Xem mã nguồn của Họ Cuồng

Bạn không được quyền sửa đổi trang này, vì lý do sau:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, ngày 2 tháng 7 năm 2024
Expiry of block: 08:48, ngày 2 tháng 7 năm 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Xin hãy cung cấp tất cả các thông tin trên vào thư yêu cầu của bạn. Nếu bạn bị cấm do sự nhầm lẫn, bạn có thể xem thêm thông tin và hướng dẫn tại quy định toàn cục Không cho phép các proxy mở.

Để thảo luận về vụ cấm này, xin vui lòng yêu cầu kiểm tra lại tại Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Bạn vẫn có thể xem và chép xuống mã nguồn của trang này:

{{Automatic taxobox
|fossil_range = {{Fossilrange|Eocene|nay}}
|image = Aralia elata en fleur4081.jpg
|image_caption = ''[[Aralia elata]]''
|taxon = Araliaceae
|authority = [[Antoine Laurent de Jussieu|Juss.]]<ref name="apgiii">{{Citation |last=Angiosperm Phylogeny Group |year=2009 |title=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III |journal=Botanical Journal of the Linnean Society |volume=161 |issue=2 |pages=105–121 |doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x |doi-access=free |hdl=10654/18083 |hdl-access=free }}</ref>
|synonyms =
* Botryodendraceae <small>[[Jacob Georg Agardh|J.Agardh]]</small>
* Hydrocotylaceae <small>([[Carl Georg Oscar Drude|Drude]]) [[Nils Hylander|Hyl.]]</small>, [[conserved name|''nom. cons.'']]
}}

'''Họ Cuồng''' (Sách Cây Cỏ VN- PHH ghi Cuông - chi Aralia) với [[danh pháp|danh pháp khoa học]]: '''Araliaceae''' - lấy theo tên gọi chi ''[[Aralia]]'', còn gọi là '''họ Nhân sâm''' (theo tên gọi của chi ''[[Chi Sâm|Panax]]''), '''họ Ngũ gia''' (theo tên gọi của chi ''[[Eleutherococcus|Acanthopanax]]'') hay '''họ Thường xuân''' (theo tên gọi của chi ''[[Hedera]]'') v.v, là một họ [[thực vật có hoa]]. Các loài trong họ này thông thường là cây thân gỗ hay cây bụi, đôi khi là các loại cây thân thảo sống lâu năm, chúng thường có lá phức hình lông chim hay hình chân vịt và có các hoa nhỏ mọc thành chùy (một kiểu cụm hoa) lớn.

Họ này có quan hệ họ hàng gần với các họ như [[họ Hoa tán]] ([[Họ Hoa tán|Apiaceae]]) và [[Họ Hải đồng|Pittosporaceae]]. Ranh giới giữa các họ này và các thành viên khác của [[bộ Hoa tán]] (Apiales) vẫn chưa chắc chắn. Một số hệ thống phân loại gần đây đưa Araliaceae vào trong họ Apiaceae mở rộng, nhưng điều này không được hưởng ứng rộng rãi. Các chi ''[[Hydrocotyle]]'' và ''[[Trachymene]]'', thông thường theo truyền thống được đưa vào họ Apiaceae, hiện nay nói chung được đưa vào Araliaceae.

Sự phân loại ở mức độ giống loài của họ Araliaceae vẫn chưa ổn định; cụ thể là một loạt các chi khác có danh pháp khoa học đồng nghĩa nằm trong chi ''[[Schefflera]]''. Các nghiên cứu phát sinh chủng loài ở mức độ phân tử gần đây đã chỉ ra rằng chi lớn phổ biến khắp vùng nhiệt đới này là [[đa ngành]] và có lẽ trong tương lai nó sẽ được chia nhỏ một lần nữa thành vài chi khác.

