa chất gây viêm như [[histamine]] khi chích vào cơ thể động vật. Các nghiên cứu về túm lông tập trung vào việc bảo vệ cây trồng, là kết quả của việc ngăn chặn động vật ăn cỏ.<ref>{{chú thích tạp chí|last=Karley|first=A|year=2016|title=Exploiting physical defence traits for crop protection: leaf trichomes of Rubus idaeus have deterrent effects on spider mites but not aphids.|journal=Annals of Applied Biology|volume=168|issue=2|pages=159–172|via=Academic Search Premier|doi=10.1111/aab.12252}}</ref> Túm lông chích khác nhau về hình thái và sự phân bố giữa các loài, tuy nhiên tác dụng như nhau đối với động vật ăn cỏ. Ở những khu vực nhạy cảm với động vật ăn cỏ, người ta quan sát thấy mật độ túm lông chích cao hơn. Ở chi Tầm ma ''[[Urtica]]'', túm lông chích gây ra cảm giác đau đớn kéo dài hàng giờ khi tiếp xúc với con người. Cảm giác này được cho là một cơ chế bảo vệ chống lại động vật lớn và động vật không xương sống nhỏ, đồng thời đóng vai trò bổ sung khả năng phòng vệ thông qua việc tiết ra các chất chuyển hóa. Các nghiên cứu cho thấy cảm giác này liên quan đến việc giải phóng nhanh chóng chất độc histamine khi tiếp xúc và thâm nhập qua các đầu hình cầu của túm lông nói trên.<ref>{{chú thích tạp chí | last1 = Fu | first1 = H. Y. | last2 = Chen | first2 = S. J. | last3 = Kuo-Huang | first3 = L. L. | year = 2003 | title = Comparative study on the stinging trichomes and some related epidermal structures in the leaves of Dendrocnide meyeniana, Girardinia diversifolia, and Urtica thunbergiana | journal = Taiwania | volume = 48 | issue = 4| pages = 213–223 }}</ref>

Tuy nhiên, một số động vật đã phát triển cơ chế chống lại tác động của túm lông, ví dụ sâu bướm ''[[Heliconius charithonia]]'' có khả năng tự thoát khỏi túm lông, có khả năng cắn đứt đầu móc túm lông của cây ''[[Passiflora lobata]]'' và tiết tơ phủ lên trên túm lông để di chuyển dễ dàng hơn.<ref name=Cardoso/> Trên thực tế, đầu móc túm long bị sâu bướm cắn đi đã được tìm thấy trong phân của chúng.<ref name=Cardoso>{{chú thích tạp chí | last1 = Cardoso | first1 = Márcio Z | year = 2008 | title = Ecology, Behavior and Binomics: Herbivore Handling of a Plant's Trichome: The Case of Heliconius Charithonia (L.) (Lepidoptera:Nymphalidae) and Passiflora Lobata (Kilip) Hutch. (Passifloraceae) | journal = Neotropical Entomology | volume = 37 | issue = 3| pages = 247–52 | doi=10.1590/s1519-566x2008000300002| pmid = 18641894 | doi-access = free }}</ref>

== Ý nghĩa trong phân loại học ==
[[Tập tin:Sternhaar_in_Baltischem_Bernstein.jpg|nhỏ|Túm lông hình sao hóa thạch có màu hổ phách Baltic, có thể là của một cây sồi; hình ảnh rộng khoảng 1,0 mm]]
Sự hiện diện, sự vắng mặt, các đặc điểm của túm lông là những tiêu chuẩn chẩn quan trọng trong việc xác định và [[phân loại thực vật]].<ref name="Davis">{{chú thích sách|last1=Davis|first1=P.H.|author2-link=Heywood, Vernon Hilton|last2=Heywood|first2=V.H.|year=1963|title=Principles of angiosperm taxonomy|publisher=Van Nostrandpage|location=Princeton, New Jersey|page=154 |author1-link=Davis, Peter Hadland}}</ref> Trong [[khoa học pháp y]], những cây như ''[[Cannabis sativa]]'' có thể được xác định bằng cách kiểm tra vi thể túm lông.<ref name="Bhatia">{{chú thích tạp chí|first1=R.Y.P.|last1=Bhatia|first2=S.|last2=Raghavan|first3=K.V.S.|last3=Rao|first4=V.N.|last4=Prasad|title=Forensic examination of leaf and leaf fragments in fresh and dried conditions.|journal=Journal of the Forensic Science Society|volume=13|issue=3|year=1973|pages=183–190|doi=10.1016/S0015-7368(73)70794-5 |pmid=4774149}}</ref><ref name="UNODC">{{chú thích sách|author=United Nations Office on Drugs and Crime|title=Recommended Methods for the Identification and Analysis of Cannabis and Cannabis Products (Revised and updated)|year=2009|publisher=United Nations|location=New York|pages=30–32|isbn=9789211482423 }}</ref>

