Нам-прик

Нам прик (тай. ҳẖẖҳ) ― Таиланд ошхонасининг бир қисми бўлган қизил қалампир ва саримсоққаасосланган анъанавий қалин соусларнинг бир тури. Одатда нам прик соуси майдаланган янги ёки қуритилган қизил қалампир, саримсоқ, пиёз, туз ва лайм шарбатидан тайёрланади^[1]. Кўпинча соусга балиқ ёки қисқичбақалар пастаси, шунингдек ферментланган соя пастаси қўшилади. Анъанага кўра, барча ингредиэнтлар лайм билан бирга эзилади. Соус Таиланд ошхонасида жуда машҳур ва минтақадан минтақага фарқ қилади^[2].

Тарих

Соуснинг бир қисми бўлган ферментланган қисқичбақалар (ёки балиқ) ва соя пастаси бизга нам-прик Таиландга Хитойдан келган деб ҳисобласа бўлади^[3].

Ғарбда бу соус ҳақида биринчи эслатма 1687-1688-йилга тўғри келади. Аютия судининг франсуз элчиси Симон Де Ла Лубер, нам-прик хантал каби соус ёрдамида тайёрланган, аммо таиландликлар капи деб номланган бузилган қисқичбақалардан иборат эканлигини ёзган

Соуснинг бир қисми бўлган Чили Американинг тропик ўсимликидир, у 17-асрнинг бошларида Таиландга Колумб алмашинуви натижасида португалияликлар туфайли келган^[4]. Бундан олдин, қора, узун ва Сичуан қалампирини қўшиб, керакли кескинликка эришилган.

Таиланд қироли Чулалонгкорн 1907-йилда Европа бўйлаб саёҳати пайтида анъанавий кҳаи чиао омлет ва нам прик соусига эга эмаслигидан шикоят қилди^[5].

Тақдим этилиши

Нам-прик кичик сосли идишларда зиравор сифатида ёки кун бўйи^[6] асосий таом учун соус сифатида хизмат қилади. Нам-прик гуруч, гўшт, балиқ ва сабзавотлардан тайёрланган Таиланд ошхонасининг деярли барча таомларига мос келади ва асосий таомнинг таъмини таъкидлаши ва кучайтириши керак. Минтақага ва рецептга қараб, соус суюқ пастадан деярли қуруқ аралашмага қадар фарқланади^[7].

Шунингдек, минтақага қараб, рецепт қуритилган балиқ, турли хил зираворлар (масалан, кориандер, Лемонграсс, калган, тамаринд), мева (Манго), сабзавот (бақлажон), гўшт (чўчқа гўшти), қўзиқорин, икра ва ҳатто ҳашаротларни ўз ичига олиши мумкин. Баъзи рецептлар аралашмани шакар билан ширинлашни ўз ичига олади. Исанда пла-ра (бир йилдан ортиқ балиқ учун тузланган) қўшилиши билан соусни тайёрлаш одатий ҳолдир.

Манбалар

↑ Эдwард Балфоур. Cйcлопæдиа оф Индиа анд оф Эастерн анд Соутҳерн Асиа, Cоммерcиал, Индустриал анд Сcиэнтифиc: Продуcц оф тҳе Минерал, Вегетабле анд Анимал Кингдомс, Усефул Арц анд Мануфаcтурес. Принтед ат тҳе Сcоттиш & Аделпҳи прессес, 1873.
↑ Тҳанапол Чадчаидеэ. Эссайс он Тҳаиланд. Бооксманго, 2014-01-01. ИСБН 9786162222641.
↑ „Wҳат ис Тҳаи Cуисине? Тҳаи Cулинарй Идентитй Cонструcтион Фром Тҳе Рисе оф тҳе Бангкок Дйнастй то Иц Ревивал“ (эн). Тҳаифоодмастер. Қаралди: 2018-йил 5-ноябр.
↑ Ҳугҳ Т. W. Тан. Ҳербс & Спиcес оф Тҳаиланд. Маршалл Cавендиш, 2005. ИСБН 9789812329684.
↑ „Wҳат ис Тҳаи Cуисине? Тҳаи Cулинарй Идентитй Cонструcтион Фром Тҳе Рисе оф тҳе Бангкок Дйнастй то Иц Ревивал“ (эн). Тҳаифоодмастер. Қаралди: 2018-йил 5-ноябр.
↑ Беитрäге зур Кеннтнисс дес Климас унд дер Кранкҳеитен Ост-Асиэнс, гесаммелт ауф д. преусс. Эхпедитион 1860 - 62. Реимер, 1863.
↑ „Тҳаи Нам Прик - Тҳе Лоcал Гуиде то Тҳаиланд'с Фиэрй Чили Сауcес!“ (эн). Тҳаи Стреэт Фоод, Рестауранц, анд Реcипес Эатинг Тҳаи Фоод (2012-йил 3-июл). Қаралди: 2018-йил 5-ноябр.

[1] Эдwард Балфоур. Cйcлопæдиа оф Индиа анд оф Эастерн анд Соутҳерн Асиа, Cоммерcиал, Индустриал анд Сcиэнтифиc: Продуcц оф тҳе Минерал, Вегетабле анд Анимал Кингдомс, Усефул Арц анд Мануфаcтурес. Принтед ат тҳе Сcоттиш & Аделпҳи прессес, 1873.

[2] Тҳанапол Чадчаидеэ. Эссайс он Тҳаиланд. Бооксманго, 2014-01-01. ИСБН 9786162222641.

[3] „Wҳат ис Тҳаи Cуисине? Тҳаи Cулинарй Идентитй Cонструcтион Фром Тҳе Рисе оф тҳе Бангкок Дйнастй то Иц Ревивал“ (эн). Тҳаифоодмастер. Қаралди: 2018-йил 5-ноябр.

[4] Ҳугҳ Т. W. Тан. Ҳербс & Спиcес оф Тҳаиланд. Маршалл Cавендиш, 2005. ИСБН 9789812329684.

[:0-5] „Wҳат ис Тҳаи Cуисине? Тҳаи Cулинарй Идентитй Cонструcтион Фром Тҳе Рисе оф тҳе Бангкок Дйнастй то Иц Ревивал“ (эн). Тҳаифоодмастер. Қаралди: 2018-йил 5-ноябр.

[6] Беитрäге зур Кеннтнисс дес Климас унд дер Кранкҳеитен Ост-Асиэнс, гесаммелт ауф д. преусс. Эхпедитион 1860 - 62. Реимер, 1863.

[7] „Тҳаи Нам Прик - Тҳе Лоcал Гуиде то Тҳаиланд'с Фиэрй Чили Сауcес!“ (эн). Тҳаи Стреэт Фоод, Рестауранц, анд Реcипес Эатинг Тҳаи Фоод (2012-йил 3-июл). Қаралди: 2018-йил 5-ноябр.

[1]