== Các chi ==
[[Tập tin:Illustration Hydrocotyle vulgaris0.jpg|nhỏ|phải| ''Hydrocotyle vulgaris'' trong ''Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz'' của Thomé, 1885]]
Họ này được chia thành hai phân họ là:
*Không đặt trong phân họ nào:
**''[[Harmsiopanax]]''? (bao gồm cả ''Horsfieldia''): Khoảng 3 loài vùng Malesia.
*Phân họ [[Aralioideae]]: Khoảng 41 chi và khoảng 1.275 loài
**''[[Anakasia]]''
**''[[Aralia]]'' (bao gồm cả ''Acanthophora'', ''Cwangayana'', ''Neoacanthophora'') - [[Chi Cuồng|cuồng]], đơn châu chấu.
**''[[Arthrophyllum]]'' (bao gồm cả ''Eremopanax'', ''Nesodoxa'')
**''[[Astropanax]]''
**''[[Astrotricha]]''
**''[[Brassaiopsis]]'' (bao gồm cả ''Euaraliopsis'', ''Pseudobrassaiopsis'', ''Wardenia'') - [[Chi Phường|Phường]], ngô đồng
**''[[Cephalaralia]]''
**''[[Cheirodendron]]''
**''[[Cuphocarpus]]''
**''[[Cussonia]]'' (bao gồm cả ''Sphaerodendron'')
**''[[Dendropanax]]'' (bao gồm cả ''Gilibertia'', ''Mesopanax'', ''Textoria'', ''Wangenheimia'')
**''[[Eleutherococcus]]'' (bao gồm cả ''Acanthopanax''): [[Chi Sâm Siberi|Sâm Siberi]], ngũ gia bì.
** x ''[[Fatshedera]]'' (''Fatsia'' x ''Hedera'')
**''[[Fatsia]]'' (bao gồm cả ''Boninofatsia'', ''Diplofatsia'')
**''[[Gamblea]]'' (bao gồm cả ''Evodiopanax'')
**''[[Gastonia (thực vật)|Gastonia]]'' (bao gồm cả ''Indokingia'', ''Peekeliopanax'')
**''[[Hedera]]'' - [[Chi Thường xuân|Thường xuân]] (''H. helix'')
**''[[Heteropanax]]'' - [[Chi Lọng|Lọng]]
**''[[Hunaniopanax]]''
**''[[Kalopanax]]''
**''[[Macropanax]]'' (bao gồm cả ''Hederopsis'')
**''[[Megalopanax]]''
**''[[Merrilliopanax]]''
**''[[Meryta]]'' (bao gồm cả ''Botryodendrum'', ''Botryomeryta'', ''Schizomeryta'', ''Strobilopanax'')
**''[[Motherwellia]]''
**''[[Munroiodendron]]''
**''[[Neocussonia]]''
**''[[Oplopanax]]''
**''[[Opopanax]]'' (bao gồm cả ''Echinopanax'', ''Panax'' <small>Hill</small>) 
**''[[Oreopanax]]'' (bao gồm cả ''Monopanax'')
**''[[Osmoxylon]]'' (bao gồm cả ''Boerlagiodendron'', ''Eschweileria'', ''Pseudosantalum'')
**''[[Chi Nhân sâm|Panax]]'' (bao gồm cả ''Panacea'', ''Panaxua'') - [[Nhân sâm]] (''P. ginseng''), [[tam thất]] (''P. pseudoginseng''), [[sâm Ngọc Linh]] (''P.vietnamensis'').
**''[[Pentapanax]]'' (bao gồm cả ''Coemansia'', ''Coudenbergia'', ''Parapentapanax'')
**''[[Polyscias]]'' (bao gồm cả ''Bonnierella'', ''Botryopanax'', ''Eupteron'', ''Gelibia'', ''Grotefendia'', ''Irvingia'', ''Kissodendron'', ''Maralia'', ''Montagueia'', ''Nothopanax'', ''Oligoscias'', ''Palmervandenbrockia'', ''Sciadopanax'', ''Tieghemopanax'') - [[Chi Đinh lăng|Đinh lăng]]
**''[[Pseudopanax]]'' (bao gồm cả ''Neopanax'')
**''[[Raukana]]''
**''[[Reynoldsia]]''
**''[[Schefflera]]'' (bao gồm cả ''Actinomorphe'', ''Actinophyllum'', ''Agalma'', ''Bakeria'', ''Brassaia'', ''Cephaloschefflera'', ''Crepinella'', ''Didymopanax'', ''Dizygotheca'', ''Geopanax'', ''Heptapleurum'', ''Nesopanax'', ''Octotheca'', ''Parapanax'', ''Paratropia'', ''Pentadiplandra'', ''Plerandra'', ''Scheffleropsis'', ''Sciadophyllum'', ''Tupidanthus'') - Cây chân chim, dây ruột gà.
**''[[Sciadodendron]]''
**''[[Seemannaralia]]''
**''[[Sinopanax]]''
**''[[Stilbocarpa]]'' (bao gồm cả ''Kirkophytum'')
**''[[Tetrapanax]]'' - [[Chi Thông thảo|Thông thảo]]
**''[[Tetraplasandra]]'' (bao gồm cả ''Dipanax'', ''Pterotropia'', ''Triplasandra'')
**''[[Trevesia]]'' (bao gồm cả ''Plerandropsis'') - [[Chi Đu đủ rừng|Đu đủ rừng]]
**''[[Woodburnia]]''
* Phân họ [[Hydrocotyloideae]]: khoảng 2-4 chi với 175 loài
**''[[Hydrocotyle]]'' (bao gồm cả ''Neosciadium'')
**''[[Trachymene]]'' (bao gồm cả ''Uldinia'')
**''[[Homalosciadium]]''?
**''[[Neosciadium]]''? ([[IPNI]] cho là thuộc [[họ Hoa tán]] (Apiaceae)).