Mặc dù túm lông hiếm khi được tìm thấy dạng hóa thạch, nhưng các tế bào đáy túm lông (trichome bases) thường xuyên được tìm thấy và trong một số trường hợp, cấu trúc tế bào của chúng rất quan trọng để phân loại thực vật.

===Túm lông ở cây ''Arabidopsis thaliana''===
Túm lông ở cây mô hình ''Arabidopsis thaliana'' được ghi nhận là có cấu trúc rỗng (aerial), đơn bào (unicellular), hình ống (tubular).<ref>{{chú thích tạp chí|last1=Maithur|first1=Jaideep|last2=Chua|first2=Nam-Hai|date=April 2000|title=Microtubule Stabilization Leads to Growth Reorientation in Arabidopsis Trichomes|url=http://www.plantcell.org/content/plantcell/12/4/465.full.pdf|journal=Plant Cell|volume=12|issue=4|pages=465–477|doi=10.1105/tpc.12.4.465|pmid=10760237|pmc=139846}}</ref>

== Ý nghĩa nghiên cứu sinh học phân tử ==
Ở [[Sinh vật mô hình|cây mô hình]] ''[[Arabidopsis thaliana]]'', sự hình thành túm lông được bắt đầu bởi protein GLABROUS1. Việc [[loại bỏ gen]] tạo ra protein này làm cho cây trở nên "nhẵn nhụi". Thí nghiệm về [[kiểu hình]] này đã được sử dụng trong các thí nghiệm [[chỉnh sửa gen]] và có thể được quan tâm làm dấu hiệu trực quan cho nghiên cứu thực vật nhằm cải thiện các phương pháp chỉnh sửa gen như [[CRISPR|CRISPR/Cas9]].<ref>{{chú thích tạp chí|last1=Hahn|first1=Florian|last2=Mantegazza|first2=Otho|last3=Greiner|first3=André|last4=Hegemann|first4=Peter|last5=Eisenhut|first5=Marion|last6=Weber|first6=Andreas P. M.|date=2017|title=An Efficient Visual Screen for CRISPR/Cas9 Activity in Arabidopsis thaliana|journal=Frontiers in Plant Science|language=en|volume=8|pages=39|doi=10.3389/fpls.2017.00039|issn=1664-462X|pmc=5258748|pmid=28174584|doi-access=free }}</ref><ref>{{chú thích tạp chí|last1=Hahn|first1=Florian|last2=Eisenhut|first2=Marion|last3=Mantegazza|first3=Otho|last4=Weber|first4=Andreas P. M.|title=Homology-Directed Repair of a Defective Glabrous Gene in Arabidopsis With Cas9-Based Gene Targeting|journal=Frontiers in Plant Science|date=5 April 2018|volume=9|pages=424|doi=10.3389/fpls.2018.00424|pmid=29675030|pmc=5895730|doi-access=free }}</ref> Túm lông còn đóng vai trò là mô hình cho sự biệt hóa tế bào cũng như hình thành phôi theo mẫu (pattern formation) ở thực vật.<ref>{{chú thích tạp chí|last1=Hülskamp|first1=M.|last2=Schnittger|first2=A.|last3=Folkers|first3=U.|date=1999|title=Pattern formation and cell differentiation: trichomes in Arabidopsis as a genetic model system|journal=International Review of Cytology|volume=186|pages=147–178|issn=0074-7696|pmid=9770299|doi=10.1016/S0074-7696(08)61053-0|isbn=9780123645906}}</ref>

