Stefanija Ivanivna Turkevyč-Lukijanovyč

Stefanija Ivanivna Turkevyč-Lukijanovyč

Nome orizenałe	(uk) Стефанія Іванівна Туркевич-Лукіянович
Biografia
Nasimènto	25 de apriłe del 1898 Leopołi (Ucràina)
Morte	8 de apriłe del 1977 (78 ani) Cambridge (Inghiltera)
Dati personałi
Formasion	Conservatorio di Leopoli (it) Università de Vienna Università di Leopoli (it) Università Carolina (it) Universität für Musik und darstellende Kunst Wien (it)
Atività
Canpo de laoro	Mùzica, muzicołozia e educasion muzicałe
Ocupasion	conpozitor, muzicòłogo, pianista, insegnante de mùzica
Atività	1920  –
Inprenditor	Conservatorio di Leopoli (it)
Instrumento muzicałe	Pianoforte, armonium (it) e arpa (it)

Stefanija Ivanivna Turkevyč-Lukijanovyč (en ucrain: Стефанія Іванівна Туркевич-Лукіянови; en ruso: Стефания Ивановна Туркевич-Лукиянович, trasl. Stefanija Ivanovna Turkevič-Lukijanovič; Leòpołi, 25 de apriłe 1898 - Cambridge, 8 de apriłe 1977) ła ze stà na conpozidora, pianista e muzicòłoga ucraina.

Stefania ła ze nasesta Leopołi, ałora inte l'Inpero austro-ungàrego, el 25 de apriłe 1898, int'una fameja de muzeghisti. Só nono de Stefania (Lev Turkevich) e só pare (Ivan Turkevich) i zera preti. Só mare Sofia Kormoshiv (Кормошів) ła jera na pianista che ła ga studià co Karol Mikuli e Vilém Kurz, e che inte ła só cariera ła ga conpanjà ła zòvane Solomija Krušel'nyc'ka^[1]. Tuti i menbri de ła fameja i sonava un stromento; Stefania ła sonava el pianoforte, l'arpa e l'armonium. Drioman ła conpozidora ła ga recordà ła só infanaia e el só amor par ła mùzega co 'st'altre parołe^[2]:

(VEC)
«Al sentro de tuto ghe zera me mare, che ła sonava un pianoforte maravejozo. Da puteła mi amava asé scoltarla cuando che ła sonava. Ałora A gavemo formà na orchestra da sałon a caza nostra. Sonavimo cusì: pare a'l baso..., me mare a'l piano, Lyonyo (Льоньо) al viołonseło, mi a l'armonium, Marika e Zenko (Марійка і Зенко)... ai viołini. Me pare el ga fondà anca un coro famejar. St'altri ze stà i nostri primi pasi inte'l mondo de ła mùzega. Me pare no'l ga mai łezenà so i schei né catà scuze cuando che se tratava de ła nostra vita muzegałe.»

Stefania Turkevyč-Lukijanovyč ła ga scumisià i só studi muzegałi co'l conpozidor Vasyl Barvinsky. Da'l 1914 a'l 1916 ła ga studià a Viena da pianista co Vilém Kurz. Daspò ła prima guera mondiałe ła ga seità i studi a l'Univarsidà de Leopołi co Adolf Chybiński, frecuentando anca łe só łesion de teoria de ła mùzega a'l Consarvatorio de Leopołi^[2]. Inte'l 1919 ła ga scrivesto ła só prima òpara muzegałe, ła Liturgia (Літургію), che ła ze stà sonà pì volte inte ła catedrałe de San Zorzi a Leopołi^[1]. Inte'l 1921 eła ła se ga trasferìo da novo a Viena, ndove ła ga podesto studiar co Guido Adler a l'Univarsidà e co Joseph Marx a l'Univarsidà par ła mùzega e łe intarpretative, andove ła se ga łaureà inte'l 1923 co un diploma da insenjante^[1].

