Сәхибгәрәй Сәетгалиев исемле битнең чыганагын карау

Түбәндәге сәбәпкә бәйле сезнең бу битне үзгәртергә хакыгыз юк:

Ваш IP-адрес находится в диапазоне, который был заблокирован на всех вики-сайтах Фонда Викимедиа.

Блокировка наложена участником ‪EPIC‬ . В качестве причины указана Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected .

Начало блокировки: 2 июл 2024, 08:48
Конец блокировки: 2 июл 2025, 08:48

Ваш текущий IP-адрес: 206.189.44.186 . The blocked range is 206.189.32.0/20.

Зинһар, бу мәгълүматларны барлык мөрәҗәгатьләрегездә дә күрсәтегезче. Если вы считаете, что вас заблокировали по ошибке, вы можете найти дополнительную информацию на странице Недопустимость использования открытых прокси-серверов.

Для обсуждения блокировки, пожалуйста, оставьте запрос на Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Сез бу битнең башлангыч текстын карый һәм күчерә аласыз.

{{Фш|Сәетгалиев}}
{{Дәүләт эшлеклесе
 | исем               = Сәхибгәрәй Сәетгалиев
 | чын исем           = 
 | рәсем              = 
 | автограф           =
 | тәртип             = 
 | титул              = [[Файл:Flag of Tatar ASSR (1954).svg|25px]] 1 нче  [[ТАССР]] [[ХКШ]]  рәисе
 | байрак             = 
 | байрак2            =  
 | чорбаш             = [[1920 ел]]
 | чоразак            = [[1921 ел]]
 | вице-президент     = 
 | аңа кадәр          =  ''вазифа булдырылган''
 | дәвамчысы          = [[Кәшшаф Мохтаров]]
 | тәртип2           = 
 | титул2            = {{Кырым Автономияле Совет Социалистик Республикасы байрагы}} [[ХКШ]]  рәисе
 | байрак2           = 
 | байрак2_2          = 
 | чорбаш2           = [[1921 ел]]
 | чоразак2          = [[1924 ел]]
 | аңа кадәр2        = 
 | дәвамчысы2        = 
 | хезмәт еллары      = 
 | иялек              = 
 | дәрәҗә             = 
 | гаскәр төре        = 
 | фирка              = 
 | белем              = 
 | туу датасы         = 06.03.1894
 | туу урыны          = 
 | үлем датасы = 29.10.1938
 | үлем урыны = 
 | дин                = 
 | сайт               = 
 | Commons            = 
}}

'''Сәхибгәрәй Сәетгалиев''' ([[6 март]] [[1894]] — [[29 октәбер]] [[1938]]) — совет сәяси һәм фирка эшлеклесе. [[1917 ел]]дан [[КПСС|коммуначыл фиркасе]] әгъзасы.
== Тәрҗемәи хәл ==
Уфада эшче гаиләсендә туган. 1915 елда гаскәргә чакырылган, 1916 елдан [[Екатеринбург]] шәһәрендәге [[РСДРП]] комитетының өндәүчесе (агитаторы).

Февраль инкыйлабыннан соң полк комитеты һәм [[Екатеринбур]] шурасының әгъзасы, мөселман гаскәриләрнең гарнизон комитеты рәисе. 1917 елның июленнән — Урал өлкә мөселман шурасының рәисе.
 
[[1918]]—[[1919]] елларда [[Казан]] шурасының милләтләре эшләре буенча комиссары, [[Уфа губернасы|Уфа губерна]] комитеты татар-башкорт бүросының әгъзасы, Үзәк мөселман хәрби коллегиясенең Сәяси бүлеге каршындагы мөселман хәрби-сәяси курслары укытучысы. 1919 елның ноябердә — 2нче Шәрекъ халыкларының коммуначыл оешмалары җыены делегаты, аның үзәк бүросына сайланылган.

1920—1921 елларда {{ТАССР гербы}} инкыйлаб комитеты рәисе, ТАССР Халык Комиссарлары Шурасы рәисе. [[Борһан Мансуров]] белән бергә [[«Татар телен кертү турында» декрет]]ка кул куя.{{Татар энциклопедиясе}}

1921—1924 елларда — {{Кырым Автономияле Совет Социалистик Республикасы байрагы}} Халык Комиссарлары Шурасы рәисе. 1924 елдан җаваплы фирка һәм дәүләт эшендә.

9, 10, 12 һәм 13 фирка җыеннарының делегаты, 13нче җыенында РКП (б) Үзәк тикшерү комиссиясенең әгъзасы булып сайланылган. Коминтернның икенче һәм өченче җыеннарында катнашты. [[БҮБК]] һәм ССРБ Үзәк Башкарма комитетынә сайланылган.

[[1938 ел]]да репрессияләнә.  

{{Цитата|1938 елның [[12 сентябрь|12 сентябрендә]] үлем җәзасына хөкем ителә. СССР Югары Суды Хәрби коллегиясенең хөкем карары белән 1938 елның [[29 октябрь|29 октябрендә]] (кайбер чыганаклар буенча – [[1939 ел]]ның [[10 ноябрь|10 ноябрендә]]) [[Саратов]]та атып үтерелгән. [[1955 ел]]да, үлгәннән соң, акланган.<ref>{{cite news|url=https://vatantat.ru/2020/06/27603/|title=Шамил Гаффаров ТАССР Халык Комиссарлары Советының беренче Рәисе каберенә чәчәкләр салды|publisher=[[Ватаным Татарстан]]|accessdate=2021-01-02}}</ref>}}

== Истәлек ==
* [[Казан]]ның тарихи үзәгендә Сәетгалиев исемен йөртүче урам һәм мәдәният йорты бар.
* [[Уфаның Октябрь районы]]нда Сәетгалиев исемен йөртүче бульвар бар.

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

==Шулай ук карагыз==
* [[1921-1922 еллар ачлыгы]]
{{ТАССР җитәкчеләре}}

{{DEFAULTSORT:Сәетгалиев, Сәхипгәрәй}}
[[Төркем:Сталин репрессияләре корбаннары]]
[[Төркем:Татарстан хөкүмәте рәисләре]]

Бу биттә кулланылган калып:

Сәхибгәрәй Сәетгалиев битенә кайтыгыз.

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Сәхибгәрәй_Сәетгалиев