== Vai trò đối với con người và sinh vật khác ==
Lá đậu ''[[Phaseolus vulgaris]]'' có túm lông đã được sử dụng trong lịch sử để bẫy [[rệp giường]] ([[Chi (sinh học)|giống]] ''[[Cimex]]'', ví dụ loài ''[[Cimex lectularius]]'') ở Đông Âu.<ref name=Szyndler/> Đầu túm lông dạng móc trên lá đậu bắt côn trùng bằng cách móc vào chân chúng gây vướng víu và khi con bọ vùng vẫy, túm lông tiếp tục đâm vào đốt chân chúng khiến chúng không thể thoát ra.<ref name=Szyndler>{{chú thích tạp chí|author1=Szyndler, M.W. |author2=Haynes, K.F. |author3=Potter, M.F. |author4=Corn, R.M. |author5=Loudon, C. |year=2013|title=Entrapment of bed bugs by leaf trichomes inspires microfabrication of biomimetic surfaces|journal=Journal of the Royal Society Interface|volume=10|issue=83|issn=1742-5662|doi=10.1098/rsif.2013.0174 |pmid=23576783 |page=20130174|pmc=3645427}}</ref>

Túm lông ở thực vật là một phần thiết yếu trong việc xây tổ của loài ong len châu Âu (''[[Anthidium manicatum]]''). Loài ong này kết hợp túm lông từ cây [[họ Hoa môi]] Lamiaceae, đặc biệt là các chi ''[[Stachys]]'' và ''[[Betonica]]'' vào tổ của chúng bằng cách cạo túm lông tiết ra khỏi mô thực vật và dùng làm lớp lót cho các khoang tổ.<ref name=Eltz/> Các chất tiết từ túm lông giúp bảo vệ loài ong này chống lại sự tấn công của động vật ăn thịt hoặc ký sinh.<ref name=Eltz>{{chú thích tạp chí|last1=Eltz|first1=Thomas|last2=Küttner|first2=Jennifer|last3=Lunau|first3=Klaus|last4=Tollrian|first4=Ralph|title=Plant secretions prevent wasp parasitism in nests of wool-carder bees, with implications for the diversification of nesting materials in Megachilidae|journal=Frontiers in Ecology and Evolution|date=6 January 2015|volume=2|doi=10.3389/fevo.2014.00086|doi-access=free}}</ref>

== Xem thêm ==
{{Thể loại Commons}}
* [[Gai (cấu trúc thực vật)]]
* [[Lông tiết keo]]
* [[Lông cứng]]

== Đọc thêm ==
*{{chú thích sách|author=Esau, K.|year= 1965|title= Plant Anatomy|edition= 2|publisher= John Wiley & Sons|url=https://archive.org/details/EsausPlantAnatomy|p=229-239}}

== Tham khảo ==
{{Tham khảo|30em}}

[[Thể loại:Hình thái học thực vật]]

[[es:Love]]

Các bản mẫu dùng trong trang này:

Bản mẫu:Chú thích sách (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Chú thích trong bài (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Chú thích tạp chí (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Column-width (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Commons (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Dự án liên quan (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Etymology (sửa đổi)
Bản mẫu:Etymology/lang (sửa đổi)
Bản mẫu:Grc-transl (sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp bên (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp thông báo (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:IPAc-en (xem mã nguồn) (bị khóa hạn chế sửa đổi)
Bản mẫu:If then show (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:More citations needed (sửa đổi)
Bản mẫu:Plainlist/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Tham khảo (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Tham khảo/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Thể loại Commons (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Wikt-lang (sửa đổi)
Mô đun:Ancient Greek (sửa đổi)
Mô đun:Arguments (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/blacklist (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/config (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/data (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/shared (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1 (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1/COinS (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Configuration (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Date validation (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Identifiers (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Utilities (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Whitelist (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1/styles.css (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Exponential search (sửa đổi)
Mô đun:I18n (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:IPAc-en (sửa đổi)
Mô đun:IPAc-en/data (sửa đổi)
Mô đun:IPAc-en/phonemes (sửa đổi)
Mô đun:IPAc-en/pronunciation (sửa đổi)
Mô đun:ISO 639 name (sửa đổi)
Mô đun:Lang/data (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language (sửa đổi)
Mô đun:Language/data (sửa đổi)
Mô đun:Language/data/ISO 639-2 (sửa đổi)
Mô đun:Language/data/ISO 639 override (sửa đổi)
Mô đun:Message box (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Message box/configuration (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Namespace detect/config (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Namespace detect/data (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Side box (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Side box/styles.css (sửa đổi)
Mô đun:TableTools (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Unicode data (sửa đổi)
Mô đun:Unicode data/scripts (sửa đổi)
Mô đun:Unsubst (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:WikidataIB (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:WikidataIB/i18n (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:WikidataIB/nolinks (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:WikidataIB/titleformats (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Yesno (xem mã nguồn) (bị khóa)

Trở lại Túm lông.

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Túm_lông”