Inte'l 1925 ła ga spozà Robert Lisovskyi e ła ga viazà co łu a Berlin, ndove ła cubia ła ga vivesto da'l 1927 a'l 1930. In Zarmània ła ga studià co Arnold Schönberg e Franz Schreker^[2]. A ze stà durando 'sto parìodo, inte'l 1927, che ga nasesto só fia Zoya (Зоя)^[3].

Inte'l 1930 ła ze ndà a Praga par studiar co Zdeněk Nejedlý a l'Univarsidà Carolina e co Otakar Šín a'l Consarvatorio. Ła ga inprofondìo anca ła conpozision co Vítězslav Novák a l'Academia de mùzega. Inte l'utuno de'l 1933 ła ga tacà insenjar pianoforte e l'è devenjesta conpanjadora a'l Consarvatorio de Praga. Inte'l 1934 ła ga discutesto ła só tezi so'l folclore ucraino inte łe òpare ruse^[2], otenjendo el dotorà in muzegołoìa a ła Łibara Univarsidà Ucraina de Praga. Cusìta eła ła ze ła prima dona de ła Gałizia (che ałora ła fazeva parte de ła Połonia) a resever un dotorà de reserca^[2].

Tornada a Leopołi, da'l 1934 fin a'l scominsio de ła segonda guera mondiałe ła ga łaorà cofà insenjante de teoria muzegałe e pianoforte al Consarvatorio e ła ze stà menbro de l'Union dei muzeghisti profesionisti ucraini^[1].

Inte l'utuno de'l 1939, drio l'ocupasion soviètega de l'Ucraina ocidentałe, ła ze stà inpiegà cofà tutor e primo viołin al Teatro dell'Opera de Leopołi e da'l 1940 al 1941 ła ze stà profasor asosià a'l Consarvatorio. Daspò che'l Consarvatorio el ga sarà drioman a l'ocupasion todesca, ła ga seità insenjar a ła Suoła Statałe de Mùzega. Inte ła verta (primavera) de'l 1944 ła ga łasà Leopołi par Viena^[1]. Scanpando da l'ocupasion soviètega, inte'l 1946 ła se ga trasferìo inte l'Austria meridionałe e da łà in Itałia, andove el só segondo marìo, Nartsiz Lukyanovich, el łaorava cofà mèdego a'l comando britànego^[4]. A seguito, (łe só òpare ła zera stà bandizàe in Ucraina da l'Union Soviètega.)

Inte l'utuno de'l 1946 ła cubia ła se ga trasferìo inte'l Renjo Unìo. I ga vivesto in diverse sità: Brighton (1947–1951), Łondra (1951–1952), Barrow Gurney (visin a Bristol) (1952–1962), Belfast (Irlanda de'l Nord) (1962–1973) e Cambridge (da'l 1973).

Ła ga reprendesto a conponer so'l fenir dei ani '40 e de tanto in tano eła ła sonava el piano in pùblego; in partegołar inte'l 1957 ła ga dazesto int'una serie de conserti inte łe comunidà ucraine d'Inglatera e inte'l 1959 int'un conserto de mùzega par pianoforte a Bristol. Ła zera menbro e ła British Society of Women-Composers and Musicians (che ła ga ezistìo fin al 1972)^[1].

Ła só òpara Cuor de Oksanała ze stà sonà inte ła Centennial Concert Hall de Winnipeg (Canada) inte'l 1970, soto ła diresion artìstega de ła soreła Irena Turkevycz-Martynec^[5].

Daspò gaver continuà a conponer par tuti i ani '70, Stefania Turkewich ła ga moristo l'8 de apriłe 1977 a Cambridge, in Inglatera.

Stefania Turkewich ła ne ga łasà conpozision moderne, ma che łe recorda i canti popołari ucraini cuando che no i ga un carater marcadamente espresionìstego.

