Муса Җәлил бюсты (Екатеринбург)

Һәйкәл
Муса Җәлил бюсты
Муса Җәлил бюстын ачу. 13.10.2021
Урын	Екатеринбург, Орджоникидзе районы, Космонавтлар проспекты, «Халыклар Дуслыгы» скверы
Сынчы	Винера Абдуллина, ТР атказанган сәнгать эшлеклесе
Төзелеш	2021, май—2021, октябрь
Материал	бронза, мәрмәр

Муса Җәлил бюсты Екатеринбург шәһәре Орджоникидзе районы Халыклар Дуслыгы скверында урнашкан.
Бюст — Татарстан хөкүмәтенең Екатеринбург шәһәренә бүләге.

2021 елның 13 октябрендә Екатеринбург шәһәренең Орджоникидзе районы Космонатлар проспектында, Халыклар Дуслыгы скверында, Урал дәүләт педагогика университеты янәшәсендә ачылган.

Свердловскида татарлар Муса Җәлилгә һәйкәлне 36 ел куярга омтылганнар. Әүвәлге урыны – шәһәр үзәгендә булырга һәм шагыйрь бөтен буена, кул-аягы зынҗырлы килеш сурәтләнергә тиеш булган ^[1].

Муса Җәлил исеме Свердловск өлкәсе белән тыгыз бәйләнгән. 1932 елда шагыйрь Серов шәһәрендә эшче корреспондентлар киңәшмәсендә катнашкан һәм металлурглар белән очрашкан.

Һәйкәл кую өчен таш май аенда ук салынган. Бюстны әзерләү һәм Екатеринбургка китерү буенча чыгымнарны – Татарстан Республикасы, һәйкәл янәшәсендәге территорияне төзекләндерү һәм бюстны урнаштыру буенча чыгымнарны – Свердловск өлкәсенең «Урал татарлары» халыклар дуслыгын үстерү иҗтимагый оешмасы үз өстенә алган^[2].

Ачылу тантанасында Татарстан Республикасы Премьер-министры урынбасары Васил Шәйхразыев, Свердловск өлкәсе мәгариф һәм яшьләр сәясәте министры Юрий Биктуганов, Татарстанның Свердловск өлкәсендәге даими вәкиле Хәйдәр Гыйльфанов, «Уральские авиалинии» авиаширкәте (Екатеринбург) очучысы РФ Каһарманы (2019) Дамир Йосыпов һ. б. катнаша.

Һәйкәл ак мәрмәр аслыкка утыртылган Муса Җәлилнең бронза бюстыннан гыйбарәт.
Муса Җәлил хәрби киемнән сурәтләнгән.

2,8 метрлы һәйкәлне Санкт-Петербургтан танылган скульптор, Россия Рәссамнар берлеге әгъзасы, ТР атказанган сәнгать эшлеклесе Винера Абдуллина эшләгән^[2].

Бюст бронзада башкарылган, күтәртмәсе (постамент) ак төстәге мәрмәрдән ясалган.

Постаментның алдына русча язылган:

Муса Джалиль
(1906―1944)

Татарский поэт
Герой Советского Союза,
Лауреат Ленинской премии СССР

Аслыкның як-ягына русча һәм татарча язылган:

Жизнь моя
песней звенела в народе,
Смерть моя
песней борьбы прозвучит.

Гомрем минем
моңлы бер җыр иде,
Үлемем дә яңрар
җыр булып

• В Екатеринбурге установлен памятник великому татарскому поэту Мусе Джалилю. Информационный портал Свердловской области, 13.10.2021(рус.)
• В Сквере Дружбы народов появился новый памятник. 2021 елның 24 октябрь көнендә архивланган. Администрация Орджоникидзевского района Екатеринбурга, 13.10.2021(рус.)
• В Екатеринбурге состоялось открытие памятника великому татарскому поэту, Герою Советского Союза Мусе Джалилю. БТК сайты, 13.10.2021

к·б·ү Муса Җәлил
Урыннар	• Мостафа  • «Хөсәения»  • Ксения гимназиясе  • Горький урамы, 17  • Ершов урамы, 2/1  • «Татарстан» гәҗите мөхәрририяте бинасы  • Матбугат йорты  • Татар опера студиясе  • Мәскәү хәрби-сәяси училищесы  • Моабит төрмәсе  • Плетцензее төрмәсе
Басмалар	• Кызыл йолдыз  • Кечкенә иптәшләр  • Октябрь баласы  • «Кызыл Татарстан»  • Коммунист  • Отвага
Әсәрләр	• Хат ташучы  • Илдар  • Алтынчәч  • Моабит дәфтәре
Даирәсе	Төхфәт Ченәкәй (остазы, дусты)  • Хәдичә Җәлил (сеңлесе)  • Рауза Хисмәтуллина (язылышмаган хатыны)  • Альберт Җәлилов (улы)  • Зәкия Садыйкова (язылышмаган хатыны)  • Люция Җәлилова (кызы)  • Әминә Җәлилова (хатыны)  • Чулпан Җәлилова (кызы)  • Маһинур Фәйзуллина (биограф)  • Лилиан Наврозашвили (оныгы)  • Җәлилчеләр Моабит дәфтәре: Нигъмәт Терегулов  • Андре Тиммерманс  • Габбас Шарипов  • Касыйм Миршан
Хәтер	Урамнар (Казан  • Чаллы  • Минзәлә  • Бөгелмә  • Белорет  • Ишембай  • Алабуга  • Күмертау  • Стәрлетамак  • Учалы)  • Һәйкәлләр (Казан (1960)  • Казан (1966)  • Чаллы  • Түбән Кама  • Мәскәү (2008)  • Мәскәү (2012)  • Санкт-Петербург  • Тосно  • Үләнкүл  • Чиләбе  • Ырынбур  • Мостафа  • Әсәкәй  • Екатеринбург  • Серов  • Күкчәтау  • Үскәмән • Якутск  • Симәй  • Барда  • Курган  • Бишкәк  • Минзәлә  • Маляевка  • Әстерхан  • Җәлил  • Бәгәрәктамак)  • Музейлар ( Казан  • Минзәлә  • Мостафа  • Карадуган  • Җәлил  • ) Башкалар ( бистә  • театр  • опера  • көллият  • премия)