Chi ''[[Cromapanax]]'' trong cơ sở dữ liệu của IPNI với chỉ 1 loài ''Cromapanax lobatus'' <small>([[Andrew John Charles Grierson|Grierson]])</small> ở [[Bhutan]] không được APG II liệt kê trong họ này.

=== Chuyển họ khác ===
* ''[[Apiopetalum]]'': APG II chuyển sang họ Hoa tán ([[Apiaceae]]).
* ''[[Mackinlaya]]'': APG II chuyển sang họ Hoa tán ([[Apiaceae]]).
* ''[[Delarbrea]]'' (gồm cả ''Pseudosciadium''): APG II chuyển sang [[Myodocarpaceae]].
* ''[[Myodocarpus]]'': APG II chuyển sang [[Myodocarpaceae]].

==Chú thích==
{{tham khảo|30em}}

== Tham khảo ==
{{Commonscat|Araliaceae}}
{{Wikispecies|Araliaceae}}
* Chandler, G.T. và G. M. Plunkett. 1994. Evolution in Apiales: nuclear and chloroplast markers together in (almost) perfect harmony. ''Botanical Journal of the Linnean Society'' 144: Page 123-147 (bản tóm tắt có sẵn trực tuyến [http://doi.org/10.1111/j.1095-8339.2003.00247.x tại đây]).
* Frodin, D. G. và R. Govaerts. 2004. World Checklist and Bibliography of Araliaceae. Kew Publishing.
* Plunkett, G.M., Soltis, D.E. & Soltis, P.S. 1997. Clarification of the relationship between Apiaceae and Araliaceae based on MATK and RBCL sequence data. ''American Journal of Botany'' 84: 565-580.
* Wen, J., G. M. Plunkett, A. D. Mitchell và S.J. Wagstaff. 2001. The Evolution of Araliaceae: A Phylogenetic Analysis Based on ITS Sequences of Nuclear Ribosomal DNA. ''Systematic Botany'' 26: 144–167 (có sẵn trực tuyến [http://www.bioone.org/bioone/?request=get-document&issn=0363-6445&volume=026&issue=01&page=0144 tại đây]).
* [http://www.people.vcu.edu/~gmplunke/aral/ Trung tâm tài nguyên về họ Araliaceae]
* [http://www.botanical-dermatology-database.info/BotDermFolder/ARAL.html Araliaceae]{{Dead link|date=October 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} in [http://www.botanical-dermatology-database.info/index.html BoDD – Botanical Dermatology Database]

{{Taxonbar|from=Q193335}}
{{các chủ đề|Thực vật|Sinh học}}

[[Thể loại:Họ Cuồng| ]]
[[Thể loại:Bộ Hoa tán|A]]

Các bản mẫu dùng trong trang này:

