Laos

Laosan Rahvahaliž-Demokratine Tazovaldkund
ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ
*(Sathalanalat Pasathipatai Pasason Lao)*
Flag;	Valdkundznam;
Pälidn	V'jent'jan
Eläjiden lugu (2018)	7,234,171 ristitud
Pind	236,800 km²
Kel'	laosan
Valdkundan pämez'	Bunnäng Voračit
Päministr	Thonglun Sisulit
Religii	buddizm
Valüt	laosan kip (LAK)
Internet-domen	.la (mödud Los Andželesha)
Telefonkod	+856
Aigvö	UTC+7

Laos (laos.: ປະເທດລາວ Pathet Lao vai Pathet Lau), oficialižikš Laosan Rahvahaliž-Demokratine Tazovaldkund (laos.: ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ Sathalanalat Pasathipatai Pasason Lao), om mererandatoi valdkund Azijan longibokas. Pälidn da kaikiš suremb lidn om V'jent'jan.

Istorii

Toižen mail'man sodan aigan Japonii oli otnu Laosad.

Vn 1953 22. päiväl redukud Laos tedištoiti ripmatomudes Francijaspäi, sil aigal valdkund oli konstitucižeks monarhijaks.

1950-nziden voziden lopus Rahvahanikoiden soda zavodihe. Vl 1975 tal'vkun 2. päiväl Savang Vathana-kunigaz pučihe valdištmespäi. Nevondkundaline Ühtištuz abuti säta tazovaldkundad.

Valdkundan ezmäine Konstitucii oli väges vspäi 1947. Nügüdläine kahtenz' lugul Konstitucii^[2] om vahvištadud vl 1991, se om väges voziden 2003 i 2015 vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Laos om mavaldkundröunoiš Vjetnamanke päivnouzmas (röunan piduz — 2161 km), Kambodžanke suves (555 km), Tailandanke päivlaskmas (1845 km), Mjanmaranke lodehes (238 km) da Kitainke (sen Junnan'-agjanke) pohjoižes (475 km). Ühthine röunoiden piduz om 5274 km. Laos om mererandatoi valdkund.

Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Bia-mägi (2817 m). Kaikiš pidemb jogi om Mekong äjidenke ližajogidenke.

Klimat om subekvatorialine mussonine.

Londuseližed pävarad oma kuld, vas'k, kalližarvoižed kived; toižed varad oma mec, sauvondgips, gidroenergii.

Politine sistem

Ohjandusen form om unitarine socialistine tazovaldkund ühten partijan sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident (laos.: ປະທານປະເທດ ແຫ່ງ ສປປ ລາວ Pathanpathed aehng SPP Lau). Parlament valičeb händast videks vodeks. Prezident paneb päministrad radnikusele. Laosan rahvahaližen revolücižen partijan (LRRP:n) Politbüro da Keskuzkomitet märitas ohjastusen politikad.

Parlament om üks'kodine Nacionaline Suim (laos.: Sapha Heng Ksat) 149 ühtnijanke. Kaik rahvaz valičeb heid videks vodeks. Nece Suim om üks'jäine käskusenandai tobmuz valdkundas, vahvištab kaik käskusid.

Laosan parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 20. päiväl keväz'kud. Nügüdläine Laosan prezident om Bunnäng Voračit (radoi Laosan päministran vll 2001−2006), päministr om Thonglun Sisulit, molembad ratas vs 2016 sulakun 20. päiväspäi.

Administrativiž-territorialine jagand

Kacu kirjutuz: Laosan administrativiž-territorialine jagand.

Valdkund jagase 16 agjaks (provincijaks, laos.: khveng) da ühteks pälidnan prefekturaks (V'jent'jan). Agjad alajagasoiš 140 ümbrikoks (laos.: muang).

Eläjad

Laosas elädas laosalaižed. Vl 2014 valdkundan ristitišt oli 6 803 699 eläjad. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'.

Rahvahad (2015): lao — 53,2%, hmou — 11,0%, hmong — 9,2%, fouthai — 3,4%, tailandalaižed — 3,1%, makong — 2,5%, katong — 2,2%, lue — 2,0%, akha — 1,8%, toižed rahvahad — 11,6%.

Religijan mödhe (2015): buddistad — 64,7%, religijatomad — 31,4%, hristanuskojad — 1,7%, toižed uskojad i religijan ozutandata — 2,2%.

Toižed sured lidnad (enamba 50 tuh. ristituid vl 2010, surembaspäi penembha): Pakse, Keison Fomvihan (Savannakhet enččikš), Luangphabang. Vl 2014 37% ristituid eliba lidnoiš.

Rahvahanižanduz

Ottas kävutamižhe jogid pätransportsonikš.

Laosan päeksport om vas'k (28%), kuld (19%), pumaterialad (14%), erazvuiččed sobad (läz 12%), elektruz (7%), söndtavarad (6%: kofe, kukuruz, ris); toine eksport — räzin londuseližes kaučukaspäi, sauvondgips, kivihil'.

Homaičendad

Irdkosketused

Laosan parlamentan oficialine sait (na.gov.la). (laos.) (angl.)
Laosan turizman ohjastusen sait (tourismlaos.org). (angl.) (kor.)
Laosan Statistikan Radnikoičend (nsc.gov.la). (laos.) (angl.)

Laos Vikiaitas

	Azijan valdkundad
	Azijan valdkundad Afganistan \| Araban Ühtenzoittud Emiratad (AÜE) \| Armenii \| Azerbaidžan¹ \| Bahrein \| Bangladeš \| Brunei \| Butan \| Egipt² \| Filippinad \| Gruzii¹ \| Indii \| Indonezii³ \| Irak \| Iran \| Izrail' \| Japonii \| Jemen² \| Jordanii \| Kambodž \| Kazahstan¹ \| Katar \| Kipr¹ \| Kirgizstan \| Kitai \| Korejan Rahvahaliž-Demokratine Tazovaldkund \| Korejan Tazovaldkund \| Kuveit \| Laos \| Livan \| Malaizii \| Mal'divan Sared \| Mjanmar \| Mongolii \| Nepal \| Oman \| Pakistan \| Päivnouzmaine Timor \| Saudan Arabii \| Singapur \| Sirii \| Šrilank \| Tadžikistan \| Tailand \| Turkanma¹ \| Turkmenistan \| Uzbekistan \| Venäma¹ \| Vjetnam
	¹ Om Evropas mugažo. ² Om Afrikas mugažo. ³ Om Valdmerimaiš mugažo.

[1] Laosan ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)

[2] Laosan Konstitucijan tekst constituteproject.org-saital. (angl.)

[1]