• Симфонія - Sinfonia n. 1 - 1937
• Симфонія n. 2(a) - Sinfonia n. 2(a) - 1952
• Симфонія n. 2(b) (2-гий варіант) - Sinfonia n. 2(b) (2ª varsion)
• Симфонієта - Sinfonieta - 1956
• Три Симфонічні Ескізи - Tre spegasi sinfòneghi - 1975
• Симфонічна поема - Poema sinfònego «La Vitа»
• Космічна симфонія - Sinfonia spasiałe - 1972
• Сюїта для подвійного струнного оркестру - Suite par dopia orchestra d'archi
• Фентезі для подвійного струнного оркестру - Fantazia par dopia orchestra d'archi

• Руки - Ła toza da łe man pasìe - Bristol, 1957
• Перли - Ła cołana
• Весна (Дитячий балет) - Primavera (Bałeto par putełi) - 1934-35
• Мавка (a) - Mavka, ła anguàna de ła foresta - Belfast, 1964-67
• Мавка (b) - Mavka, ła anguàna de ła foresta (2ª varsion) - Belfast, 1964-67
• Страхопуд - Spauràso - 1976

• Мавка - Mavka (inconpìa), bazà so Ła canson de ła foresta de Lesja Ukrainka

• «Цар Ох» або Серце Оксани - Zar Okh o Cuor de Oksana - 1960
• «Куць» - El zòvane diàoło
• «Яринний городчик» - Un orto - 1969

• Літургія - Łiturzìa - 1919
• Псалом Шептицькому - Salmo a Šeptytsky
• До Бою - Prima de ła bataja
• Триптих - Tritico
• Колискова (А-а, котика нема) - Nina nana (Ah, no ghe ze el gato) - 1946

• Соната для скрипки і фортепіано - Sonada par viołin e pianoforte - 1935
• (a) Cтрунний квартет - Cuarteto d'archi - 1960-1970
• (b) Cтрунний кварітето - Cuarteto d'archi (2ª varsion) - 1960-1970
• Тріо для скрипки, альта і віолончела - Trio par viołin, vioła e viołonseło - 1960-1970
• Квінтет для двох скрипок, альта, віолончела фортепіано - Cuinteto par do viołini, vioła, viołonseło e pianoforte - 1960-1970
• Тріо для флефти - Trio par fià (flauto, clarineto e fagoto) - 1972

• Варіації на Українську тему - Variasion so un tema ucraino - 1932
• Фантазія: Суїта фортепянна на Українські теми - Fantazìa: suite par pianoforte so temi ucraini - 1940
• Імпромпту - Impromptu - 1962
• Гротеск - Grotesco - 1964
• Гірська сюїта - Suite de ła montanja - 1966-68
• Цикл п'єс для дітей - Siclo de pesi par l'infansia - 1936-1946
• Українські коляди та щедрівки - Canti e ščedryk ucraini
• Вістку голосить - Bone Notisie
• Nadałe co Arlechin - 1971

• Серце - Cuor par voze sołista co orchestra
• Лорелеї - Lorelei par voze narante, armonium e pianoforte, parołe de Lesja Ukrainka - 1919
• Май - Majo - 1912
• Тема народної пісні - Temi de canson popołare
• На Майдані - Piasa de l'Independensa, brano par pianoforte
• Не піду до леса з конечкамі - Лемківська пісня - Canson lemca par voze e archi

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5} (UK) Анатолій Житкевич, Елегія життя, MICT. entrada il 7 de majo 2018.
2. ↑ ^{2,0 2,1 2,2 2,3 2,4} Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004.
3. ↑ (UK) Зоя Робертівна Лісовська-НижанківськаEnciclopedia dell'Ucraina moderna. entrada il 17 de disenbre 2018.
4. ↑ Narcyz Lukianowicz (Нарциз Лукіянович)ukrainiansintheuk.info.
5. ↑ Marunchak, M.H. The Ukrainian Canadians: A History. Ukrainian Free Academy of Sciences, Winnipeg, Ottawa, 1970, page 677.