Bản mẫu:; (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Anglicise rank (sửa đổi)
Bản mẫu:Automatic taxobox (sửa đổi)
Bản mẫu:Bảng phân loại tự động (xem mã nguồn) (bị khóa hạn chế sửa đổi)
Bản mẫu:Chú thích (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Citation (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Column-width (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Commons (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Commonscat (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Các chủ đề (sửa đổi)
Bản mẫu:Dead link (sửa đổi)
Bản mẫu:Delink (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Don't edit this line always display (sửa đổi)
Bản mẫu:Don't edit this line extinct (sửa đổi)
Bản mẫu:Don't edit this line link target (sửa đổi)
Bản mẫu:Don't edit this line link text (sửa đổi)
Bản mẫu:Don't edit this line parent (sửa đổi)
Bản mẫu:Don't edit this line rank (sửa đổi)
Bản mẫu:Don't edit this line same as (sửa đổi)
Bản mẫu:Dự án liên quan (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Edit taxonomy (sửa đổi)
Bản mẫu:Fossil range/bar (sửa đổi)
Bản mẫu:Fossil range/marker (sửa đổi)
Bản mẫu:Fossilrange (sửa đổi)
Bản mẫu:Geological range (sửa đổi)
Bản mẫu:Hlist/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp bên (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:If then show (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Is italic taxon (sửa đổi)
Bản mẫu:Liên kết hỏng (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Liên đại Hiển sinh 220px (sửa đổi)
Bản mẫu:Main other (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:MultiReplace (sửa đổi)
Bản mẫu:Màu bảng phân loại (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Next period (sửa đổi)
Bản mẫu:Period color (sửa đổi)
Bản mẫu:Period end (sửa đổi)
Bản mẫu:Period id (sửa đổi)
Bản mẫu:Period start (sửa đổi)
Bản mẫu:Phanerozoic 220px (sửa đổi)
Bản mẫu:Plainlist/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Principal rank (sửa đổi)
Bản mẫu:Str left (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Sửa chữa (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Taxobox/Error colour (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxobox/core (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Taxobox colour (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Taxonbar (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Angiosperms (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Apiales (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Araliaceae (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Archaeplastida (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Asterids (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/CAM (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Campanulids (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Core eudicots (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Diaphoretickes (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Embryophytes (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Embryophytes/Plantae (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Eudicots (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Eukaryota (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Life (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Plantae (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Polysporangiophytes (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Polysporangiophytes/Plantae (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Spermatophyta (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Spermatophytes/Plantae (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Streptophyta (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Superasterids (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Tracheophyta (sửa đổi)
Bản mẫu:Taxonomy/Tracheophytes/Plantae (sửa đổi)
Bản mẫu:Tham khảo (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Tham khảo/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Thanh cổng thông tin (sửa đổi)
Bản mẫu:Thể loại Commons (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Wikispecies (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Xử lý thể loại (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Arguments (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Automated taxobox (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Autotaxobox (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Category handler (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/blacklist (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/config (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/data (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/shared (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1 (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1/COinS (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Configuration (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Date validation (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Identifiers (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Utilities (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Whitelist (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1/styles.css (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Delink (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:I18n (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:InfoboxImage (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Italic title (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:MultiReplace (sửa đổi)
Mô đun:Namespace detect/config (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Namespace detect/data (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Navbox (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Navbox/configuration (sửa đổi)
Mô đun:Navbox/styles.css (sửa đổi)
Mô đun:Portal (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Portal/images/aliases (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Portal/images/b (sửa đổi)
Mô đun:Portal/images/s (sửa đổi)
Mô đun:Portal/images/t (sửa đổi)
Mô đun:Portal bar (sửa đổi)
Mô đun:Portal bar/styles.css (sửa đổi)
Mô đun:ResolveEntityId (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Side box (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Side box/styles.css (sửa đổi)
Mô đun:String (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:TableTools (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:TaxonItalics (sửa đổi)
Mô đun:Taxonbar (sửa đổi)
Mô đun:Taxonbar/conf (sửa đổi)
Mô đun:Unsubst (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:WikidataIB (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:WikidataIB/i18n (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:WikidataIB/nolinks (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:WikidataIB/titleformats (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Yesno (xem mã nguồn) (bị khóa)

Trở lại Họ Cuồng.

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Họ_Cuồng”